Η διαστροφική βία εμφανίζεται µε παραπειστικό τρόπο και είναι δύσκολο να ανιχνευτεί και να αντιμετωπιστεί. Το άτομο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τέτοιες καταστάσεις µόνο του. Όταν πρόκειται για καθαρή επίθεση, είναι συνήθως απαραίτητη η ψυχοθεραπευτική βοήθεια. Ψυχική επίθεση υπάρχει εφόσον το άτομο πλήττεται στην αξιοπρέπειά του από τη συμπεριφορά κάποιου άλλου. Το λάθος των θυμάτων είναι ότι δεν μπόρεσαν να επισημάνουν έγκαιρα ότι έχει γίνει υπέρβαση των ορίων και να επιβάλουν το σεβασμό. Αντίθετα, «απορρόφησαν» τις επιθέσεις σαν σφουγγάρια. Οφείλουν, λοιπόν, να προσδιορίσουν τι είναι αποδεκτό γι’ αυτά και, επομένως, να αυτοπροσδιοριστούν.
Η επιλογή του ψυχοθεραπευτή
Η πρώτη ενέργεια του θύματος πρέπει να είναι η επιλογή ενός ψυχοθεραπευτή. Για να είναι βέβαιο ότι δε θα ξαναγίνει αντικείμενο χειραγώγησης, το θύμα πρέπει να πιστοποιήσει το βαθμό κατάρτισης του ψυχοθεραπευτή. Καλά θα κάνει να επιλέξει ψυχίατρο ή ψυχολόγο, γιατί υπάρχουν πολλές νέες μέθοδοι που υπόσχονται γρήγορη θεραπεία και γοητεύουν αλλά, δυστυχώς, λειτουργούν ως αιρέσεις. Ωστόσο, όλες οι σοβαρές θεραπευτικές μέθοδοι οφείλουν να στρέψουν τον ασθενή στον εαυτό του. Το απλούστερο πράγμα για το θύμα είναι να ζητήσει πληροφορίες από κάποιον που εμπιστεύεται ή από τον παθολόγο του. Το θύμα πρέπει να δει αρκετούς ψυχοθεραπευτές, προκειμένου να επιλέξει αυτόν που θα του εμπνεύσει εμπιστοσύνη. Βάσει του βιώµατός του, ο ασθενής θα κάνει την επιλογή του θεραπευτή που θα τον βοηθήσει. […]
Κατονομάζοντας τη διαστροφική βία
Είναι σημαντικό να θεωρήσει ο ψυχοθεραπευτής τον τραυματισμό που οφείλεται σε εξωτερική επίθεση ως προηγούμενο. Οι ασθενείς συχνά δυσκολεύονται να αναφερθούν στην προηγούμενη σχέση, αφενός γιατί προτιμούν τη λήθη και αφετέρου γιατί αυτά που θα μπορούσαν να πουν είναι ακόμη αδιανόητα γι’ αυτούς. Χρειάζονται χρόνο και στήριξη του ψυχοθεραπευτή για να μπορέσουν να εκφραστούν. Η δυσπιστία του ψυχοθεραπευτή θα είναι µία επιπλέον βιαιότητα, η σιωπή του τον καθιστά συνένοχο του θύτη. Ορισμένοι ασθενείς που έχουν βιώσει καταστάσεις παρενόχλησης ισχυρίζονται ότι, όταν αποπειράθηκαν να μιλήσουν στον ψυχοθεραπευτή, εκείνος δεν ήταν πρόθυμος να τους ακούσει και τους επισήμανε ότι τον ενδιέφεραν μάλλον οι ενδοψυχικές πτυχές παρά η βιωμένη βία. […]
Διαφυγή από τη διαστροφική βία
Όταν αρχίζει μια ψυχοθεραπεία λόγω παρενόχλησης, ο στόχος είναι να ξεφύγει το θύμα αμέσως και όχι να προσπαθήσει να καταλάβει πώς παγιδεύτηκε σε αυτή την κατάσταση.
Η ψυχοθεραπεία, τον πρώτο καιρό τουλάχιστον, οφείλει να ανακουφίζει και να αμβλύνει το φόβο και την ενοχή του θύματος. Ο ασθενής πρέπει να αισθάνεται σίγουρος ότι έχει στήριξη, ότι ο πόνος του δε µας αφήνει αδιάφορους. Ενισχύοντας τον ψυχισμό του θύματος, ενδυναμώνοντας τις ανέπαφες ψυχικές πτυχές του, τον βοηθάμε v’ αποκτήσει αυτοπεποίθηση, ώστε να τολμήσει v’ αρνηθεί ό,τι είναι επιζήμιο γι’ αυτό. Η συνειδητοποίηση αυτή συνδέεται µε την ωρίµανση του θύματος, που μπορεί πλέον να αντιμετωπίσει το θύτη και να πει «όχι».
Όταν επισημανθεί η διαστροφικότητα, το θύμα πρέπει να σκεφτεί ξανά τα γεγονότα του παρελθόντος σε συνάρτηση µε όσα έμαθε από την επίθεση. Η µμέθοδος ερμηνείας του ήταν λανθασμένη. Είχε καταγράψει πληθώρα στοιχείων που δεν είχαν νόημα την ώρα που εξελισσόταν η επίθεση, γιατί δεν είχαν συνοχή μεταξύ τους, και που αποκτούν νόημα στο πλαίσιο μιας διαστροφικής λογικής. Πρέπει να βρει τη δύναμη να εξετάσει τι σήμαινε µια λέξη ή µια κατάσταση. Πολύ συχνά, τα θύματα ένιωσαν ότι κακώς επέτρεψαν να συμβούν όλα αυτά, αλλά, καθώς είχαν ως μοναδικό κριτήριο την προσωπική τους ηθική, υποτάχθηκαν.
Απαλλαγή από την ενοχή
Σε καμία περίπτωση η θεραπεία δεν πρέπει να ενισχύει την ενοχή του θύματος επειδή βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση. Το θύμα δεν είναι υπεύθυνο, αλλά αναλαμβάνει την ευθύνη της κατάστασης. Όσο βρίσκεται υπό την επιρροή, το θύμα κατατρώγεται από την αμφιβολία και την ενοχή: «Μήπως φταίω σε κάτι γι’ αυτή την επίθεση;». Η ενοχή εμποδίζει το θύμα να προχωρήσει κυρίως όταν -όπως συμβαίνει συνήθως- ο θύτης τού καταλογίζει ψυχική ασθένεια: «Είσαι τρελός/ή!»
Το θύμα πρέπει να ζητήσει βοήθεια για τον ίδιο του τον εαυτό, και όχι για το θύτη και για όσα λέει.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Η Ηθική Παρενόχληση» της Marie-France Hirigoyen, μετάφραση Μαριλένα Γεωργιάδου. Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Πατάκη για την ευγενική παραχώρηση του υλικού.
