Πότε ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας μπορεί να οδηγήσει στην αυτοκτονία;

Με τραγικό τρόπο επανήλθε στην επικαιρότητα -για άλλη μια φορά φέτος- το θέμα της αυτοκτονίας. Την προηγούμενη βδομάδα, τρεις νεαροί άνθρωποι έδωσαν τέλος στη ζωή τους, ενώ το Σάββατο έφυγε με τον ίδιο τρόπο από τη ζωή ο πρόεδρος της SingularLogic, Μιχάλης Καριώτογλου.

Σε αντίθεση, μάλιστα, με την περίπτωση των νεαρών ατόμων που δεν έχει γίνει γνωστό τι τους ώθησε στην αυτοχειρία, πληροφορίες θέλουν τον Καριώτογλου να βάζει τέλος στη ζωή του έπειτα από σοβαρό πρόβλημα υγείας που αντιμετώπιζε τα τελευταία χρόνια και τον είχε ρίξει στην κατάθλιψη.

Έτσι εύλογα προκύπτει το ερώτημα:

Πότε ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκτονία;

«Η αυτοκτονία είναι ένα σύνθετο φαινόμενο και δεν είναι εύκολο να αποδοθεί σε μία μόνο αιτία», αναφέρει η ΜΚΟ ΚΛΙΜΑΚΑ σε ενημερωτικό υλικό.

«Φαίνεται ότι αυτό που παίζει ρόλο δεν είναι μόνο το ίδιο το πρόβλημα, αλλά και η ικανότητα του καθενός από εμάς να το αντιμετωπίσει. Αυτή η ικανότητα να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα (ή αντίστροφα η “ευαλωτότητα” μας απέναντι σε αυτά και η τάση να γίνουμε αυτοκαταστροφικοί) διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Διαμορφώνεται από πολλούς παράγοντες που έχουν να κάνουν με την ψυχική μας κατάσταση, την προσωπικότητά μας, τις εμπειρίες που είχαμε στη ζωή μας, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, την κοινωνία που ζούμε αλλά και με βιολογικούς παράγοντες, δηλαδή με τον τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλός μας. Όταν ένας άνθρωπος σκέφτεται ν’ αυτοκτονήσει συνήθως συντρέχουν αρκετοί από αυτούς τους παράγοντες».

Παρόλ’ αυτά στους Παράγοντες Κινδύνου, που αυξάνουν τον κίνδυνο αυτοκτονίας, διακριτή θέση καταλαμβάνει η περίπτωση της «Σωματική Νόσου».

Όπως αναφέρει η ΚΛΙΜΑΚΑ, «Η σοβαρή σωματική νόσος αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς, ειδικά στους ηλικιωμένους. Κάποια χαρακτηριστικά της σωματικής νόσου (χρόνια, επώδυνη, με μικρές ή χωρίς πιθανότητες θεραπείας) αυξάνουν τον κίνδυνο. Οι αναπηρίες και τα κινητικά προβλήματα μπορούν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο.

Σωματικές νόσοι που έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας είναι οι νευρολογικές παθήσεις (π.χ. η σκλήρυνση κατά πλάκας, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, κάποιες παθήσεις του ουροποιητικού συστήματος (π.χ. η νεφρική ανεπάρκεια που χρειάζεται αιμοκάθαρση), ο καρκίνος, οι μυοσκελετικές παθήσεις (ειδικά όταν οδηγούν σε αναπηρίες και  παραμορφώσεις) κα.»

Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, αυτό που η ΜΚΟ φροντίζει να επισημάνει είναι η «πολυπαραγοντική αιτιολογία» της αυτοκτονίας:

«Για να προλάβουμε μια αυτοκτονία είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την πολυπαραγοντική της αιτιολογία. Για να βοηθηθεί ένας αυτοκαταστροφικός άνθρωπος χρειάζονται συνήθως παρεμβάσεις σε πολλά επίπεδα (ψυχολογικό, οικογενειακό κλπ)».

Ας σημειωθεί ότι στους παράγοντες κινδύνου, πέραν της «Σωματική Νόσου» περιλαμβάνονται:

Κοινωνικοδημογραφικοί παράγοντες

  • Φύλο: Οι άντρες αυτοκτονούν συχνότερα από τις γυναίκες.
  • Ηλικία: Στους άντρες, ο αριθμός των θανατηφόρων αποπειρών αυξάνει μετά τα 45 έτη και στις γυναίκες μετά τα 55 έτη.
  • Οικογενειακή κατάσταση: Η μοναχική διαβίωση και η κοινωνική απομόνωση αυξάνουν τον κίνδυνο αυτοκτονίας.
  • Εργασία: Η ανεργία αυξάνει τον κίνδυνο αυτοκτονίας.

