Να αντικαταστήσω εντελώς τη ζάχαρη με στέβια;

Το φυτό stevia rebaudiana Bertoni, κοινώς γνωστό ως στέβια, χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες από τους αυτόχθονες της Νοτίου Αμερικής ως παραδοσιακό γλυκαντικό αφεψημάτων με βότανα και άλλων ροφημάτων.
Τα φύλλα της στέβια περιέχουν φυσικά γλυκαντικά, τους γλυκοζίτες στεβιόλης. Τα δύο κύρια συστατικά που της προσδίδουν τη γλυκιά γεύση είναι η στεβιοσίδη και η ρεμπαουδιοσίδη Α που είναι έως και 300 φορές γλυκύτερα από τη ζάχαρη. Ένα θετικό χαρακτηριστικό των γλυκοζιτών στεβιόλης είναι η εξ ολοκλήρου φυτική προέλευση τους. Μπορούν να προστεθούν σε γλυκά και τρόφιμα χωρίς να προσδώσουν επιπλέον θερμίδες.

Γράφει η Θάλεια Καλογεράκη, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Γλυκαντικές ουσίες με βάση τη στέβια χρησιμοποιούνται ευρέως σε αρκετές χώρες εδώ και δεκαετίες. Η ασφαλής κατανάλωση γλυκοζιτών στεβιόλης έχει τεκμηριωθεί μέσω πολυάριθμων μελετών ασφάλειας τροφίμων αλλά και της μακράς ιστορίας χρήσης της.

Πιο συγκεκριμένα, τον Απρίλιο του 2010 η επιστημονική επιτροπή της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια Τροφίμων (EFSA) όρισε την Επιτρεπόμενη Ημερήσια Κατανάλωση σε 4 mg ανά κιλό σωματικού βάρους ανά ημέρα. Σημειώνεται ακόμα πως στις 11 Νοεμβρίου 2011 η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέδωσε την τελική διάταξη έγκρισης χρήσης της στέβια σε τρόφιμα και ποτά.

Τα προϊόντα στέβια που εντοπίζουμε στο εμπόριο δεν περιέχουν ολόκληρο φύλλο στέβια αλλά ρεμπαουδιοσίδη Α (Reb-A). Μπορείτε να καλλιεργήσετε φυτά στέβια στο σπίτι και να χρησιμοποιήσετε τα φύλλα για να προσδώσετε γλυκιά γεύση σε τρόφιμα και ποτά. Τα γλυκαντικά Reb-A διατίθενται σε μορφή υγρού, σκόνης και κόκκων. Ορισμένες μάρκες είναι εμπλουτισμένες με φυσικές γεύσεις.

Υπάρχουν οφέλη στη χρήση της;

Η στέβια είναι ένα μη εδώδιμο γλυκαντικό, επομένως έχει σχεδόν μηδενικές θερμίδες. Εάν πάσχετε από διαβήτη,  πιθανόν να βοηθήσει στη διατήρηση του ελέγχου του σακχάρου του αίματος σας.
Έρευνα του 2010 με 19 υγιείς, φυσιολογικού βάρους και 12 παχύσαρκους συμμετέχοντες κατέδειξε πως η στέβια μείωσε εμφανώς τα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης και, παρά τη χαμηλή θερμιδική της αξία, δημιούργησε στους συμμετέχοντες το αίσθημα της ικανοποίησης και του κορεσμού.

Επιπλέον, σύμφωνα με μια μελέτη του 2009, η σκόνη φύλλων στέβια μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση της χοληστερόλης μειώνοντας ολική χοληστερόλη, ‘κακή’ LDL και τριγλυκερίδια, αυξάνοντας παράλληλα HDL. Δεν είναι σαφές εάν η περιστασιακή χρήση στέβια σε χαμηλότερες ποσότητες θα είχε τον ίδιο αντίκτυπο.

Προκαλεί παρενέργειες;

Κατά την FDAT οι γλυκοζίτες στέβια είναι “γενικά αναγνωρισμένοι ως ασφαλείς”. Δεν έχουν όμως εγκριθεί ολόκληρα φύλλα στέβια ή ακατέργαστη στέβια, λόγω ελλιπούς γνώσης περί ασφάλειας.

Υπάρχει ανησυχία ότι η ακατέργαστη στέβια μπορεί να βλάψει τα νεφρά, το αναπαραγωγικό και το καρδιαγγειακό σύστημα. Μπορεί επίσης να μειώσει την αρτηριακή πίεση ή να αλληλεπιδράσει με φάρμακα που μειώνουν το σάκχαρο στο αίμα. Περαιτέρω πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνουν τη διαταραχή της ωφέλιμης εντερικής χλωρίδας ,ή και πρόκληση δυσανεξίας στη γλυκόζη.

