Βάλατε όρια αλλά δεν βλέπετε διαφορά; Τι μπορεί να έχει πάει στραβά;

Δεν μπορεί να υπάρξει αγάπη χωρίς όρια, ακόμη κι αν αυτά τα όρια αφορούν τα παιδιά σας. Είναι εύκολο να κατανοήσει κανείς τα εξωτερικά όρια που θέτουμε στους άλλους. Σκεφτείτε τους κανόνες και τις αρχές που διέπουν τη ζωή σας, όταν λέτε τι μπορείτε να κάνετε και τι όχι, τι μπορείτε να επιτρέψετε και τι όχι. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες παράμετροι που θα πρέπει να σκεφτείτε. Αν δυσκολεύεστε να πείτε «όχι», αν αγνοείτε τις ανάγκες σας για να ευχαριστήσετε τους άλλους, ή αν στη ζωή σας υπάρχει ένα άτομο που σας ενοχλεί γιατί είναι απαιτητικό, επικριτικό, πιεστικό, βίαιο, αδιάκριτο, είναι δική σας ευθύνη να μιλήσετε. Όπως θα δούμε παρακάτω τα όρια δεν είναι μόνο εξωτερικά αλλά και εσωτερικά.

Οι τύποι των ορίων

Υπάρχουν αρκετές περιοχές στις οποίες μπορούμε να θέσουμε όρια:

  1. Υλικά όρια: Καθορίζουν το αν είστε διατεθειμένοι να δανείσετε χρήματα ή πράγματα, όπως τα βιβλία σας, τα ρούχα σας ή το αυτοκίνητό σας.
  2. Φυσικά όρια: Αφορούν τον προσωπικό σας χώρο, την ιδιωτικότητα και το σώμα σας. Σε ποιον και πότε θέλετε να δώσετε το χέρι σας ή μία αγκαλιά; Πώς αισθάνεστε όταν η μουσική είναι πολύ δυνατά. Ή πώς αισθάνεστε με το γυμνό σώμα ενός άλλου ανθρώπου ή με μία κλειδωμένη πόρτα;
  3. Ψυχολογικά όρια: αφορούν τις σκέψεις, τις αξίες και τις απόψεις σας. Έχετε επίγνωση των απόψεών και ων πιστεύω σας και μπορείτε να τα υπερασπιστείτε σε μία συζήτηση. Μπορείτε να ακούσετε με ανοιχτόμυαλα την άποψη κάποιου άλλου χωρίς να είστε αδιάλλακτοι; Μήπως στο πλαίσιο μίας συζήτησης γίνεστε πολύ συναισθηματικοί, ευερέθιστοι, ή αμυντικοί, αποκαλύπτοντας ότι συναισθηματικά σας όρια είναι αδύναμα;
  4. Συναισθηματικά όρια: Υποδεικνύουν τον διαχωρισμό των συναισθημάτων σας και της ευθύνης, που φέρετε για αυτά, από τα συναισθήματα ενός άλλου προσώπου. Είναι σαν μια νοητή γραμμή που διαχωρίζει εσάς και τους άλλους. Τα υγιή όρια σας εμποδίζουν να κατηγορείτε τους άλλους ή να δέχεστε εσείς κατηγορίες. Σας προστατεύουν από το να αισθάνεστε ένοχοι για τα συναισθήματα ή τα προβλήματα κάποιου άλλου ή από το να παίρνετε προσωπικά τα σχόλια των άλλων. Η έντονη αντίδραση σε τέτοιου είδους ερεθίσματα υποδεικνύει αδύναμα συναισθηματικά όρια. Τα υγιή συναισθηματικά όρια απαιτούν σαφή εσωτερικά όρια – επίγνωση των συναισθημάτων σας και των ευθυνών σας απέναντι στον εαυτό σας και τους άλλους.
  5. Σεξουαλικά όρια: Προστατεύουν την αυτοδιάθεσή σας να βρεθείτε σεξουαλικά με έναν άλλον άνθρωπο. Καθορίζουν το «ποιος», το «πώς», το «πού» και το «πότε».
  6. Πνευματικά όρια: Σχετίζονται με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και σε σχέση σας με το Θεό και τις ανώτερες δυνάμεις.

Γιατί είναι δύσκολο να θέσουμε όρια;

Η δυσκολία που αντιμετωπίζουμε στο να θέσουμε όρια οφείλεται στο ότι: 1) βάζουμε τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων πάνω από τα δικά μας, 2) δεν γνωρίζουμε καλά τον εαυτό μας, 3) δεν αισθανόμαστε ότι έχουμε δικαιώματα, 4) θεωρούμε ότι τα όρια θέτουν σε κίνδυνο τις σχέσεις μας και 5) δεν μάθαμε ποτέ τη σημασία των ορίων.

Τα όρια μαθαίνονται. Δεν μαθαίνουμε ότι έχουμε δικαιώματα και όρια, αν αυτά δεν έγιναν σεβαστά καθώς μεγαλώναμε. Οποιοδήποτε είδος κακοποίησης παραβιάζει τα προσωπικά όρια μας, συμπεριλαμβανομένου του απλού «πειράγματος». Για παράδειγμα, ο αν ο αδελφός σας αγνόησε το αίτημά σας να σταματήσει να σας γαργαλάει, πριν πια σας κοπεί η ανάσα. Αυτό σας έκανε να νιώσετε ανίσχυρος και αποστερημένος από το δικαίωμα να πείτε «Σταμάτα», όταν νιώθετε άβολα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι παραβιάσεις των ορίων, επηρεάζουν την ικανότητα του παιδιού να εξελιχθεί σε έναν ανεξάρτητο και υπεύθυνο ενήλικα.

Πώς θα θέσετε πραγματικά όρια;

Πολλές φορές οι άνθρωποι λένε ότι έθεσαν όρια, αλλά αυτό δεν τους βοήθησε και πολύ… Ίσως δεν γνωρίζουν καλά την «τέχνη» του να θέτουμε όρια. Αν προσπαθήσετε να το κάνετε ε θυμό ή με γκρίνια – «Σου το έχω πει 100 φορές αλλά…» – είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα εισακουστείτε. Τα όρια δεν είναι ένα είδος τιμωρίας, αλλά ένας τρόπος να προστατεύσετε την ποιότητα της ζωή σας. Μπορείτε να θέσετε όρια πολύ πιο αποτελεσματικά όταν είστε αποφασιστικοί, ήρεμοι, ακλόνητοι και συγχρόνως ευγενικοί. Αν και πάλι βλέπετε ότι δεν υπάρχουν αποτελέσματα, θα πρέπει με την ίδια ακριβώς ήρεμη ψυχική κατάσταση να επικοινωνήσετε στο άλλο άτομο τις συνέπειες της μη συμμόρφωσής του. Προσοχή όμως! Μην χρησιμοποιήσετε μία «συνέπεια» που δεν είστε προετοιμασμένοι να εφαρμόσετε.

Χρειάζεται χρόνο, υποστήριξη και μάθηση του πώς να θέτετε αποτελεσματικά όρια. Η αυτογνωσία και η αποφασιστικότητα είναι τα πρώτα βήματα. Το να θέσετε όρια δεν είναι εγωιστικό, είναι μία ένδειξη αγάπης προς τον εαυτό σας. Λέτε «ναι» στον εαυτό σας, με κάθε «όχι» σας σε εκείνα που σας κάνουν να νιώθετε άσχημα, και ενισχύετε την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμησή σας.

Με πληροφορίες από το PsychologyToday.

Σχετικά άρθρα