Η κατάψυξη ωαρίων προσφέρει ένα παράθυρο ευκαιρίας σε πολλές γυναίκες σήμερα που δεν έχουν χρόνο να γίνουν μητέρες, κυνηγώντας το όνειρο της επαγγελματικής καταξίωσης, ενώ είναι και εκείνες που θέλουν να αποκτήσουν παιδιά αλλά δεν έχουν βρει τον κατάλληλο σύντροφο ή είναι μόνες.
Γράφει ο Δρ. Νίκος Σκαρτάδος, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος
Μέχρι πρόσφατα, η κατάψυξη ωαρίων και ωοθηκικού ιστού απασχολούσε κυρίως τις νέες γυναίκες με καρκίνο που, ενδεχομένως, δεν θα μπορούν να αποκτήσουν παιδιά μετά το τέλος της θεραπείας.
Σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, ιδανική ηλικία για τη συλλογή και κατάψυξη ωαρίων είναι μεταξύ 25 και 36 ετών, ενώ φυσικά μπορεί να γίνει και νωρίτερα, αλλά τότε μιλάμε κυρίως για τις ειδικές ομάδες, όπως οι ασθενείς με καρκίνο ή διαγνωσμένες γυναικολογικές παθήσεις.
Γνωρίζουμε ότι, όσο αυξάνεται η ηλικία της γυναίκας, ειδικά μετά τα 35 έτη, τόσο ελαττώνεται η ποιότητα των ωαρίων της, οπότε αυξάνεται η δυσκολία να μείνει έγκυος η γυναίκα χωρίς τη βοήθεια των ειδικών.
Αν και είναι σχετικά καινούρια μέθοδος, θεωρείται απόλυτα ασφαλής με βάση τις μελέτες που γίνονται σε παγκόσμιο επίπεδο.
Όπως και σε μια κλασική προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης, τα βήματα της θεραπείας είναι αρκετά απλά. Έτσι, η γυναίκα φεύγει από τη Μονάδα Εξωσωματικής λίγες ώρες αργότερα και μπορεί να επιστρέψει στις επαγγελματικές της ασχολίες.
Πώς γίνεται η διαδικασία;
Για να συλλογή των ωαρίων προς κατάψυξη, ακολουθείται η διαδικασία διέγερσης των ωοθηκών με χρήση ορμονικών σκευασμάτων με σκοπό την συλλογή ωαρίων.
Εναλλακτικά, η διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί με τον τροποποιημένο φυσικό κύκλο (Modified Natural Cycle, MNC) που έχει το πλεονέκτημα της ελάχιστης έως καθόλου χρήσης φαρμάκων, αλλά ο αριθμός των ωαρίων που θα ληφθούν αναμένεται να είναι μικρός.
Να σημειωθεί ότι με τη διέγερση των ωοθηκών αναπτύσσονται τα υπάρχοντα ωοθυλάκια κατά τον συγκεκριμένο εμμηνορυσιακό κύκλο, δεν δημιουργούνται νέα αλλά ούτε και μειώνεται το απόθεμα τους.
Η όλη διαδικασία κρατάει 8-10 ημέρες και περιλαμβάνει υπερηχογραφήματα και εξετάσεις αίματος ανά 2-3 ημέρες, ενώ μετά την ωοληψία η οποία διαρκεί περί τα 15 με 30 λεπτά και πραγματοποιείται υπό μέθη, οι γυναίκες επιστρέφουν στις δραστηριότητες τους ακόμα και την ίδια ημέρα.
Τα ωάρια που αφαιρούνται καταψύχονται στο εργαστήριο με τη μέθοδο της υαλοποίησης, όπου και μπορούν να παραμείνουν για πολλά χρόνια χωρίς να επηρεάζεται η ποιότητά τους.
Όταν η γυναίκα επιθυμεί να κάνει παιδιά, τα ωάρια αποψύχονται και προετοιμάζονται για να γονιμοποιηθούν στο εργαστήριο μαζί με το σπέρμα του άνδρα.
Τα έμβρυα που προκύπτουν τοποθετούνται στη μήτρα χωρίς νάρκωση με ένα μικρό καθετήρα δύο με πέντε μέρες αργότερα.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας στο χώρο της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης οδηγεί σε ποσοστά επιβίωσης των ωαρίων πάνω από 90% μετά από απόψυξη.
Επομένως, σήμερα μιλάμε για ποσοστά εγκυμοσύνης πάνω από 50% μετά από γονιμοποίηση αποψυγμένων ωαρίων.
