Μήπως όλοι κρύβουμε ένα παθιασμένο παιδί μέσα μας;

Πόσο δυνατό είναι ένας χαρακτήρας από μια θεατρική παράσταση ή όπερα να σε κάνει να «δένεσαι» απόλυτα μαζί του; Κι εσύ να ταυτίζεσαι τόσο, τασσόμενος υπέρ του που να θεωρείς ότι τα βιώματά του είναι άξια συμπόνοιας ή επαίνου. Αλλά, ουσιαστικά, κρίνεις μέσα από εκείνον, τις δικές σου εμπειρίες.

Για παράδειγμα, οι «Γάμοι του Φίγκαρο» εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία. Η αριστουργηματική όπερα του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ θίγει δεξιοτεχνικά τόσες θεματολογίες και καταστάσεις, «παντρεύοντας» τη σεξουαλικότητα με την ταυτότητα του φύλου, την έλλειψη γονεϊκών προτύπων με την απόδοση δικαιοσύνης και την απιστία με την ευκαιρία για κοινωνική ανέλιξη ή πτώση.

Στο έργο συναντάμε τα πολύ σύνθετα θέματα της εξουσίας και του φύλου, θέματα που διαπλέκονται και ταυτόχρονα αποδεικνύονται ότι κινούνται σε μια αδιέξοδη σχέση. Από τη μια, ο Νόμος συγκρατεί αλλά αποτυγχάνει να ρυθμίσει τη σχέση με την απόλαυση. Ωστόσο, από την άλλη, το Φύλο αποτυγχάνει να λειτουργήσει συμπληρωματικά.

Ένας ρόλος που χρήζει αναφοράς και καταφέρνει πάντα να κινείται και να κινητοποιεί την πλοκή, παρότι δεν είναι κεντρικός ήρωας του έργου, είναι ο Κερουμπίνο. Είναι εκείνος που δεν συμμορφώνεται λεπτό με τις επιταγές της εξουσίας αλλά, θα μπορούσε να πει κανείς πως δεν συμμορφώνεται και με την έννοια του φύλου.

Είναι ερωτευμένος με όλες τις γυναίκες, ιδιαίτερα όμως με την Κόμισσα. Εκπροσωπεί ακριβώς εκείνο το μέρος της σεξουαλικότητας που διαφεύγει των κανονικών ρυθμίσεων της κοινωνίας. Οι πράξεις του δίνουν την αναζωογονητική κατεύθυνση που χρειάζεται η πλοκή (=ζωή) για να συνεχίσει να αναπτύσσεται.

Ο Κερουμπίνο αποτελεί το πρόσωπο – κλειδί στα αδιέξοδα, προκαλώντας πολλά ευτράπελα. Παραμένει το παθιασμένο παιδί που ταράζει τα νερά γύρω του, παρά τις όποιες δυσκολίες. Είναι ο άνθρωπος που όλοι κρύβουμε μέσα μας ώστε να είμαστε στη θέση να συνεχίσουμε.

Είμαστε κι εμείς ένα παθιασμένο παιδί κατά βάθος;

Χρειαζόμαστε μια κινητήριο δύναμη, ενδεχομένως ένα αποδιοπομπαίο τράγο για να γίνεται μιας μορφής αποσυμφόρηση. Ακόμα και η Ψυχανάλυση αναδεικνύει ότι είναι αναγκαία η αποσταθεροποίηση τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.

Υπάρχει κάτι το οποίο διαφεύγει από τον πολιτισμό και την τάξη της σεξουαλικότητας. Εξάλλου, δεν αφορά στο σεξ αυτό καθαυτό αλλά στον τρόπο με τον οποίο το υποκείμενο ενοικεί με το σώμα του και διαμορφώνει τη σχέση του με την ευχαρίστηση, δημιουργώντας ένα κοινωνικό δεσμό.

Υπό το πρίσμα αυτής της οπτικής, η κοινωνία συνίσταται από τις συμβάσεις που προκύπτουν με στόχο ένα κοινώς απολαμβάνειν. Όταν μιλάμε για διαμάχη των φύλων, για παράδειγμα, αναφερόμαστε στη διαμάχη μεταξύ των ανθρώπων από τη μια κατάσταση απόλαυσης, στην απόκτηση ενός μεριδίου ευχαρίστησης από την ηδονή που νιώθουν αποκομμένοι.

Για αυτό και το έργο του Μπωμαρσαί έγινε σημείο αναφοράς και επανάστασης τόσο πολιτικά όσο και κοινωνικά. Καταφέρνει στην ξέφρενη πλοκή του και τους διαδάλους της να μιλήσει για αυτή την πρόσβαση στην απόλαυση. Είναι μια μόνιμη «πάλη» που ίσως ο άνθρωπος να μην καταφέρει να δαμάσει ποτέ.

*Με πληροφορίες από δημοσίευση του Αντώνη Πούλιου, M. Sc., κλινικού ψυχολόγου και υποψήφιου διδάκτωρ, για τη σεξουαλικότητα στην Ψυχανάλυση

Διαβάστε σχετικά άρθρα:

Οι γάμοι του Φίγκαρο στην ΕΛΣ: Ένα έργο που μιλά για την πραγματική αγάπη

«Ποιήματα» του Τηλέμαχου Χυτήρη: Μια βραδιά γεμάτη στίχους!

Jorge Louis Borges: «Μαθαίνοντας»….

Σχετικά άρθρα