Ψυχική Διαταραχή

Ο κυριότερος παράγοντας που αυξάνει τον κίνδυνο αυτοκτονίας είναι η ύπαρξη ψυχικής διαταραχής. Το 90-95% των ανθρώπων που αυτοκτονούν ή αποπειρώνται ν’ αυτοκτονήσουν έχουν κάποια ψυχική διαταραχή. Σε ποσοστό περίπου 80% πάσχουν από κατάθλιψη ή άλλη διαταραχή του συναισθήματος.

Ιστορικό προηγούμενης απόπειρας

Είναι ο σημαντικότερος προβλεπτικός δείκτης μελλοντικής απόπειρας αυτοκτονίας.

Στρεσογόνα γεγονότα ζωής

Ο άνθρωπος που προσπαθεί ν’ αυτοκτονήσει συνήθως έχει ζήσει κάποια τραυματικά γεγονότα το διάστημα πριν την αυτοκτονία, όπως προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις, απομόνωση, σημαντικές απώλειες, aνεργία, ντροπή, δημόσιος διασυρμός.

Άλλοι παράγοντες:

  • Η εύκολη πρόσβαση στα θανατηφόρα μέσα (π.χ. η κατοχή όπλου)
  • Η κακοποίηση και η παραμέληση κατά τη διάρκεια της ζωής, ειδικά στην παιδική ηλικία
  • Ο κοινωνικός στιγματισμός των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας (που τους αποτρέπει να αναζητήσουν βοήθεια από ψυχολόγο ή ψυχίατρο)
  • Η κοινωνική απομόνωση και η έλλειψη υποστήριξης από το οικογενειακό ή το φιλικό περιβάλλον
  • Το αίσθημα απελπισίας και αβοηθητότητας
  • Κάποια στοιχεία του χαρακτήρα, όπως η παρορμητικότητα και η επιθετικότητα

autoktonia-astheneia-sobaro-provlima-ugeias

Τα σημάδια που προειδοποιούν για απόπειρα αυτοκτονίας

Κάποιος που σκέφτεται να αυτοκτονήσει συνήθως εμφανίζει ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα σημάδια στη συμπεριφορά του:

  • Είναι πολύ θλιμμένος, ανήσυχος ή βρίσκεται σε πανικό
  • Κλείνεται στον εαυτό του, απομονώνεται
  • Δυσκολεύεται στις σχέσεις του με την οικογένεια και τους φίλους του
  • Χάνει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες που πριν τον ευχαριστούσαν
  • Πέφτει η απόδοσή του στη δουλειά ή το σχολείο
  • Αλλάζει η συμπεριφορά του (γίνεται απαισιόδοξος, ευερέθιστος, απαθής ή εμφανίζει οποιαδήποτε ξαφνική αλλαγή στη συμπεριφορά)
  • Μιλά για το θάνατο ή για την αυτοκτονία
  • Αναζητά θανατηφόρα μέσα (όπλα, χάπια κλπ)
  • Αλλάζουν οι διατροφικές του συνήθειες (έχει αυξημένη όρεξη για φαγητό ή αντίθετα έχει μειωμένη όρεξη και χάνει βάρος)
  • Αλλάζουν οι συνήθειες του ύπνου του (έχει αϋπνία ή υπνηλία)
  • Αισθάνεται ενοχή, ντροπή, αναξιότητα
  • Αισθάνεται απελπισμένος
  • Αισθάνεται αβοήθητος

Σε περίπτωση που παρατηρήσουμε αυτά τα σημάδια στη συμπεριφορά ενός δικού μας ανθρώπου πρέπει να απευθυνθούμε το συντομότερο δυνατό σε κάποιον ειδικό (ψυχολόγο ή ψυχίατρο). Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί ότι τα σημάδια αυτά δεν εμφανίζονται σε κάθε άνθρωπο που σκέφτεται να κάνει κακό στον εαυτό του. Είναι πιθανό ένας άνθρωπος να σκέφτεται να αυτοκτονήσει χωρίς να αλλάξει η συμπεριφορά του με κάποιον από τους παραπάνω τρόπους.

Σχετικά άρθρα