Σε ορισμένα άτομα, τα προϊόντα στέβια με αλκοόλες σακχάρων μπορεί να προκαλέσουν πεπτικά προβλήματα, όπως φούσκωμα και διάρροια.
Αν και η στέβια θεωρείται ασφαλής για άτομα με διαβήτη, οι μάρκες που περιέχουν δεξτρόζη (γλυκόζη) ή μαλτοδεξτρίνη (άμυλο)πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή λόγω περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες.

Σε περιστασιακή χρήση των μεικτών αυτών προϊόντων από διαβητικούς δεν εντοπίζεται πρόβλημα, εάν όμως προτιμάται αρκετές φορές την ημέρα χρειάζεται προσοχή καθώς αυξάνονται οι καταναλισκόμενοι υδατάνθρακες.
Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα μη εδώδιμα γλυκαντικά, ένα σημαντικό μειονέκτημα είναι η γεύση. Η στέβια έχει μια ελαφρώς πικρή γεύση παρόμοια με της γλυκόριζας.

Είναι ασφαλής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Η Stevia που παρασκευάζεται με Reb-A είναι ασφαλής για μέτρια χρήση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Τα ολόκληρα φύλλα στέβια και το εκχύλισμα ακατέργαστης στέβια, καθώς και οποιαδήποτε οικιακά καλλιεργημένη στέβια, καλό είναι να αποφευχθούν εάν είστε έγκυος.
Μπορεί να φαίνεται περίεργο που ένα υψηλά επεξεργασμένο προϊόν θεωρείται ασφαλέστερο από ένα φυσικό. Αυτό είναι ένα συχνά συναντώμενο παράδοξο όσον αφορά τα φυτικά προϊόντα.

Υπάρχει συσχετισμός στέβια και καρκίνου;

Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι η στέβια μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση ή την πρόληψη ορισμένων τύπων καρκίνου.
Σύμφωνα με μια μελέτη του 2012, ένας γλυκοζίτης της στέβια (στεβιοζίτης) ενισχύει τη θανάτωση καρκινικών κυττάρων του μαστού στον άνθρωπο. Ο στεβιοζίτης μπορεί επίσης να βοηθήσει να μειωθούν ορισμένες μιτοχονδριακές οδοί που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του καρκίνου.

Πώς να χρησιμοποιήσετε τη στέβια σαν αντικατάστατο ζάχαρης

Θυμόμαστε ότι μια πρέζα σκόνης στέβια είναι περίπου ίση με ένα κουταλάκι του γλυκού επιτραπέζια ζάχαρη.

Μπορούμε να προσθέσουμε:

  •  σε καφέ ή τσάι
  •  σε σπιτική λεμονάδα
  • σε δημητριακά
  • σε ένα smoothie
  • σε ένα γιαούρτι
  • Μπορούμε να επεξεργαστούμε θερμικά τη στέβια, αν και μπορεί να ενισχύσει την πικρή επίγευση γλυκόριζας.
  • Μπορεί να χρειαστούν κάποιες δοκιμές και προσαρμογές για να επιτύχετε την υφή και το επίπεδο γλυκύτητας που σας αρέσει.

Συμπέρασμα

Τα προϊόντα Stevia που παρασκευάζονται με Reb-A θεωρούνται ασφαλή ακόμη και για εγκύους ή διαβητικούς, ενώ σπανίως προκαλούν παρενέργειες. Ωστόσο, πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες για να παρασχεθούν τεκμηριωμένα στοιχεία σχετικά με τη διαχείριση του βάρους, τον διαβήτη και άλλα θέματα υγείας.
Τα ολόκληρα φύλλα στέβια δεν έχουν εγκριθεί για εμπορική χρήση, αλλά μπορούν να καλλιεργηθούν οικιακά. Μέχρις ότου πραγματοποιηθεί περαιτέρω έρευνα, ενδείκνυται η έγκριση από ιατρό, ειδικά εάν πάσχετε από διαβήτη, καρδιακές παθήσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση ή διανύετε μία εγκυμοσύνη.

Θάλεια Καλογεράκη

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

www.logodiatofis.gr

Διαβάστε σχετικά άρθρα:

Γιατί το παγωτό με στέβια μου δημιούργησε γαστρεντερικό πρόβλημα;

Το τσάι τσουκνίδας και η στέβια, αυξάνουν το ουρικό οξύ;

Γιατί να επιλέξω στέβια και όχι ζάχαρη;

 

 

Σχετικά άρθρα