Κοινωνικό άγχος: Διαταραχή που οδηγεί σε χρόνιο φόβο και αγωνία

Η κοινωνική αγχώδης διαταραχή, η οποία στο παρελθόν αναφέρεται ως κοινωνική φοβία, είναι μια διαταραχή άγχους που χαρακτηρίζεται από συντριπτική αγωνία.

Τα άτομα με αυτή τη διαταραχή έχουν επίμονο, έντονο και χρόνιο φόβο όταν παρακολουθούνται και κρίνονται από άλλους,. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να νιώθουν αμηχανία ή ταπείνωση από δικές τους ενέργειες. Ο φόβος τους μπορεί να είναι τόσο σοβαρός που παρεμβαίνει στην εργασία, το σχολείο ή άλλες δραστηριότητες.

Ενώ μερικοί αναγνωρίζουν ότι ο φόβος τους μπορεί να είναι υπερβολικός ή παράλογος, δεν μπορούν να το ξεπεράσουν. Συχνά ανησυχούν για μέρες ή εβδομάδες πριν από μια φοβερή κατάσταση. Επιπλέον, εμφανίζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και κατάθλιψη.

Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η κοινωνική φοβία μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Για παράδειγμα, μπορεί να εμποδίσει τους ανθρώπους να πηγαίνουν στη δουλειά ή στο σχολείο ή στη δημιουργία φίλων.

Πρόκειται για διαταραχή που συνήθως αρχίζει στην παιδική ηλικία ή την πρώιμη εφηβεία και σπάνια αναπτύσσεται μετά την ηλικία των 25 ετών.

Ποια είναι τα συμπτώματα

Τα φυσικά συμπτώματα περιλαμβάνουν κοκκίνισμα, εφίδρωση, τρόμος, ναυτία και δυσκολία στην ομιλία. Επειδή αυτά τα ορατά συμπτώματα αυξάνουν τον φόβο της αποδοκιμασίας, οι ίδιοι μπορούν να γίνουν ένα επιπλέον επίκεντρο φόβου, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.

Καθώς οι άνθρωποι με κοινωνική αγχώδη διαταραχή ανησυχούν για την εμφάνιση αυτών των συμπτωμάτων, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες ανάπτυξης αυτών. Μπορεί να συνοδεύεται από κατάθλιψη ή άλλες διαταραχές άγχους, όπως διαταραχή πανικού ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Το ανησυχητικό είναι ότι αρκετοί με αυτή τη διαταραχή συνηθίζουν να αυτοθεραπεύονται με αλκοόλ ή άλλα φάρμακα, οδηγούμενοι και σε εθισμό.

Σύμφωνα με το DSM-5, ακολουθούν τα κριτήρια:

  • αν το άτομο φοβάται μία ή περισσότερες κοινωνικές καταστάσεις, όπως η συνάντηση αγνώστων
  • αν οι ατομικοί φόβοι συμπεριφέρονται με τρόπο που προκαλεί αμηχανία ή αξιολογείται αρνητικά.
  • αν η φοβισμένη κατάσταση αποφεύγεται ή υφίσταται άγχος και αγωνία.
  • αν ο φόβος ή το άγχος δεν είναι ανάλογο με την πραγματική απειλή που θέτει η κοινωνική κατάσταση.
  • αν ο φόβος ή το άγχος είναι επίμονο και συνήθως διαρκεί έξι μήνες ή περισσότερο.
  • αν η αποφυγή, η αγωνία πρόβλεψης ή η αγωνία παρεμποδίζει σημαντικά την κοινωνική, ακαδημαϊκή ή επαγγελματική λειτουργία του ατόμου.

Είναι κληρονομική διαταραχή;

Ενώ η έρευνα για την καλύτερη κατανόηση των αιτιών της κοινωνικής διαταραχής άγχους είναι σε εξέλιξη, ορισμένες έρευνες εμπλέκουν μια μικρή δομή στον εγκέφαλο που ονομάζεται αμυγδαλή. Η αμυγδαλή πιστεύεται ότι είναι μια κεντρική θέση στον εγκέφαλο που ελέγχει τις αποκρίσεις του φόβου.

Η κοινωνική αγχώδης διαταραχή είναι κληρονομική. Στην πραγματικότητα, οι συγγενείς πρώτου βαθμού έχουν δύο έως έξι φορές υψηλότερες πιθανότητες ανάπτυξης κοινωνικής αγχώδους διαταραχής. Η έρευνα υποστηρίζεται από το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (NIMH).

Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι ερευνητές εξετάζουν την επιρροή του περιβάλλοντος στην ανάπτυξη της κοινωνικής φοβίας. Η παιδική κακοποίηση και οι αντιξοότητες αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την κοινωνική διαταραχή άγχους.

Υπάρχει θεραπεία;

Οι περισσότερες διαταραχές άγχους μπορούν να αντιμετωπιστούν με επιτυχία από εκπαιδευμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας. Η κοινωνική διαταραχή άγχους αντιμετωπίζεται συχνά αποτελεσματικά με δύο μορφές θεραπείας, την ψυχοθεραπεία και τα φάρμακα.

Όσο αφορά στην ψυχική θεραπεία, η συνηθέστερη και πιο αποτελεσματική επιλογή είναι η γνωστική – συμπεριφοριστική θεραπεία (CBT). Βασικός στόχος της είναι η μείωση του άγχους με την εξάλειψη πεποιθήσεων ή συμπεριφορών που βοηθούν στη διατήρηση της διαταραχής άγχους.

Ο θεραπευτής πρέπει να είναι καλά εκπαιδευμένος στις τεχνικές της θεραπείας για να λειτουργήσει όπως είναι επιθυμητό. Διαρκεί γενικά περίπου 12 εβδομάδες και μπορεί να διεξαχθεί σε μια ομάδα. Προϋπόθεση, όμως, είναι οι άνθρωποι της ομάδας να έχουν αρκετά παρόμοια προβλήματα.

Συνδυάζονται φάρμακα και θεραπεία;

Τα κατάλληλα και αποτελεσματικά φάρμακα μπορούν επίσης να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο στη θεραπεία, μαζί με την ψυχοθεραπεία. Τα φάρμακα περιλαμβάνουν αντικαταθλιπτικά όπως εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) και αναστολείς μονοαμινοξειδάσης (ΜΑΟΙ), καθώς και φάρμακα γνωστά ως βενζοδιαζεπίνες υψηλής ισχύος.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι οι θεραπείες για την κοινωνική αγχώδη διαταραχή δεν λειτουργούν άμεσα και ότι κανένα σχέδιο δεν λειτουργεί καλά για όλους τους ασθενείς. Η θεραπεία πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες κάθε ατόμου.

Πηγή: psychologytoday

Ηλιάνα Φασόλη

Διαβάστε σχετικά άρθρα:

Άγχος εξετάσεων: «Από τον φόβο μου δεν συγκεντρώνομαι και… τα κάνω θάλασσα»

Άγχος, δύσπνοια, αϋπνίες : Μήπως πρέπει να συμβουλευτώ ψυχολόγο;

Πώς να βοηθήσω το παιδί μου να αποβάλει το άγχος του;

Σχετικά άρθρα