Εδώ και 3 χρόνια ο άντρας μου είναι άνεργος. Υπήρξε μεγάλο στέλεχος σε εταιρεία με αυτοκίνητα. Ζούσαμε πολύ άνετα όλα αυτά τα χρόνια που είμαστε μαζί και κατά κάποιο τρόπο εξακολουθούμε να παλεύουμε για την σχέση μας αν και έχουμε πολλές δυσκολίες.
Ο περίγυρος μας ρωτά έντονα τον τελευταίο καιρό γιατί δεν βρίσκει δουλειά ένας τόσο ικανός και μορφωμένος άνθρωπος αφήνοντας αιχμές όμως ότι κάτι δεν κάνουμε σωστά. Έχω κουραστεί να δίνω εξηγήσεις και να απαντώ για το θέμα τη στιγμή που έχω τόσα θέματα σπίτι μου. Τι με συμβουλεύετε να κάνω;
Στο ερώτημά σας απαντά ο Ιωάννης Νίκου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας – Ψυχοθεραπευτής:
Αγαπητή Αναγνώστρια,
Εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο υφίστανται κάθε χρόνο τη μη ηθελημένη απώλεια της εργασίας τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις την ευθύνη φέρουν τεχνολογικές και οικονομικές αλλαγές και όχι το ίδιο το θύμα. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που χάνουν τη δουλειά τους έχουν ανάλογα συναισθήματα και περνούν από ανάλογα στάδια αντιμετώπισης με εκείνους που βιώνουν πένθος: άρνηση, θυμό, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη, αποδοχή. Σύμφωνα με άλλες έρευνες, η απώλεια της εργασίας ακολουθείται από έξι στάδια: α. αρχικό σοκ, β. αποπροσανατολισμό και απώλεια ελέγχου, γ. καταστροφή της αυτοεκτίμησης καθώς και της πίστης στην αυτο-αξία και στην ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, δ. χτίσιμο της αυτοεκτίμησης καθώς και της πίστης στην αυτο-αξία και στην ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, ε. επανακαθορισμό των διαπροσωπικών σχέσεων, και στ. επανακαθορισμό της προσωπικής φιλοσοφίας ζωής.
Η απώλεια της εργασίας έχει συνέπειες τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία του ατόμου. Ένα άτομο που χάνει τη δουλειά του έχει υψηλές πιθανότητες να αποκτήσει προβλήματα υγείας που συνδέονται με το στρες, όπως διαβήτη, αρθρίτιδα, αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, προβλήματα καρδιάς, ακόμα και να υποστεί καρδιακή προσβολή. Όσον αφορά στην ψυχική υγεία, η απώλεια της εργασίας μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη, που όμως υποχωρεί αμέσως με την εύρεση νέας εργασίας. Ωστόσο, η κατάθλιψη προκαλεί αρνητικές σκέψεις και αρνητικές προσδοκίες, παράγοντες που παρεμβαίνουν ανασταλτικά στην αποτελεσματική αναζήτηση νέας εργασίας.
Η απώλεια της εργασίας απαιτεί εσωτερικές και εξωτερικές πηγές στήριξης. Συχνά αντιμετωπίζεται σαν στίγμα, και ο άνεργος κάνει τα πάντα για να αποφύγει την ανακοίνωσή της, όπως, για παράδειγμα, ισχυρίζεται σε όλους πως είναι σύμβουλος προκειμένου να μην παραδεχτεί ότι δεν έχει δουλειά. Οι προσπάθειες εύρεσης εργασίας μπορεί να επηρεαστούν από την υποστήριξη του περίγυρου. Η στήριξη από το σύντροφο και η πίστη του στον άνεργο αυξάνουν με τη σειρά τους τη δική του πίστη και κατά συνέπεια την αποτελεσματικότητά του στην προσπάθεια. Η υποτίμηση από το σύντροφο ή και η έκφραση αμφιβολιών αντίθετα συνδέεται με λιγότερη προσπάθεια εύρεσης εργασίας.
Ωστόσο, κατά πόσο μπορεί ένας σύντροφος να είναι υποστηρικτικός εξαρτάται κατ’ αρχάς από το περιβάλλον του ίδιου, κατά πόσο, δηλαδή, διαθέτει ο ίδιος πηγές στήριξης, αλλά και από την ποιότητα της σχέσης του με τον άνεργο πριν την απώλεια της εργασίας. Σε ζευγάρια που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες η επικοινωνία είναι μικρότερη και η συζυγική ένταση μεγαλύτερη. Όταν η σχέση υποφέρει ήδη από εντάσεις το ζευγάρι έχει μικρότερη πιθανότητα επιβίωσης. Συχνά οδηγείται στο διαζύγιο. Η έλλειψη σεβασμού του συντρόφου και η υποτίμηση του χρόνου του ανέργου (π.χ. «εσύ τώρα έχεις πολύ χρόνο, κάνε εκείνη και εκείνη τη δουλειά») μπορεί να τον πληγώσει πολύ. Άλλοι κρατούν τα προσχήματα δείχνοντας στον περίγυρό τους ένα ευχάριστο πρόσωπο και άλλοι απομονώνονται. Μερικοί τιμωρούν τον εαυτό τους τρώγοντας φτηνότερα, πηγαίνοντας παντού με τα πόδια και περικόπτοντας κάθε πολυτέλεια. Οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι όταν προϋπάρχουν ψυχικές νόσοι, οικονομικές δυσκολίες και έλλειψη στήριξης από στενούς συγγενείς.
Με βάση λοιπόν τα όσα έχουν αναφερθεί παραπάνω, θα σου πρότεινα να επικεντρωθείς στην επικοινωνία με σκοπό την υποστήριξη του συζύγου και της σχέσης σας και όσο είναι δυνατόν να ασχολείσαι λιγότερο με τα σχόλια του κοινωνικού σας περίγυρου. Ίσως ο σύζυγος σου να χρήζει περαιτέρω υποστήριξης και δη επαγγελματικής για να καταφέρει να ανακάμψει από την κατάσταση που βιώνει το διάστημα αυτό και αν μη τι άλλο τα όποια σχόλια και κριτικές δεν τον βοηθούν (και δεν σας βοηθούν) καθόλου. Ακόμη θέλω να αναφέρω πως όλοι οι άνθρωποι θα βιώσουν μια απώλεια κάποια στιγμή στην ζωή τους και θα κληθούν να αντιμετωπίσουν και διαχειριστούν τα συναισθήματα που θα προκληθούν οπότε είναι προτιμότερο να αναλογιστούν τι θα έκαναν στη συγκεκριμένη κατάσταση. Τέλος, θεωρώ πως είναι πολύ σημαντικό να «αποδεχθείτε» εσύ και ο σύζυγος σου την δύσκολη κατάσταση που βιώνετε χωρίς να σας αφορούν τα σχόλια και η κρίση των άλλων και ίσως τότε σταματήσουν…
Νίκου Ιωάννης
Ευρυδάμαντος 33, Νέος Κόσμος
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 213 0456530
