Κολοκυθόσπορος: Τα οφέλη που έχει το… πασατέμπο για την υγεία σου!

03/12/2018
Ομάδα Σύνταξης
Food therapy, Διατροφή

Οι κολοκυθόσποροι, τα γνωστά σποράκια «πασατέμπο» είναι ένα σνακ με αποδεδειγμένα οφέλη στην υγεία. Το ποσοστό πρωτεϊνών τους κυµαίνεται µέχρι το 40% και έχουν αυξημένη περιεκτικότητα σιδήρου, σεληνίου, φωσφόρου αλλά και βιταμινών, όπως E, C και Α.

Γράφει η Κλεοπάτρα Αρέστη, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Προέρχεται από την Αµερική, ενώ στην Ευρώπη άρχισε να καλλιεργείται από το 16ο αιώνα.

Ο κολοκυθόσπορος ανήκει στην οικογένεια curcubitapepo και αποτελεί το πολυτιμότερο τμήμα της κολοκύθας με πολλαπλές θρεπτικές ιδιότητες.

Οι κολοκυθόσποροι είναι οι σπόροι της κολοκυθιάς, η οποία ανήκει στο γένος curcubita που είναι το φυτό μονοετές, το οποίο αναρριχάται ή έρπει και καλλιεργείται για τους καρπούς και τα τρυφερά βλαστάρια του που τρώγονται, ενώ μερικοί το χρησιμοποιούν και για ζωοτροφές.

Ο καρπός είναι ράγα μεγάλων διαστάσεων, που έχει διάφορα σχήματα και χρώματα, όπως κίτρινο, άσπρο, ροζ, πράσινο κλπ. Τα σπέρματα του καρπού είναι, κατά κανόνα , μεγάλα και πλατιά.

Ο κολοκυθόσπορος (ή πασατέμπος) τρώγεται ως σνακ, όπως και ο ηλιόσπορος. Τρώγεται ψημένος και αλατισμένος ή ακόμα και ωμός. Ο ψημένος και ο αλατισμένος είναι ένα εξαιρετικό σνακ, πολύ δημοφιλές σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Τουρκία, τα υπόλοιπα Βαλκάνια, την Ισπανία, την Ιταλία, την Αυστρία, σε χώρες της Κεντρικής Αμερικής, και αλλού. Οι κολοκυθόσποροι αποφλοιωμένοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε αρτοσκευάσματα (ψωμί, πίτες, κλπ.), σε δημητριακά, σε σαλάτες, ακόμα και σε γλυκά. Από τον κολοκυθόσπορο εξάγεται το αντίστοιχο έλαιο.

Ευεργετικός για το ουροποιητικό σύστημα

Όσον αφορά τον κολοκυθόσπορο, οι περισσότερες μελέτες αναφέρονται στην προστατευτική του δράση στον προστάτη και στο ουροποιητικό σύστημα.

Συγκεκριμένα σε μελέτη που έγινε σε εφήβους στην Ταϊλάνδη, συγκρίθηκε η πρόσληψη ενός βασικού μενού με σνακ κολοκυθόσπορου.

Η μελέτη έδειξε ότι ο κολοκυθόσπορος είχε ανασταλτική δράση στη διαμόρφωση και συσσώρευση κρυστάλλων στην ουροδόχο κύστη, σε σύγκριση με το βασικό μενού.

Παρόμοια αποτελέσματα φάνηκαν και από την συμπληρωματική χορήγηση κολοκυθόσπορου σε 20 αγόρια ηλικίας 2 έως 7 ετών.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η αύξηση χορήγησης κολοκυθόσπορου δίνει καλύτερη κλινική εικόνα μειώνοντας την ύπαρξη κρυστάλλων ασβεστίου με παράλληλη αύξηση των επιπέδων του φωσφόρου, πυροφωσφορικού, γλυκοζαμινογλυκανών και καλίου στα ούρα.

Άρα ο κολοκυθόσπορος διασφαλίζει υψηλά επίπεδα φωσφόρου και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ενδεχόμενος παράγοντας μείωσης του κινδύνου δημιουργίας πέτρας στην ουροδόχο κύστη.

Σε πρόσφατη μελέτη η οποία δημοσιεύτηκε στο UrolInt. 2015;94(3):286-95 τον Σεπτέμβριο 2014, όπου 1431 άνδρες με συμπτώματα ουροφόρων οδών όπου υποδηλώνουν καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, λάμβαναν 500 mg σπόρων κολοκύθας.

Μετά από 12 μήνες, η συχνότητα απόκρισης (προσέγγιση πρόθεσης προς θεραπεία / τελευταίας παρατήρησης) δεν διέφερε μεταξύ του εκχυλίσματος σπόρου κολοκύθας και του εικονικού φαρμάκου.

Στην περίπτωση των σπόρων κολοκύθας (ανταποκρινόμενοι: 58,5%), η διαφορά σε σχέση με το εικονικό φάρμακο (ανταποκρινόμενοι: 47,3%) ήταν περιγραφικά σημαντική. Τα προϊόντα μελέτης ήταν καλά ανεκτά. Συνολικά, σε άνδρες αυτοί με 12 μήνες θεραπείας με σπόρους κολοκύθας οδήγησαν σε κλινικά σημαντική μείωση του IPSS σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο.

