Η υπ’ αριθμόν ένα αιτία θανάτου που σχετίζεται με τις φωτιές, τόσο σε δάση, όσο και εντός του αστικού ιστού είναι η εισπνοή των αναθυμιάσεων (καπνός) από τα υλικά που καίγονται. Εκτιμάται ότι το 50%-80% των θανάτων από πυρκαγιές είναι αποτέλεσμα της εισπνοής καπνού και όχι εγκαυμάτων.
Γράφει ο Δρ. Κρομμύδας Γεώργιος, Πνευμονολόγος-Διδάκτωρ ΕΚΠΑ
Οι αναθυμιάσεις από οποιαδήποτε πυρκαγιά και περισσότερο από μια φωτιά εντός του αστικού ιστού (πχ εργοστάσιο, σπίτι, αυτοκίνητο κλπ) είναι μεγαλύτερη εξαιτίας των επικίνδυνων χημικών υλικών που καίγονται (πχ μπογιές, οικοδομικά υλικά κλπ).
Οι αναθυμιάσεις είναι ένα μείγμα σωματιδίων και αερίων. Είναι αδύνατο να προβλεφθεί η ακριβής σύνθεση του καπνού που παράγεται από μια πυρκαγιά. Τα προϊόντα που καίγονται, η θερμοκρασία της φωτιάς και το ποσό του οξυγόνου που είναι διαθέσιμο στη φωτιά, όλα αυτά κάνουν τη διαφορά στην σύσταση και την επικινδυνότητα των αναθυμιάσεων.
Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά συμπτώματα που μπορεί να αναπτυχθούν από την εισπνοή καπνού. Τα άμεσα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν βήχα, δύσπνοια, βράγχος φωνής, κεφαλαλγία και οξείες μεταβολές της νοητικής κατάστασης.
Βήχας
- Όταν οι βλεννογόνες μεμβράνες του αναπνευστικού συστήματος ερεθιστούν, εκκρίνουν περισσότερη βλέννη.
- Ο βρογχόσπασμος και η αύξηση της παραγωγής βλέννης οδηγούν σε αντανακλαστικό βήχα.
- Η βλέννη μπορεί να είναι είτε διαφανής, είτε μαύρη, ανάλογα με το βαθμό συγκέντρωσης των καμένων σωματιδίων που αποτίθενται στους πνεύμονες και την τραχεία κατά την εισπνοή.
Δύσπνοια
- Αυτό μπορεί να προκληθεί από την άμεση βλάβη στην αναπνευστική οδό (που οδηγεί σε μειωμένη παροχή οξυγόνου στο αίμα), είτε από την μειωμένη ικανότητα του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο στα όργανα (λόγω των χημικών ουσιών στον καπνό), ή από την ανικανότητα των κυττάρων του σώματος να χρησιμοποιήσουν το οξυγόνο.
- Μπορεί να νιώσετε ότι αναπνέετε πιο γρήγορα, με πιο “κοφτές” ανάσες, καθώς προσπαθεί ο οργανισμός σας να αντισταθμίσει αυτές τις βλάβες.
Βραχνάδα ή θορυβώδης αναπνοή
- Αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι υπάρχει συσσώρευση υγρών στον άνω αεραγωγό και μπορεί να προκληθεί απόφραξη.
- Ερεθιστικές χημικές ουσίες (όπως αυτές από φωτιά σε εργοστάσιο χημικών υλών) μπορεί να προκαλέσει σπασμό των φωνητικών χορδών, πρήξιμο και στένωση των ανώτερων αεραγωγών.
Πονοκέφαλος
- Σε όλες τις πυρκαγιές, οι άνθρωποι εκτίθενται σε διάφορες ποσότητες μονοξειδίου του άνθρακα.
- Ο ασθενής μπορεί να μην εκδηλώσει αναπνευστικά προβλήματα, αλλά να έχει εισπνεύσει και πάλι ποσότητα μονοξειδίου του άνθρακα.
- Πονοκέφαλος, ναυτία, σύγχυση και έμετος είναι τα συμπτώματα της δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα.
Μεταβολές στη νοητική κατάσταση
- Οι χημικές ασφυξιογόνες ουσίες στις αναθυμιάσεις (όπως από μια φωτιά σε εργοστάσιο χημικών υλών) και τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου μπορεί να οδηγήσουν σε μεταβολές της νοητικής κατάστασης.
- Σύγχυση, λιποθυμία, σπασμοί και κώμα είναι, όλες, πιθανές επιπλοκές μετά από εισπνοή καπνού.
Μέριμνά μας είναι να διατηρήσουμε τις αεροφόρους οδούς ανοιχτές και να απομακρύνουμε το θύμα από τον καπνό. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να κάνουμε προληπτικούς ελέγχους στο νοσοκομείο, γιατί μπορεί να παρουσιαστούν καθυστερημένα συμπτώματα μετά από 4-6 ώρες.
Εκτός από τις άμεσες συνέπειες που μπορεί να έχει ο καπνός μπορεί μακροχρόνια να επιδεινώσει τη λειτουργικότητα των πνευμόνων και να προκαλέσει αποφρακτικό νόσημα. Αυτό είναι πιο έκδηλο σε καπνιστές καθώς επίσης σε ασθενείς στους οποίους προϋπάρχει Βρογχικό Άσθμα ή Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια.
Δρ. Κρομμύδας Γεώργιος
Πνευμονολόγος-Διδάκτωρ ΕΚΠΑ
Πανεπιστημιακός Συνεργάτης Γ´ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής. ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»-Συντονιστής Ομάδας Καρκίνου Πνεύμονα
Ιδιωτικό Ιατρείο
Δημοκρίτου 14-16 Ηλιούπολη
Τηλ. 2109937240
