Τρεις αυτοκτονίες μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο. Πρώτη είδηση ο ιερέας από την Ν. Αγχίαλο που βρέθηκε κρεμασμένος σε χωράφι την ημέρα που θα αρραβώνιαζε τον γιο του. Ακολούθησε η μόλις 36 ετών μητέρα από την Αχαΐα, που εντοπίστηκε απαγχονισμένη νωρίς το πρωί της Κυριακής. Τέλος, παρακολουθήσαμε σοκαρισμένοι την υπόθεση της αυτοκτονίας του 14χρονού μαθητή από την Αργυρούπολη, ο οποίος έβαλε τέλος στη ζωή του, καθώς δεν μπόρεσε να αντέξει το σχολικό εκφοβισμό (bullyning). Στον απόηχο όλων αυτών, ένα ερώτημα έχει ξεκινήσει να βασανίζει την ελληνική κοινωνία: Μήπως βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το ξέσπασμα μίας επιδημίας αυτοκτονιών;

Ποιο είναι, λοιπόν, το μέγεθος του προβλήματος στη χώρα μας; Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, που δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα και αφορούν το 2015, δηλαδή τη χρονιά που η κρίση βρίσκονταν στην κορύφωση της, η Ελλάδα βρισκόταν στην τελευταία θέση σε όλη την Ευρώπη σε ότι αφορά τις αυτοκτονίες. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι η χώρα μας δεν παρουσιάζει σημαντικές αυξομειώσεις τα τελευταία χρόνια.

Το 95% των αυτοκονιών μπορεί να αποφευχθεί

Τα στοιχεία αυτά φυσικά είναι ελπιδοφόρα για την κατάσταση στη χώρα μας, ωστόσο ακόμη πιο ελιπδοφόρο είναι το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψησία των κρουσμάτων θα μπορούσε να αποφευχθεί. Σε αυτό το κομμάτι, η ενεργοποίηση των οικείων, συγγενών και φίλων του εν δυνάμει αυτόχειρα μπορεί πραγματικά να αποβεί σωτήρια.

Να παίρνετε πάντα στα σοβαρά τα αυτοκαταστροφικά σχόλια. Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να παίρνουμε τέτοιου είδους σχόλια αψήφιστα. Η υπόθεση ότι οι δηλώσεις γίνονται με σκοπό την προσέλκυση της προσοχής μπορεί να αποβεί μοιραία.

Πώς να βοηθήσετε έναν άνθρωπο που κινδυνεύει;

Ρωτήστε άμεσα και ξεκάθαρα

Δεν θα πρέπει να διστάσετε να ρωτήσετε ανοιχτά και ξεκάθαρα το άτομο για το οποίο ανησυχείτε αν σκέφτεται την αυτοκτονία, υπό τον φόβο ότι μπορεί να του βάλετε εσείς την ιδέα στο μυαλό. Αν βρεθείτε σε αυτή τη θέση απλά ρωτήστε: «Είσαι καλά; Μήπως περνά από το μυαλό σου η ιδέα της αυτοκτονίας. Πώς μπορώ να σε βοηθήσω;». Έτσι, θα δείξετε στον άνθρωπο σας ότι νοιάζεστε γι’ αυτόν, αφού προσέξατε ότι κάτι έχει αλλάξει. Μπορείτε επίσης να του πείτε: «Νιώθω ότι πονάς!». Αφιερώστε χρόνο στο να ακούσετε το άτομο και μην είστε επικριτικοί ότι και αν σας πει. Προσπαθήστε να το βοηθήσετε εστιάζοντας στους λόγους για τους οποίους πιστεύετε ότι αξίζει να ζει. Οι άνθρωποι μπορεί να νιώσουν ανακούφιση, όταν κάποιος άλλος τους φροντίσει και τους δείξει αληθινό ενδιαφέρον.

Δημιουργήστε συνθήκες ασφάλειας

Μην αφήσετε το άτομο μόνο του. Μείνετε μαζί του μέχρι τη στιγμή που θα είστε σίγουροι ότι το έχετε βοηθήσει. Προσπαθείστε να ανακαλύψετε αν έχει κάνει κάποια απόπειρα ή αν έχει κάποιο σχέδιο. Ρωτήστε αν έχει σκεφτεί ποιο μέσο/όπλο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει. Απομακρύνεται από κοντά του τα θανατηφόρα μέσα, με το οποία θα μπορούσε να κάνει κακό στον εαυτό του. Ο στόχος σας είναι να δημιουργήσετε απόσταση ανάμεσα στο άτομο και τον τρόπο. Αν κρατήσετε το άτομο σε ένα περιβάλλον ασφαλές, ενώ βρίσκεται σε αυτοκτονική κατάσταση, είναι πολύ πιθανό να το βοηθήσετε να βγει από αυτή.