Σε άλλη μελέτη χορηγήθηκε το συμπλήρωμα curcubin, το οποίο προέρχεται από τον κολοκυθόσπορο σε 53 ασθενής με καλοήθη υπερπλασία του προστάτη για 3 μήνες. Η έρευνα ήταν διπλή τυχαιοποιημένη και συγκρίθηκε η αποτελεσματικότητα του χορηγούμενου συμπληρώματος σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Η ουροποιητική ροή, ο χρόνος ούρησης, τα υπολειπόμενα ούρα, η συχνότητα ούρησης και η υποκειμενική εκτίμηση της επίδρασης της θεραπείας, βελτιώθηκαν σημαντικά στην ομάδα θεραπείας χωρίς να παρατηρηθούν ανεπιθύμητες παρενέργειες.

Γενικά, σποραδικές μελέτες έχουν γίνει σε πειραματόζωα. Σε μια από αυτές φάνηκε ότι η χορήγηση πρωτεΐνης κολοκυθόσπορου σε ποντίκια που ακολουθούσαν δίαιτα χαμηλή σε πρωτεΐνη, μείωσε την αύξηση των ηπατικών ενζύμων που οφειλόταν σε πρωτεϊνικό υποσιτισμό.

«Σύμμαχος» κατά των φλεγμονών και κατά του μελανώματος

Το έλαιο του κολοκυθόσπορου φαίνεται ότι έχει και αντιφλεγμονώδεις δράσεις, αφού μπορεί να μειώσει τους δείκτες φλεγμονής σε ποντίκια, όπου πειραματικά τους είχε προκληθεί αρθρίτιδα. Ακόμη, ένα πεπτίδιο του κολοκυθόσπορου, η curcomoshin έχει αντιμυκητιακές ιδιότητες. Επίσης, μια άλλη πρωτεΐνη του κολοκυθόσπορου, η moschatin, ανέστειλε την ανάπτυξη κυττάρων μελανώματος, υποδεικνύοντας ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αντικαρκινικός παράγοντας.

Σε έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Climacteric. τον Οκτώβριο του 2011 φάνηκε ότι γυναίκες που λάμβαναν για 12 εβδομάδες έλαιο κολοκύθας παρουσίασαν σημαντική αύξηση στις συγκεντρώσεις χοληστερόλης λιποπρωτεϊνών υψηλής πυκνότητας και μείωση της διαστολικής αρτηριακής πίεσης Υπήρξε επίσης σημαντική βελτίωση στις βαθμολογίες των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων με τη μείωση της σοβαρότητας των εξάψεων, με λιγότερους πονοκεφάλους και λιγότερους πόνους στις αρθρώσεις. Ενώ από την άλλη οι γυναίκες που άνηκαν στην ομάδα που λάμβαναν έλαια από σίτο ανέφεραν ότι ήταν πιο καταθλιπτικές και είχαν περισσότερο ασταθές συναίσθημα.

Ακόμη, σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο ApplPhysiolNutrMetab. το Δεκέμβριο 2016 όπου ερευνήθηκαν τα κολοκυνθοειδή πρεβιοτικά (cucurbitsprebiotics), ως νέοι παράγοντες για τη ραδιενεργό τροποποίηση κατά της γαστρεντερικής βλάβης, σε ποντίκια με λήψη δια του στόματος στις 2, 4 και 24 ώρες, αποκαλύφθηκε το θεραπευτικό δυναμικό των κολοκυνθοειδών έναντι της προκαλούμενης από ακτινοβολία γαστροεντερικής βλάβης.

Επιπρόσθετα, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο ActaHistochemicaVolume 119, Issue 2,το Μάρτιο του 2017, όπου εκτιμήθηκε η επίδρασης του κολοκυθέλαιου στις ιστοπαθολογικές μεταβολές των πνευμόνων που προκαλούνται από την όξινη αναρρόφηση σε 40 αρσενικούς αρουραίους αλμπίνο οι οποίοι είχαν χωριστεί σε τέσσερις ομάδες και για ημέρες λάμβαναν από το στόμα έλαιο σποροπαραγωγής κολοκύθας (~ 1375 mg / kg βάρους / ημέρα) φάνηκε ότι το κολοκυθέλαιο έχει προστατευτικό αποτέλεσμα ενάντια στον καρκίνο του πνεύμονα με αναρρόφηση HCL, πιθανότατα μέσω της αντιοξειδωτικής του δραστηριότητας.

Για όλους τους παραπάνω λόγους συνίσταται να εντάξετε μία με δύο τουλάχιστον κουταλιές του κολοκυθόσπορου ημερησίως στη διατροφή σας για την ενίσχυση της ευεξίας σας κι όχι μόνο.

Tip: Οι κολοκυθόσποροι διατηρούνται σε γυάλινο δοχείο στο ψυγείο, ενώ μπορούν να αλεστούν μόνον όταν είναι στεγνοί. Αλεσμένοι διατηρούνται στο ψυγείο για μία εβδομάδα, ενώ αν το χρώμα τους γίνει καφέ, τότε είναι ακατάλληλοι για κατανάλωση. Είναι καλό πριν την κατανάλωση να τους μουσκεύετε, το προηγούμενο βράδυ για παράδειγμα, για την αποδοτικότερη απορρόφηση των θρεπτικών τους συστατικών.