Το «κότσι» κοινώς ή βλαισός μέγας δάκτυλος (Ηalux Valgus) επιστημονικά, είναι μία συχνή ανατομική ανωμαλία του μεγάλου δακτύλου των ποδιών.
Γράφει ο Σπύρος Κυρίτσης, Ορθοπαιδικός Χειρουργός – Τραυματιολόγος
Πώς δημιουργείται το «κότσι»;
Το μεγάλο δάκτυλο μετατοπίζεται προς τα έξω με αποτέλεσμα να δημιουργείται «εξόστωση» (Κότσι-Bunion) στην έσω πλευρά της άρθρωσης. Η εξόστωση τρίβεται στο δέρμα των παπουτσιών και δημιουργεί «εξελκώσεις» (υπερτεοφικούς κάλους).
Συνήθως τα Κότσια συνοδεύονται από στροφή του Μεγ. δακτύλου προς τα έξω καθώς και από άλλη μία παραμόρφωση την «εφίππευση» (δηλ. επαλληλία) και μεταγενέστερα τη σφυροδακτυλία του δεύτερου δακτύλου.
Ποιες είναι οι αιτίες;
Η αιτιολογία του είναι πολυπαραγοντική. Η συνηθέστερη αιτία σχηματισμού του είναι η παρατεταμένη χρήση στενών και ακατάλληλων υποδημάτων, όπως τα παπούτσια με στενή μύτη και ψηλό τακούνι, που πιέζουν τα δάκτυλα σε αφύσικη θέση. Μελέτες δείχνουν ότι το 88% των γυναικών φορά στενά παπούτσια και από αυτές οι μισές έχουν κότσια 9 φορές συχνότερα από ότι οι άνδρες.
Η κληρονομικότητα επίσης παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνισή του, καθώς έχει διαπιστωθεί βλαισός μέγας δάκτυλος σε πρωτόγονες αφρικανικές φυλές που δε φόρεσαν ποτέ παπούτσια.
Πώς αντιμετωπίζεται το «κότσι»;
Στα αρχικά στάδια, όταν η παραμόρφωση δεν είναι μεγάλη, για θεραπεία-αντιμετώπιση χρησιμοποιούνται «ειδικοί νάρθηκες» που φοριούνται τη νύχτα και διορθώνουν τη θέση του δακτύλου. Αν ο πόνος περιορίζεται μόνο στο κότσι, τότε ίσως τα επικάλια και τα φαρδιά, μαλακά παπούτσια να σας προστατεύουν.
Αν υπάρχει πόνος και στο δεύτερο δάκτυλο, ίσως ο «διαχωριστήρας δακτύλων» με επικάλια στα μικρά να συμβάλλει στην ανακούφιση. Οι νάρθηκες νυκτός μπορούν να συμβάλλουν στην ανακούφιση ή και στην ελαφρά διόρθωση της παραμόρφωσης του μεγάλου δακτύλου.
Σε περίπτωση όπου η παραμόρφωση δε διορθώνεται, χρειάζεται χειρουργική επέμβαση. Στην μόνιμη αισθητική-κοσμητική αλλά και λειτουργική βελτίωση ουσιαστικά μόνο η χειρουργική διόρθωση θα βοηθήσει.
Τι παπούτσια να φοράς
Στη χρήση στενών παπουτσιών το πρόβλημα είναι η οστική προπέτεια προς τα έσω (κότσι) και εκ των πραγμάτων η χειρουργική αφαίρεσή του είναι η λύση.
Η χρήση ψηλών τακουνιών, εκτός του πόνου του μεγάλου δακτύλου, προκαλεί συνήθως και πόνο στις κεφαλές των μεταταρσίων (Μεταταρσαλγία), οπότε δοκιμάζονται Ειδικά Ορθωτικά Πέλματα μεταταρσαλγίας. Αν δεν υπάρξει αποτέλεσμα, τότε θα χρειαστεί χειρουργική προσέγγιση εκτός από το μεγάλο δάκτυλο και στα μετατάρσια.
Όταν γίνουν οι διορθώσεις και εξαλειφθεί ο πόνος, θα μπορείτε να φοράτε τα παπούτσια που επιθυμείτε και, το κυριότερο, θα βελτιώσετε την ποιότητα της βάδισης.
Χειρουργικές τεχνικές
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές «τεχνικές» στη χειρουργική πρακτική, που όλες έχουν στόχο να επαναφέρουν τον άξονα της άρθρωσης, να απομακρύνουν την εξόστωση και να ανακουφίσουν οριστικά από τον πόνο.
