Οι καλοήθεις παθήσεις μαστού είναι μια ομάδα βλαβών, οι οποίες εμφανίζονται κλινικά και απεικονιστικά ως όγκοι ή ανωμαλίες στο μαστό και διαφέρουν από τον καρκίνο του μαστού.

Γράφει ο Στέφανος Βαλαντάσης, Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος

Οι περισσότερες καλοήθεις παθήσεις του μαστού, δεν θεωρούνται προκαρκινικές και δεν παρουσιάζουν μεγάλο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.

Βέβαια, υπάρχουν και καλοήθεις βλάβες που συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου μαστού.

Οι καλοήθεις παθήσεις είναι:

Ινοκυστικές αλλοιώσεις

Α) Ινοκυστικές αλλοιώσεις χωρίς υπερπλασία, είναι οι απλές κύστεις που σχηματίζονται στα λοβίδια, σε οποιοδήποτε μέρος του μαστού και δημιουργούνται από διάταση των αδενοκυψέλων.

Συχνά μπορεί να συνυπάρχει και αποκρινής μετάπλαση, δηλαδή μικρή υπερπλασία των επιθηλιακών κυττάρων των πόρων.

Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει ελαφρά υπερπλασία με αύξηση του αριθμού των επιθηλιακών κυττάρων μέσα στον πόρο, σε δυο έως 3 στιβάδες, αλλά όχι περισσότερες από 4.

Οι βλάβες αυτές αποτελούν το 70% των βλαβών και δεν αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου μαστού.

Β) Ινοκυστικές αλλοιώσεις με υπερπλασία

• Με μέτρια και εκσεσημασμένη υπερπλασία, αλλά χωρίς ατυπία
• Ενδοπορικό θήλωμα
• Αδένωση, υπερπλασία και υπερτροφία των λοβιδίων

Γ) Υπερπλασία με ατυπία ή άτυπη υπερπλασία

Aφορά στα επιθηλιακά κύτταρα των λοβιδίων και των πόρων.

Η άτυπη υπερπλασία των πόρων και των λοβιδίων παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου του μαστού. Είναι συχνά τυχαίο εύρημα 4% των βιοψιών που πραγματοποιούνται. Ο κίνδυνος ανάπτυξης αφορά και τους δυο μαστούς. Ο σχετικός κίνδυνος είναι 4 – 4,5 φορές  αυξημένος σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

• Φλεγμονώδεις αλλοιώσεις
• Μαστίτιδα (οξείες χρόνιες) – και άλλες φλεγμονές.

Νεοπλάσματα

Ινοαδενώματα

Είναι καλοήθη ογκίδια καλά  περιγεγραμμένα, με ελαστική σύσταση, ευκίνητα στην ψηλάφηση, μπορεί να αφορά και τους δυο μαστούς. Στην κύηση αυξάνεται σε διαστάσεις, ενώ σπάνια συμβαίνει κακοήθης εξαλλαγή.

Αδενώματα

Είναι καλά περιεγραμμένοι όγκοι με μακροσκοπικούς χαρακτήρες ινοαδενώματος. Συνήθως, ανακαλύπτονται στη γαλουχία.

Φυλλοειδής όγκος, θηλώματα, αμαρτώματα και λιπώματα αποτελούν καλοήθεις παθήσεις με μικρότερη συχνότητα.

Διάγνωση -παρακολούθηση

Υπερηχογράφημα μαστού – ελαστογραφία

Τα τελευταία έτη το υπερηχογράφημα μαστών αποτελεί ένα σημαντικό σύμμαχο στην αναγνώριση βλαβών στο μαστό. Είναι μια εύκολη, χωρίς ακτινοβολία εξέταση, επαναλαμβανόμενη και ανώδυνη. Ελέγχει επίσης την μασχαλιαία περιοχή και τους λεμφαδένες. Μπορεί να βοηθήσει στη διαφοροδιάγνωση μιας αλλοίωσης στο μαστό για το αν είναι καλοήθους ή κακοήθους επεξεργασίας.

Επίσης, μας δίνει πληροφορίες για τη συμπαγή ή κυστική μορφή της βλάβης. Εφαρμόζεται σε όλες τις ηλικίες  και είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στις νέες γυναίκες με πλούσιο αδενικό στοιχείο. Χρησιμεύει, επίσης, σαν οδηγός σε παρακεντήσεις ή βιοψίες, κύστεων και συμπαγών όγκων. Λιγότερα χρήσιμη στην αναγνώριση μικρών αποτιτανώσεων, δρα συμπληρωματικά της μαστογραφίας.

Μαστογραφία

Η μαστογραφία θεωρείται η εξέταση που είναι δυνατόν να ανακαλύψει βλάβες κάτω του ενός εκατοστού. Οι βλάβες που μια γυναίκα μπορεί να ανιχνεύσει με τη ψηλάφηση  είναι περίπου στα 2 εκατοστά ή περισσότερο.

Από μελέτες προκύπτει ότι η μαστογραφία μειώνει την θνησιμότητα του μαστού κατά 30-40%. Η κλασική μαστογραφία λοιπόν είναι η ακτινολογική μελέτη του μαστού.

Τα τελευταία έτη υπερτερούν τα οφέλη της ψηφιακής μαστογραφίας, δηλαδή της σύγχρονης  εξέλιξης της κλασικής μαστογραφίας. όσον αφορά στην μεγαλύτερη αξιοπιστία αναγνώρισης βλαβών αλλά και στη μικρότερη έκθεση της γυναίκας σε ακτινοβολία.

Ψηφιακή τομοσύνθεση

Για τις περιπτώσεις με σοβαρό διαφοροδιαγνωστικό πρόβλημα υπάρχει  η ψηφιακή τομογραφία μαστού.

Κυτταρολογική μαστού (FNA)

Λήψη υγρού-εκκρίματος από την θηλή ή κατευθυνόμενης βιοψίας. Το υλικό, στη συνέχεια, αποστέλλεται για κυτταρολογική εξέταση.

Μαγνητική τομογραφία

Πρόκειται για απεικονιστική εξέταση, συνήθως πραγματοποιείται με τη χορήγηση σκιαγραφικού, που έχει υψηλή ευαισθησία αναγνώρισης βλαβών. Συχνά παρουσιάζει υψηλά ψευδώς θετικά αποτελέσματα, δηλαδή υποψία αλλοίωσης, χωρίς τελικά να βεβαιώνεται βλάβη. Είναι χρήσιμη εξέταση  συνδυαστικά με τις  προηγούμενες μεθόδους. Η χρήση της, ως προληπτική μέθοδος ανίχνευσης,  δεν συνιστάται ως εξέταση ρουτίνας για τον γενικό πληθυσμό.