Μήπως ανήκετε στην κατηγορία των γυναικών, ή και των ανδρών, που απολαμβάνουν την αναγνώριση και τον έπαινο των άλλων για όσα έχουν καταφέρει, ενώ οι ίδιες και οι ίδιοι αισθάνεστε ότι δεν έχετε επιτύχει τίποτα παραπάνω από το να «κοροϊδέψετε» τους άλλους; Μήπως δηλαδή ανήκετε σε εκείνη την πληθυσμιακή ομάδα που υποφέρει από το σύνδρομο του απατεώνα;
Σύμφωνα με το California Institute of Technology Counseling Center το σύνδρομο του απατεώνα είναι «ένα σύνολο συναισθημάτων ανεπάρκειας το οποίο επιμένει ακόμη κι όταν υπάρχουν άφθονες αποδείξεις που επιβεβαιώνουν το αντίθετο. Βιώνεται εσωτερικά ως μία χρόνια αμφισβήτηση του εαυτού μας αλλά και ως μία αίσθηση πνευματικής απάτης».
Το αποκαλυπτικό σημάδι του συνδρόμου του απατεώνα είναι η απόσταση ανάμεσα στην υποτιθέμενη και την πραγματική επίδοση. Οι «απατεώνες» έχουν στη διάθεσή τους άφθονες αντικειμενικές αποδείξεις ότι «τα πάνε καλά» – καλοί βαθμοί, επαγγελματική επιτυχία, κτλ. – ενώ οι ίδιοι αισθάνονται ότι απλά έχουν καταφέρει να κοροϊδέψουν τους άλλους και ότι πατούν σε ένα τεντωμένο σκοινί από το οποίο οποιαδήποτε στιγμή κινδυνεύουν να πέσουν. Κάθε στιγμή αισθάνονται ότι υπάρχει κίνδυνος να πέσει η μάσκα τους και να αποκαλυφθεί η απάτη τους.
Το σύνδρομο του απατεώνα έχει μελετηθεί εδώ και 3 δεκαετίες. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του συνδρόμου είναι ότι παρόλο που οι «απατεώνες» επιθυμούν την αναγνώριση και τον έπαινο για τα επιτεύγματά τους, όταν τα λαμβάνουν δεν αισθάνονται άνετα. Αντιθέτως, αισθάνονται άβολα και ενδόμυχα πιστεύουν ότι δεν το αξίζουν. Πιστεύουν ότι απλά έχουν καταφέρει να κοροϊδέψουν τους άλλους και ότι δεν είναι σαν όλους τους άλλους που ξέρουν τι κάνουν.
Ποιοι υποφέρουν από το Σύνδρομο του Απατεώνα;
Αν υποφέρετε από το συγκεκριμένο σύνδρομο, μπορείτε να αισθανθείτε καλύτερα αναλογιζόμενοι το γεγονός ότι πάνω από το 70% των ανθρώπων που έχουν συμμετάσχει σε σχετικές έρευνες έχουν δηλώσει ότι το έχουν βιώσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Επιπλέον, μπορείτε να πάρετε τα πάνω σας σκεπτόμενοι ότι οι άνθρωποι που έχουν να επιδείξουν σημαντικά επιτεύγματα είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από το συγκεκριμένο σύνδρομο.
Μπορεί να επηρεάσει εξίσου και τις γυναίκες και τους άνδρες, αν και η απόκρισή τους σε αυτό είναι διαφορετική. Σε έρευνα που διεξήχθη σε 135 φοιτητές, οι γυναίκες που παρουσιάζουν το σύνδρομο, δούλευαν πιο σκληρά και προσπαθούσαν περισσότερο για να αποδείξουν ότι αξίζουν. Από την άλλη μεριά, οι άνδρες έτειναν να αποφεύγουν τις καταστάσεις που θα μπορούσαν να αποκαλύψουν την αδυναμία τους.
Πού οφείλεται;
Το σύνδρομο του απατεώνα μπορεί να πηγάζει από διάφορες αιτίες. Μελέτη ανακάλυψε ότι τα άτομα που έχουν μεγαλώσει με υπερπροστατευτικούς γονείς και τα άτομα που γνώρισαν την έλλειψη φροντίδας στην παιδική τους ηλικία παρουσιάζουν μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξης του συνδρόμου. Σε άλλη μελέτη υποστηρίχθηκε ότι η παρέα με μη υποστηρικτικούς φίλους συνδέεται με τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης του, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Οι «frenemies» μπορούν να πλήξουν σημαντικά την αυτοπεποίθησή σας, ενώ αντίθετα οι αληθινοί φίλοι την ενισχύουν.
Πώς μπορείτε να το αντιμετωπίσετε;
Νιώστε ότι οι επιτυχίες σάς ανήκουν. Οι άνθρωποι που πάσχουν από το σύνδρομο του απατεώνα δεν εσωτερικεύουν τις επιτυχίες τους. Είναι πιο πιθανό να αποδώσουν τις επιτυχίες τους στην τύχη ή στη βοήθεια των άλλων. Σίγουρα πρέπει να ευχαριστούμε τους άλλους για τη βοήθειά που μας πρόσφεραν, ακόμη κι αν θα πρέπει να απευθύνουμε τις ευχαριστίες μας στη Θεά Τύχη. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε να αναγνωρίζουμε την προσπάθεια που κάναμε εμείς οι ίδιοι.
Ελέγξτε τις σκέψεις σας. Οι «απατεώνες» δείχνουν πολύ επιρρεπείς στην αυτοκριτική. Όσο περισσότερο βρίσκετε λάθη στον εαυτό σας και τις επιδόσεις σας, τόσο περισσότερο δημιουργείτε ένα εύφορο έδαφος στο οποίο το σύνδρομο του απατεώνα μπορεί να ριζώσει και να ανθίσει. Δυστυχώς, είμαστε «ρυθμισμένοι» να θυμόμαστε τα αρνητικά περισσότερο από τα θετικά. Αυτή η ιδιότητα είναι μέρος της εξελικτικής μας ιστορίας. Οι αρνητικές εμπειρίες έχουν πιο σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή και την επιβίωσή μας συνέπειες.
Για να καταπολεμήσετε αυτή την τάση να αρνητικής ομιλίας προς τον εαυτό σας, είναι αναγκαίο να έχετε τον έλεγχο των σκέψεών σας. Κρατήστε στο μυαλό σας ότι ο χειρότερος τρόπος για να καταπολεμήσετε αυτή την αρνητική αυτοδιάθεση είναι να χρησιμοποιήσετε αρνητικές εκφράσεις, όπως στο «Δεν θα με επικρίνω πια». Αυτή η φράση προσφέρει μία ακόμη ψηφίδα αυτοκριτικής.
Κατανοήστε τον σκοπό αυτών των συναισθημάτων. Το άγχος, ο φόβος της επιτυχίας, ο φόβος της αποτυχίας, ο φόβος της αποκάλυψης της «απάτης» – όλα αυτά είναι πολύ δυσάρεστα συναισθήματα. Και πρέπει να είναι, με την έννοια ότι σας παρακινούν να κάνετε κάτι. Προσπαθήστε να δείτε τα πράγματα από αυτή την οπτική γωνία. Γιατί τα μωρά κλαίνε; Αυτό ο τόσο δυσάρεστος θόρυβος είναι που αναγκάζει τη μαμά ή τον μπαμπά να κάνουν κάτι. Το ερώτημα είναι τι κάνεις;
Με πληροφορίες από το PsychologyToday.
