Πώς ο τρόπος σκέψης μας προκαλεί άγχος και ενοχές; Τα 8 λάθη που κάνουμε όλοι!

Πιστεύετε ότι είστε υπεύθυνοι για ένα αρνητικό γεγονός ενώ δεν υπάρχει κάποια απόδειξη για κάτι τέτοιο; Συμπεραίνετε αυθαίρετα πως ό,τι συμβαίνει είναι σφάλμα δικό σας ή εκφράζει την ανικανότητά σας ακόμα και όταν εσείς δεν φταίτε ούτε στο ελάχιστο;

Κάποτε όταν μια ασθενής δεν εφάρμοσε τη μέθοδο θεραπείας που της είχαν προτείνει, ο ψυχοθεραπευτής της είπε το εξής: «Είμαι απαίσιος θεραπευτής, εγώ φταίω που δεν εφάρμοσε την τεχνική αυτοβοήθειας που της συνέστηα. Εγώ φταίω που δεν δούλεψε αρκετά ώστε να μπορέσει να βοηθηθεί».

Προσωποποίηση, η «μητέρα» της ενοχής

Ομοίως και μια μητέρα που το παιδί της παίρνει κακούς βαθμούς σκέφτεται: «Είμαι κακή μητέρα», με τα παραδείγματα να είναι πολλά. Η προσωποποίηση δημιουργεί τις ενοχές που σας κάνουν να παραλύετε. Υποφέρετε από το τρομακτικό, δυσβάσταχτο αίσθημα ευθύνης που σας αναγκάζει να επωμίζεσθε τα λάθη όλου του κόσμου.

Συγχέετε την επιρροή με τον έλεγχο στους άλλους αλλά ξεχνάτε πως κανείς δεν έχει την ικανότητα να ελέγχει απόλυτα τη συμπεριφορά των άλλων. Αυτό που κάνουν οι άλλοι είναι δική τους ευθύνη και όχι δική σας. Υπάρχουν μερικές πολύ συνηθισμένες και κυρίως, πολύ λάθος σκέψεις που μας οδηγούν σε αυτή τη συμπεριφορά. Μ

Αν μάθετε να τις αναγνωρίζετε και προσπαθήστε να τις θυμάστε σαν τον αριθμό του τηλεφώνου σας, τότε θα σας φανεί ανεκτίμητη η συνεισφορά τους στη διαχείριση των ενοχών στον εαυτό σας.

  • Η σκέψη του «όλα ή τίποτα»

Βλέπετε τα πράγματα σαν άσπρα ή μαύρα χωρίς τις ενδιάμεσες αποχρώσεις του γκρι. Τα πράγματα είναι είτε εξαίσια είτε απαίσια και αν ό,τι απέχει ελάχιστα από το να είναι τέλειο, τότε είναι απόλυτα αποτυχημένο.

  • Η υπεργενίκευση

Βλέπετε μια μοναδική αρνητική λεπτομέρεια και επικεντρωνόσαστε αποκλειστικά σε αυτή έτσι ώστε να καταλήγετε ότι όλη η κατάσταση είναι αρνητική. Η στάση αυτή θυμίζει μια σταγόνα μελάνι που χρωματίζει όλο το νερό ενός ποτηριού.

  • Η απόρριψη του θετικού

Απορρίπτετε τις θετικές εμπειρίες επιμένοντας πως δεν μετρούν, επιμένοντας πως δεν πρέπει να τις υπολογίζετε για τον ένα ή τον άλλο λόγο. Με τον τρόπο αυτό διατηρείτε κάποιες αρνητικές πεποιθήσεις που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις καθημερινές σας καταστάσεις.

  • Τα αυθαίρετα συμπεράσματα

Προτρέχετε στην εξαγωγή αρνητικών συμπερασμάτων. Συμπεραίνετε πως κάποιος είναι εχθρικός απέναντί σας χωρίς να ελέγχετε αν αυτό ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Συνήθως προβλέπετε ότι όλα θα πάνε στραβά στο μέλλον και πείθετε τον εαυτό σας συνέχεια για αρνητικές εξελίξεις. Μπορεί να τις προκαλείτε κιόλας με αυτόν τον τρόπο.

  • Η καταστροφολογία

Μεγενθύνετε τα πάντα και λειτουργείτε καταστροφολογικά ή προκαλείτε σμίκρυνση των συμβάντων. Συνήθως δίνετε μεγάλη σημασία στην επιτυχία κάποιου άλλου και κάνετε να φαίνονται μηδαμινά τα όσα καταφέρνετε εσείς.

  • Η συναισθηματική λογική

Πιστεύετε πως τα αρνητικά συναισθήματα αντικατοπτρίζουν απαραίτητα και την πραγματικότητα. «Αισθάνομαι έτσι, συνεπώς έτσι είναι τα πράγματα».

  • Οι δηλώσεις του «πρέπει»

Προσπαθείτε να περάσετε τις επιθυμίες σας ή τη συμπεριφορά των άλλων από το «κρεβάτι του Προκρούστη» υποτάσσοντάς τα σε «πρέπει» ή «δεν πρέπει». Οι συναισθηματικές συνέπειες τέτοιων γνωστικών λαθών είναι ντροπή, ενοχή, θυμός και πίκρα για τους άλλους ανάλογα με το πού κατευθύνετε αυτά τα «πρέπει».

  • Η ανακρίβεια

Πρόκειται για μια μορφή ακραίας υπεργενίκευσης όπου ένα λάθος ή μια αδυναμία σας, σας μεταφέρει από το έχω στο είμαι. Έτσι, αντί να σκεφτείτε, «έχω κάνει λάθος» σκέφτεστε. «είμαι ένα λάθος». Όταν η συμπεριφορά κάποιου σας απογοητεύει του, κολλάτε μια αρνητική ετικέτα. «Είναι ένα τέρας». Η ανακρίβεια είναι το γνωστικό εκείνο λάθος όταν περιγράφετε ένα γεγονός με εκφράσεις ανακριβείς ή συναισθηματικά φορτισμένες.

*Άρθρο του ψυχοθεραπευτή Ντέιβιντ Μπερνς, σε επιστημονική επιμέλεια από τον ψυχίατρο – ψυχοθεραπευτή Γρηγόρη Σίμο.

Διαβάστε σχετικά άρθρα:

Άγχος, στρες ή διαταραχή; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους ώστε να τα ξεχωρίζω;

Άγχος εξετάσεων. Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς;

Σχετικά άρθρα