Επιπλέον, οι ορμόνες που χρησιμοποιούνται σήμερα θεωρούνται εξαιρετικά ασφαλείς, καθώς όλες οι μέχρι τώρα μελέτες δείχνουν ότι ο φόβος των γυναικών που κάνουν θεραπεία γονιμότητας ότι θα εμφανίσουν καρκίνο στο μέλλον δεν είναι δικαιολογημένος.
Προφίλ γυναικών που αποφασίζουν κατάψυξη των ωαρίων τους
Η μετάθεση της απόκτησης παιδιών στο μέλλον αποτελεί μια κοινωνική πραγματικότητα. Έτσι, την απόφαση αυτή την λαμβάνουν:
Γυναίκες που θέλουν να καθυστερήσουν τη μητρότητα για κοινωνικούς λόγους συνήθως λόγω εκπαιδευτικών ή επαγγελματικών υποχρεώσεων, ή επειδή δεν είναι σε μια σταθερή σχέση. Αυτός είναι ο πιο συχνός λόγος που οι γυναίκες ζητάνε και πραγματοποιούν την κατάψυξη ωαρίων.
Γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με ορισμένους καρκίνους. Μερικές θεραπείες για τον καρκίνο, όπως χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή κάποιες χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να βλάψουν τις ωοθήκες και να οδηγούν σε στειρότητα. Ως εκ τούτου, το πάγωμα των ωαρίων πριν από τη θεραπεία μπορεί να διατηρήσει τη γονιμότητα σε αυτές τις γυναίκες.
Γυναίκες με υψηλό κίνδυνο πρόωρης εμμηνόπαυσης. Μερικές γυναίκες που έχουν ένα ελαττωματικό γονίδιο ή χρωμόσωμα που είναι γνωστό ότι προκαλούν πρόωρη εμμηνόπαυση, άτομα με ισχυρό οικογενειακό ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης, γυναίκες με ένα ελαττωματικό γονίδιο (όπως BRCA1 και 2) που σχετίζονται με υψηλό κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών, όταν κρίνεται αναγκαία η αφαίρεση των ωοθηκών. Σε αυτές τις γυναίκες, αν η τεκνοποίηση δεν έχει ολοκληρωθεί, η κατάψυξη ωαρίων μπορεί να είναι μια επιλογή πριν από την επέμβαση.
Η διατήρηση της γονιμότητας μέσω της κατάψυξης ωαρίων αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση, επιτρέποντας σε χιλιάδες γυναίκες σε όλο τον κόσμο να βιώσουν τη χαρά της μητρότητας όταν αυτές το επιθυμούν.
Υπάρχουν «συνέπειες» για το παιδί που θα γεννηθεί;
Μέχρι σήμερα, περισσότερα από 5.000 παιδιά έχουν γεννηθεί με αυτή τη μέθοδο των κατεψυγμένων ωαρίων και τα διαθέσιμα δεδομένα φαίνεται να είναι καθησυχαστικά.
Στη μεγαλύτερη μελέτη μέχρι στιγμής σε αυτό το θέμα, παρακολούθησαν 900 μωρά, και το ποσοστό γενετικών ανωμαλιών ήταν ίδιο σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.
Φυσικά, δεδομένου ότι η κατάψυξη ωαρίων είναι μια σχετικά πρόσφατη διαδικασία, θα χρειαστούν πολλά χρόνια παρακολούθησης για την επιβεβαίωση της ασφάλειάς της.
Η κατάψυξη ωαρίων είναι μια απόφαση μόνο της γυναίκας;
Τονίζεται με σαφήνεια από το νόμο η απαραίτητη ύπαρξη έγγραφης συναίνεσης των δύο μερών εάν είναι σε γάμο, ενώ δεν απαιτείται εάν είναι σε απλή σχέση πριν από την προσπάθεια κατάψυξης ωαρίων.
Το κόστος; Καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία;
Το κόστος για τη διαδικασία διέγερσης, ωοληψίας και κρυοσυντήρησης των ωαρίων είναι χαμηλότερο από εκείνο ενός κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης γιατί δεν περιλαμβάνει την γονιμοποίηση των ωαρίων και την εμβρυομεταφορά.
Όμως θα πρέπει να συνυπολογιστεί και το κόστος των φαρμάκων για την διέγερση των ωοθηκών τα οποία δεν καλύπτονται από τον ΕΟΠΥΥ στην περίπτωση των γυναικών που επιλέγουν αναβολή της μητρότητας για κοινωνικούς λόγους.
Τέλος, για την κρυοσυντήρηση των ωαρίων καταβάλλεται ετήσια συνδρομή χαμηλού κόστους στη Μονάδα εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Δρ. Νίκος Σκαρτάδος
Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος
Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών
Διαβάστε σχετικά άρθρα
Κατάψυξη ωαρίων: Πότε την επιλέγουν οι γυναίκες και για ποιους λόγους;