Όσον αφορά στη Νάρκωση φθάνει μόνο ένα νευρικό Block στο ύψος της ποδοκνημικής (αστράγαλος) «τύπου κάλτσας» -σε συνδυασμό με επισκληρίδιο ή η ραχιαία Αναισθησία- είναι απλή και πολύ αποτελεσματική στην διεγχειρητική και στην μετεγχειρητική αναλγησία (παραμένει τουλάχιστον 24ώρες μετά το ΧΟ).
Η ιδανική χειρουργική μέθοδος!
Μετά τη νάρκωση, γίνεται προσπέλαση της κεφαλής του 1ου Μεταταρσίου και χειρ. αφαίρεση της οστικής εξόστωσης (κότσι), σε συνδυασμό με διατομή μαλακών μορίων: Απαγωγού τένοντα μεγ. δαχτύλου (lateral release) γύρω από την άρθρωση.
Για να ολοκληρωθεί η διόρθωση απαιτείται οστεοτομία του πρώτου μεταταρσίου και σταθεροποίηση με τη μέθοδο της εσωτερικής οστεοσύνθεσης (με mini plate μικρών καταγμάτων), χωρίς τη χρήση των ενοχλητικών εξωτερικών βελόνων (Κirschner) που εξέχουν από το δάχτυλο.
Δεν απαιτείται νοσηλεία στο νοσοκομείο, αποτελεί επέμβαση «one day case surgery», καθώς ο μετεγχειρητικός πόνος καλύπτεται από το νευρικό block και από παυσίπονη αγωγή κατ’ οίκον για τις πρώτες 3-4 ημέρες.
Είναι προτιμότερο, εάν το πρόβλημα αφορά και στα δύο πόδια, να αντιμετωπίζεται με μια χειρουργική επέμβαση τη φορά και να ακολουθεί η διόρθωση στο άλλο πόδι μετά από 6 μήνες, χωρίς να αποκλείεται τεχνικά η ταυτόχρονα.
Την επομένη κιόλας ημέρα από το χειρουργείο επιτρέπονται η στήριξη στα πόδια και η βάδιση, εφόσον είναι προστατευμένα με ειδικά υποδήματα (Nάρθηκες προστασίας μεταταρσίων) για 4-6 εβδομάδες.
Η πλήρης αποκατάσταση (δηλ. η πόρωση του κατάγματος-οστεοτομίας) υπολογίζεται στις 6 εβδομ. περίπου. Δεν εμφανίζονται υποτροπές της παραμόρφωσης εφόσον η χειρουργική επέμβαση γίνεται με το σωστό και ενδεδειγμένο τρόπο για κάθε ασθενή.
Θεωρείται από τις επεμβάσεις με πολύ μεγάλα ποσοστά επιτυχίας (αισθητική – λειτουργική), υπάρχουν κάποιες σπάνιες επιπλοκές (άμεσες και απώτερες) όπως: Μετεγχειρητική λοίμωξη (περίπου 1,5%), υπερδιόρθωση (το δάκτυλο να έχει κατεύθυνση προς τα μέσα), να μην πωρωθεί η οστεοτομία (ψευδάρθρωση) και δυσκαμψία των δακτύλων.
Η επέμβαση γίνεται με laser;
Όχι. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η διόρθωση του βλαισού μεγάλου δακτύλου είναι μία απαιτητική χειρουργική επέμβαση. Σε καμία περίπτωση δε διορθώνουμε τη βλάβη χρησιμοποιώντας «διαδερμικές τεχνικές» εφόσον θέλουμε οριστικό αποτέλεσμα, καθώς το πολύ μικρό εύρος τομής δημιουργεί χαμηλή ορατότητα στο χειρουργικό πεδίο, με αρνητικά τεχνικά αποτελέσματα.
Σπύρος Κυρίτσης
Ορθοπαιδικός Χειρουργός-Τραυματιολόγος
(Εξειδικευθείς στις Παθήσεις των Κάτω Άκρων)
Τ. Επιμελητής ΓΝΑ ΚΑΤ, Τ. Ιατρός Νοσοκ. ΥΓΕΙΑ
Εξειδικευθείς σε Νοσοκ. Birmingham & Solihull, U.K.
Aγ. Γεωργίου 19, Χαλάνδρι, 15234
ΤΗΛ. 210-68.11.116, 6944.866.706
Fb: Orthopaedic Center of Lower Limbs & Sports Injuries
E-Mail: [email protected]
