Αλλαγή συμπεριφοράς: Σε ποιες σοβαρές ψυχικές νόσους μπορεί να οφείλεται;

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά πράγματα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της σύντομης «βουτιάς» μου στην παράνοια ήταν το γεγονός ότι η προσωπικότητά μου και η συμπεριφορά μου άλλαξαν.

Οι αλλαγές δεν ήταν απότομες. Δεν έγινα μέσα σε μία στιγμή ένα άλλο άτομο. Καθώς λοιπόν  οι αλλαγές αυτές συντελέστηκαν σε διάστημα μερικών εβδομάδων, αρχικά δεν ήταν εύκολο για τα μέλη της οικογένειάς μου να τις αναγνωρίζουν.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες ήμουν μία καλή και γεμάτη αγάπη μητέρα, σύζυγος, και γιαγιά, που τώρα είχε μεταλλαχθεί σε μία ευέξαπτη γυναίκα που ένιωθε απίστευτο θυμό για τον άνδρα, τα παιδιά και τα εγγόνια της. Τα έβαζα μαζί τους με την παραμικρή αφορμή, ενώ δεν σταματούσα να τους ασκώ συνεχώς κριτική. Ενώ πάντα είχα ισχυρή θέληση, τώρα ένιωθα ανίκανη να προσπαθήσω για κάτι, ενώ δεν μπορούσα να ακούσω αυτά που δεν ήθελα. Κανονικά, ήμουν ο άνθρωπος που θα εξυπηρετούσε τους πάντες μέσα στο σπίτι, ενώ τώρα δεν σταματούσα να δίνω διαταγές. Επιπλέον, μπορούσα να γίνω εμμονική με διάφορα ήσσονος σημασίας πράγματα – όπως ένα τρένο που έφτασε καθυστερημένα στον σταθμό του ή το πρωινό μου που δεν ήταν εκείνο που είχα όρεξη να φάω σήμερα,  ενώ μπορούσα με μεγάλη ευκολία να αγνοήσω τα μεγάλα και πραγματικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της ασθένειάς μου.

Αρχικά, η οικογένειά μου πίστεψε ότι οι αλλαγές και η παράξενη συμπεριφορά μου οφείλονταν στο άγχος μου για τον καρκίνο που με είχε χτυπήσει. Μα σιγά-σιγά μεταμορφωνόμουν σε ένα τέρας, που δεν μπορούσαν καν να αναγνωρίσουν. Απομακρύνθηκα συναισθηματικά από εκείνους, έμοιαζε σαν να μην τους αγαπώ καν, ενώ δεν σταματούσα λεπτό να τους κριτικάρω, γεγονός που τους προξενούσε αφάνταστο πόνο. Δεν φοβόντουσαν μόνο ότι πεθαίνω, αλλά και ότι αυτή η άκαρδη εκδοχή μου θα ήταν η τελευταία ανάμνηση που θα είχαν από εμένα. Πολλές οικογένειες ανθρώπων, που έχουν χτυπηθεί από κάποια ψυχική ασθένεια, βιώνουν καθημερινά την ίδια τρομακτική εμπειρία. Νιώθουν ότι έχουν χάσει τον άνθρωπο που αγάπησαν, ακόμη κι αν εκείνος είναι ζωντανός.

Είναι πραγματικά δύσκολο για τους συγγενείς ή τους συνεργάτες κάποιου να αναγνωρίσουν τις αλλαγές στην προσωπικότητα του, που έχουν προκληθεί από κάποια ψυχική νόσο. Ιδιαίτερα δε όταν πρόκειται για υπερβολικές εκδηλώσεις ενός ήδη υφιστάμενου χαρακτηριστικού. Αν ένα άτομο ήταν πάντα ειλικρινές και δεν δίσταζε να κάνει ακόμη και σκληρή κριτική, το να χάσει κάθε ευγένεια και κοινωνική ευπρέπεια μπορεί να θεωρηθεί απλά μία υπερβολή και όχι σημάδι κάποιας ασθένειας που έχει χτυπήσει τον εγκέφαλο του. Όταν ένα εσωστρεφές άτομο απομονωθεί τελείως, είναι αρχικά δύσκολο για την οικογένειά του και τους φίλους του να εντοπίζουν σε αυτή την απομόνωση ένα σύμπτωμα της νόσου Αλτσχάιμερ.

Οι αλλαγές στην προσωπικότητα ενός ατόμου είναι ένα πολύ κοινό φαινόμενο στις ψυχικές νόσους, ιδιαίτερα όταν αυτές επηρεάζουν τους μετωπιαίους λοβούς. Οι άνθρωποι που έχουν υποστεί κάποια ζημιά στους μετωπιαίους λοβούς – είτε αυτή οφείλετε σε κάποια ισχυρό χτύπημα ή τραύμα, όπως στην διάσημη περίπτωση του Phineas Gage, είτε σε κάποιον όγκο, όπως στη δική μου περίπτωση, είτε σε κάποια νευροεκφυλιστική νόσο όπως το Αλτσχάιμερ – παρουσιάζουν σημαντικές αλλαγές στην προσωπικότητα τους. Σε κάποιες περιπτώσεις οι αλλαγές μπορεί να είναι πραγματικά αλλόκοτες.

Τι είναι η μετωποκροταφική άνοια;

Όπως αποκαλύπτει και το όνομά της η μετωποκροταφική άνοια (Νόσος του Pick ή FTD) προσβάλει του μετωπιαίους και κροταφικούς λοβούς. Η συγκεκριμένη νόσος συχνά προκαλεί τεράστιες αλλαγές στην προσωπικότητα του πάσχοντος αλλά και ανάρμοστες συμπεριφορές που δημιουργούν προβλήματα στο οικογενειακό αλλά και το ευρύτερο περιβάλλον του. Κάποιοι ασθενείς παρουσιάζουν προβλήματα στη σεξουαλική τους συμπεριφορά, κάποιοι άλλοι μπορεί να σπαταλήσουν τεράστια ποσά χρημάτων, και κάποιοι άλλοι μπορεί να καταναλώσουν ποσότητες τροφίμων ανεξέλεγκτα. Ένας ψυχαναλυτής θα έλεγε ότι στην περίπτωσή τους το Αυτό βρίσκεται σε κατάσταση αμόκ με το Υπερεγώ εμφανίζεται ανίκανο να χαλιναγωγήσει της παρορμήσεις και τις επιθυμίες. Η μετωποκροταφική άνοια χτυπά συνήθως ανθρώπους μικρότερης ηλικίας συγκριτικά με το Αλτσχάιμερ. Το 60% των περιπτώσεων είναι άτομα μεταξύ 45 και 64 ετών, δηλαδή άτομα μέσης ηλικίας. Έτσι, αρχικά οι δικοί τους άνθρωποι υποθέτουν ότι περνούν την κρίση μέσης ηλικίας, μέχρι τη στιγμή που η ασθένεια έχει προχωρήσει τόσο πολύ ώστε είναι ξεκάθαρό ότι συμβαίνει κάτι σοβαρό.

 

Με πληροφορίες από το PsychologyToday

Σχετικά άρθρα