Μέσα στην ψυχή του Νίκου Καζατζάκη…

Διάβασα ένα υπέροχο βιβλίο και σας το προτείνω. Συγγραφέας του βιβλίου είναι η Ευτυχία Καλλιτεράκη. Μια ξεχωριστή και καταξιωμένη ψυχαναλύτρια στη χώρα μας. Το βιβλίο «Νίκος Καζαντζάκης: Μια αναφορά στον Καπετάν Μιχάλη» είναι μια ψυχαναλυτική προσέγγιση της προσωπικότητας του συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη μέσα από το έργο του «Καπετάν Μιχάλης».

Η συγγραφέας αναφέρει, ότι ο Καπετάν Μιχάλης είναι ένα μυθιστόρημα βιωματικό μέσα από το οποίο ο Νίκος Καζαντζάκης καταθέτει μια εσωτερική εξομολόγηση απευθυνόμενος στον βιολογικό του πατέρα χωρίς να κατονομάζει άμεσα τον εαυτό του. Καταγράφει όλες τις απωθημένες επιθυμίες του, γυρεύοντας την αγάπη του γονιών του ως πηγή αναγνώρισης, ως επιθυμία για ευτυχία.

Η προσωπικότητα του καθορίστηκε από την απώλεια της πατρικής αγάπης και αναγνώρισης. Ο πατέρας του δεν τον παίνεψε ποτέ, εξαιτίας του πένθους του για το πρώτο του αγόρι που έχασε. Δεν τον θαύμασε ποτέ.

Γι’ αυτό και ο Καζαντζάκης αναγκάστηκε να πλάσει τουλάχιστον τους ήρωες του όπως πιθανόν ο πατέρας του ήθελε να είναι εκείνος. Χαρακτηριστικά παραθέτει η συγγραφέας ένα απόσπασμα όπου γράφει ο ίδιος ο ΝΚ στον Παντελή Πρεβελάκη:

«Ποτέ δεν είχα αντικρίσει με τρυφεράδα τον πατέρα μου. Ο φόβος που μου προξενούσε ήταν τόσο μεγάλος που όλα τ’ άλλα, αγάπη, σεβασμός, οικειότητα εξαφανίζονταν. Βαρύς ο λόγος του και πιο βαριά η σιωπή του. Σπάνια μιλούσε και όταν άνοιγε το στόμα του, τα λόγια του ήταν μετρημένα, δεν μπορούσες να βρεις πατήματα να φέρεις αντίλογο. Είχε πάντα δίκιο και αυτό τον έκανε άτρωτο. Αντί να γίνω μεγάλος αγωνιστής, στην πράξη αναγκάστηκα από φόβο στον κύρη μου  να γράφω ό,τι θα’ θελα να κάμω. Το αίμα μου το είχε καταντήσει μελάνι. Στη ζωή μου ένα μόνο άνθρωπο φοβήθηκα τον πατέρα μου. Τώρα ποιον να φοβηθώ»;

Η συγγραφέας συνεχίζει την ανάλυση της, εξηγώντας πώς για τον πατέρα του ΝΚ η έκφραση τρυφερότητας για τους ανθρώπους και κυρίως για τις γυναίκες ήταν συνυφασμένη με την αδυναμία. Η απαγόρευση της αφής υπάρχει από την αρχή της ζωής του ΝΚ. Έτσι μπήκε σε δεύτερη μοίρα και το θέμα της ερωτικής επιθυμίας και έκφρασης.

Στο βιβλίο γίνεται ακόμη αναφορά για τη διάγνωση που είχε λάβει ο Καζαντζάκης όταν επισκέφτηκε στη Βιέννη το σπουδαίο ψυχαναλυτή και μαθητή του Φρόιντ, Στέκελ, εξαιτίας των έντονων δερματικών προβλημάτων που παρουσίαζε. Ο Στέκελ τού είχε πει ότι έχει την αρρώστια των ασκητών, αφορμή για την εκδήλωση της οποίας είναι η καταπίεση των ερωτικών επιθυμιών.

Το 1924 ο ΝΚ θα γνωρίσει την Ελένη, σύντροφό του για 35 χρόνια, και για όλη τους τη ζωή θα μιλάνε μεταξύ τους στον πληθυντικό.

Είχε πάντα τον απόλυτο έλεγχο της ζωής του.

Η συγγραφέας στην ανάλυσή της εξηγεί πώς για τον ΝΚ ο πατέρας ήταν πάντα αυτός που απόδιωχνε σε όλη του τη ζωή.

Η σύγκρουση δεν είχε γίνει ποτέ. Πάντα πειθήνιος μπροστά στον πατέρα του Μιχάλη, έκανε την επιθετικότητα του τόσο μεγάλη, ώστε να γυρίζει εναντίον στον ίδιο του τον εαυτό. Η σεξουαλικότητά του άγγιζε τις ενορμήσεις του θανάτου.

Με αναφορές στους ήρωες του μυθιστορήματος, με σμήνος μεταφορών και ταυτίσεις με πρόσωπα αληθινά της ζωής του ΝΚ, η συγγραφέας του βιβλίου, αναδύει, ωθούμενη από την ψυχαναλυτική της γνώση και μάτια, ένα λογοτεχνικό έργο διερευνώντας τα πιο δύσκολα ανθρώπινα θέματα, όπως η ψυχική μοναξιά, η επιθετικότητα, ο ερωτισμός και η συμφιλίωση με τη ζωή.

Μην το χάσετε!!

Άννα Δρούζα

Σχετικά άρθρα