Χολαγγειίτιδα: Η επικίνδυνη λοίμωξη και φλεγμονή των χοληφόρων

Χολόλιθοι μπορούν να σχηματιστούν είτε στην χοληδόχο κύστη είτε στα χοληφόρα. Η παρουσία χολόλιθων εντός της χοληδόχου κύστης ονομάζεται χολολιθίαση, ενώ εντός των χοληφόρων χοληδοχοληθίαση. Στην τελευταία περίπτωση οι λίθοι μπορούν να προκαλέσουν χολαγγειίτιδα, δηλαδή λοίμωξη και φλεγμονή των χοληφόρων. Η χολαγγειίτιδα με τη σειρά της μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω χοληδοχολιθίαση μέσω στενώσεων των χοληφόρων και επακόλουθη στάση της χολής εκεί.

Στο ερώτημά σας απάντησε ο Δρ. Αναστάσιος Γιακουμής, Ειδικός Παθολόγος

Στις αναπτυγμένες χώρες το 85% των περιπτώσεων λιθίασης του κοινού χοληδόχου πόρου προκαλούνται από δευτερογενείς λίθους χοληστερόλης που σχηματίζονται αρχικά στην χοληδόχο κύστη, οδηγώντας σε χολολιθίαση, και εν συνεχεία μεταναστεύουν στα χοληφόρα. Έως και 10% των ασθενών με συμπτωματικούς χολόλιθους έχουν παράλληλα και χοληδοχόλιθους. Μετά από χολοκυστεκτομή πρωτογενής λίθοι αιμοχρωστικής δημιουργούνται στα χοληφόρα λόγω της στάσης στη ροή της χολής (πχ ένεκα μετεγχειρητικής στένωσης) και της επακόλουθης λοίμωξης.

Οι χοληδοχόληθοι μπορούν να μεταβούν στο δωδεκαδάκτυλο τελείως ασυμπωματικά. Ωστόσο κολικός των χοληφόρων μπορεί να συμβεί όταν τα χοληφόρα αποφραχθούν μερικώς. Πιο πλήρης απόφραξη μπορεί να οδηγήσει σε διάταση των χοληφόρων, ίκτερο και τελικά στη βακτηριακή λοίμωξη της χολαγγειίτιδας. Λίθοι που αποφράσσουν το φύμα του Vater μπορούν να προκαλέσουν χολολιθιασική παγκρεατίτιδα.

Οξεία χολαγγειίτιδα

Στην οξεία χολαγγείτιδα η απόφραξη του χοληδόχου πόρου επιτρέπει την μετανάστευση βακτηρίων από το δωδεκαδάκτυλο. Οι περισσότερες περιπτώσεις (85%) οφείλονται σε χοληδοχόλιθους, ωστόσο απόφραξη των χοληφόρων μπορούν να προκαλέσουν και άλλες καταστάσεις όπως:

  1.  Μετεγχειρητική τρώση των χοληφόρων
  2. Όγκοι
  3. Ουλώδης ιστός λόγω χρόνιας παγκρεατίτιδας
  4. Εξωτερική συμπίεση από διάφορα ανατομικά μόρια που γειτνιάζουν
  5. Εξωηπατικές ή ενδοηπατικές στενώσεις λόγω πρωτοπαθούς σκληρυντικής χολαγγειίτιδας
  6. Χολαγγειοπάθεια ή χολαγγειίτιδα σχετιζόμενη με το AIDS
  7. Παρασιτικές λοιμώξεις ή μεταναστεύσεις εντός του κοινού χοληδόχου

Κοινούς παθογόνους οργανισμούς στην χολαγγειίτιδα αποτελούν τα gram-αρνητικά βακτήρια (πχ κολοβακτηρίδια, κλεμπσιέλλες, εντεροβακτήρια), λιγότερο συχνούς τα gram-θετικά βακτήρια (πχ εντερόκοκκοι) και τα μικτά αναερόβια (πχ βακτηροειδή, κλωστρίδια).

Πώς εκδηλώνεται;

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κοιλιακό άλγος, ίκτερο και πυρετό ή φρίκια (τριάδα του Charcot). Η κοιλιά είναι ευαίσθητη και συχνά το ήπαρ ψηλαφάται διογκωμένο και επώδυνο (ιδίως αν περιέχει αποστήματα).

Η σύγχυση και η υπόταση δυσχεραίνουν την πρόγνωση με υψηλή νοσηρότητα και 50% θνησιμότητα.

Ίκτερος και κολικός των χοληφόρων

Η παρουσία ίκτερου και κολικού των χοληφόρων θα πρέπει πάντα να εγείρει την υποψία της χοληδοχολιθίασης. Επακολούθως ο πυρετός και η λευκοκυττάρωση συνηγορούν υπέρ οξείας χολαγγειίτιδας.