Να είστε εκεί

Για να προστατεύσετε ένα άτομο με αυτοκτονικές τάσεις, κάντε το να αισθανθεί ότι είναι πάντα κάποιος μαζί του και κοντά του. Σιγουρευτείτε ότι γνωρίζει ότι μπορεί να ζητήσει τη βοήθειά σας όποτε τη χρειαστεί. Μπορείτε να κάνετε πολλά σε αυτό το επίπεδο αν είστε καλός ακροατής. Επιπλέον, θα πρέπει να το βοηθήσετε να βρει και άλλα άτομα, στα οποία θα μπορούσε να απευθυνθεί για βοήθεια και να βρείτε τρόπους να είναι σε επαφή με αυτά.

Βρείτε μαζί βοήθεια

Προσπαθήστε να βρείτε μαζί τη βοήθεια που χρειάζεται το άτομο που θέλετε να βοηθήσετε. Αν κρίνετε ότι το άτομο βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο, μπορείτε να το μεταφέρετε σε νοσοκομείο όπου εφημερεύει η ψυχιατρική κλινική. Επιπλέον, μπορείτε να το βοηθήσετε να βρει συμβουλευτικό κέντρο ή θεραπευτή στην περιοχή του. Σιγουρευτείτε ότι γνωρίζει το τηλέφωνο της Γραμμής Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018, που λειτουργεί σε εικοσιτετράωρη βάση, 7 ημέρες την εβδομάδα και δέχεται κλήσεις από κινητό ή σταθερό τηλέφωνο, με αστική χρέωση από όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της  ΜΚΟ Κλίμακα.  Μπορείτε, επίσης, να είστε παρών κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής κλήσης.

Καταστρώστε ένα σχέδιο ασφαλείας

Με άλλα λόγια, ένα πλάνο που θα βοηθήσει το άτομο οποιαδήποτε στιγμή βρεθεί σε κίνδυνο. Το σχέδιο χρειάζεται να περιλαμβάνει τα βήματα που θα πρέπει να πραγματοποιήσει σε περίπτωση που αισθανθεί ότι οι αυτοκτονικές τάσεις το κυριεύουν. Μπορείτε συνεπώς να κάνετε μία προσπάθεια να συνδέσετε το άτομο με στρατηγικές που το έχουν βοηθήσει στο παρελθόν. Πάντα θα πρέπει να αναζητάτε τρόπους να επανασυνδέσετε το άτομο με θετικά συναισθήματα και την επιθυμία για ζωή.

Δώστε διάρκεια και συνέχεια

Να ελέγχετε συνεχώς ότι όλα εξακολουθούν να κυλούν ομαλά. Αφήστε το αγαπημένο σας πρόσωπο να γνωρίζει ότι θα είστε εκεί όποτε σας χρειαστεί. Το να είστε εκεί για εκείνον ή εκείνη τη στιγμή που νιώθει ότι οι αυτοκαταστροφικές τάσεις θεριεύουν, θα τον ή την βοηθήσει να ξεπεράσει την κρίση και να επανασυνδεθεί με το κομμάτι του εαυτού του/ της που θέλει να ζήσει. Η συνεχής βοήθεια θα δείξει στο άτομο πόσο πολύ νοιάζεστε.

Το να βλέπεις ένα αγαπημένο πρόσωπο σε αυτή την κατάσταση είναι κάτι πραγματικά δύσκολο, ωστόσο τα παραπάνω βήματα μπορούν πραγματικά να προσφέρουν διέξοδο από την κρίση. Σήμερα, υπάρχουν θεραπευτικές μέθοδοι και προσεγγίσεις που αποδεδειγμένα μπορούν να βοηθήσουν ένα άτομο με αυτοκτονικές τάσεις. Δικός σας ρόλος είναι να λειτουργήσετε ως σωτήρια γέφυρα.

Με πληροφορίες από την ΜΚΟ Κλίμακα  και το psychologytoday.com