Η αύξηση των επιπέδων της χολερυθρίνης, της αλκαλικής φωσφατάσης, της αλανινικής αμινοτρανσφεράσης (ALT/SGPT) και της γ-γλουταμυλοτρανσφεράσης (γ-GT) είναι συμβατή με την διάγνωση της λιθιασικής εξωηπατικής απόφραξης, ειδικά σε ασθενείς με εικόνα οξείας χολοκυστίτιδας ή χολαγγειίτιδας.

petres xoli

Με ποιες εξετάσεις γίνεται η διάγνωση – θεραπεία

Η υπερηχογραφία μπορεί να αναδείξει λίθους στην χοληδόχο κύστη και περιστασιακά στον κοινό χοληδόχο πόρο, με μικρότερη ακρίβεια όμως εκεί. Ο κοινός χοληδόχος πόρος αναγνωρίζεται διατεταμένος (>6 εκ. όταν υπάρχει ακέραιη χοληδόχος κύστη και > 10 εκ. μετά από χολοκυστεκτομή).

Αν δεν ανευρεθούν διατεταμένα τα χοληφόρα κατά την πρώτη μέρα πιθανότατα οι λίθοι έχουν περάσει. Η υπολογιστική τομογραφία (CT), αν και λιγότερο ακριβής από την υπερηχογραφία, μπορεί να ανιχνεύσει ηπατικά αποστήματα. Επί αμφιβολίας η χολαγγειοπαγκρεατογραφία μαγνητικού συντονισμού (MRCP) είναι πολύ ακριβής στην ανάδειξη υπολειμματικών λίθων. Επί αμφιλεγόμενων ευρημάτων η ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP) παρέχει διαγνωστική και θεραπευτική λύση.

Η ERCP

Συγκεκριμένα και επί ενδείξεων, σε περιπτώσεις απόφραξης των χοληφόρωνη η ERCP και η σφιγκτηροτομή μπορούν να απομακρύνουν τους λίθους και τα συγκρίματα αυτών με ποσοστό επιτυχίας που υπερβαίνει το 90%. Ωστόσο 7% των ασθενών μπορεί να εμφανίσει βραχυπρόθεσμες επιπλοκές όπως αιμορραγία, παγκρεατίτιδα και λοίμωξη. Σε μεγαλύτερο ποσοστό μπορούν να εμφανιστούν μακροπρόθεσμες επιπλοκές όπως επανεμφάνιση λίθων, ίνωση και στένωση του χοληδόχου πόρου. Επί αποτυχίας επιστρατεύεται η επεμβατική χολαγγειογραφία, ή αλλιώς διερευνητική προσπέλαση του κοινού χοληδόχου πόρου, με ανοιχτό χειρουργείο κοιλίας και με μεγαλύτερα ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας.

Πώς αντιμετωπίζεται η οξεία χολαγγειίτιδα;

Η οξεία χολαγγειίτιδα εν γένει αποτελεί ιατρικό επείγον που απαιτεί επιθετική υποστηρικτική φροντίδα (ενυδάτωση, παρεντερική διατροφή, αναλγησία, αντιβίωση) και άμεση απομάκρυνση των λίθων ενδοσκοπικά ή χειρουργικά.

Χορηγούνται τα ίδια αντιβιοτικά με αυτά που χρησιμοποιούνται στην οξεία χολοκυστίτιδα για την εμπειρική κάλυψη έναντι gram-αρνητικών (πιπερακιλλίνη/ταζομπακτάμη ή τικαρκιλλίνη/κλαβουλανικό ή κεφτριαξόνη και μετρονιδαζόλη).

Σε σοβαρές περιπτώσεις και κατόπιν αντιβιογράμματος από αιμοκαλλιέργειες χορηγούνται ιμιπενέμη ή σιπροφλοξασίνη και μετρονιδαζόλη που καλύπτουν και έναντι των αναερόβιων.

 

Δρ. Αναστάσιος Β. Γιακουμής, MD PhD
Ειδικός Παθολόγος
Ιατρός Αιμοσφαιρινοπαθειών
Επιμελητής Β’ Ε.Σ.Υ.
Μονάδα Μεσογειακής Αναιμίας
Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς»

Διαβάστε σχετικά άρθρα:

Αφαίρεσα τη χολή μου. Τι πρέπει να τρώω;

Πέτρες στη χολή: Ο «ύπουλος» εχθρός της υγείας μας

«Λάσπη» στη χολή: Ποιους κινδύνους κρύβει για την υγεία σου

 

 

Σχετικά άρθρα