Διαβήτης τύπου 1 και 2. Μάθε πώς να τους ξεχωρίζεις! Υπάρχουν προειδοποιητικά συμπτώματα;

Ένα ερώτημα που ακούγεται συχνά από συνανθρώπους μας αφορά στο εξής: «Tι είναι ο Διαβήτης;». Υπολογίζεται ότι υπάρχουν πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα με Διαβήτη στον ελληνικό χώρο.

Γράφει ο ειδικός παθολόγος Δρ. Χρήστος Μανές

Δεν πρέπει λοιπόν, να γνωρίζουν τα άτομα αυτά και οι οικογένειες τους από έγκυρη πηγή, τι είναι αυτή η κατάσταση; Είναι νόσος ή μόνο μια διαταραχή του μεταβολισμού χωρίς συνέπειες; Αναφέρουμε ότι η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας έχει κατατάξει τον Σακχαρώδη Διαβήτη στα χρόνια νοσήματα.

Άρα, δεν είναι ένα νόσημα που έρχεται και φεύγει, όπως περιμένουμε να συμβεί αργά ή γρήγορα με τον κορωνοϊό. Ακολουθεί το άτομο για όλη του τη ζωή. Επιπλέον, δεν είναι μόνο μια διαταραχή του μεταβολισμού, που εμφανίζεται χωρίς συμπτώματα δυσάρεστα π.χ. πόνους, πυρετό κλπ και δεν έχει μακροπρόθεσμα συνέπειες. Ακούμε συχνά «έλα καημένε, λίγο σακχαράκι είναι, πάρε ένα χαπάκι ακόμη και φάε και το γλυκό σου».

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Ας δούμε τα πράγματα λίγο πιο σωστά. Ναι, υπάρχει η διαταραχή του μεταβολισμού δηλαδή δεν χρησιμοποιείται σωστά η γλυκόζη από το σώμα και την βρίσκουμε αυξημένη στο αίμα. Όμως, η αυξημένη για μακρό χρονικό διάστημα στο αίμα γλυκόζη στο αίμα δημιουργεί προβλήματα. Θα μιλήσουμε λίγο παρακάτω για το θέμα αυτό.

Πώς καταλαβαίνουμε ότι πάσχουμε από Διαβήτη για να προφυλαχθούμε από ό,τι δυσάρεστο μπορεί να συμβεί στο μέλλον; Στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν αντιλαμβανόμαστε ότι πάσχουμε από Διαβήτη, διότι όπως αναφέραμε ήδη , συνήθως δεν έχουμε και πολλά συμπτώματα. Η διάγνωση γίνεται συνήθως τυχαία στο πλαίσιο ενός «check up» δηλαδή βρίσκεται αποτέλεσμα «γλυκόζη αίματος 126mg% -και παραπάνω ». Aυτό είναι το όριο που έχει τεθεί από τους Παγκόσμιους Επιστημονικούς Φορείς για τη διάγνωση του Διαβήτη.

Ισχύει δε όταν το άτομο είναι νηστικό για 8 ώρες τουλάχιστον και η εξέταση γίνεται σε εργαστήριο με σωστή μεθοδολογία. Χρειάζεται μερικές φορές και επανάληψη της εξέτασης σε 7 – 15 ημέρες, εάν δεν υπάρχουν συμπτώματα (πολυουρία, πολυδιψία κλπ). Αν τα αποτελέσματα δεν δίνουν σαφή εικόνα, και μετά την δεύτερη εξέταση ,συστήνεται η διενέργεια της δοκιμασίας ανοχής γλυκόζης (καμπύλη γλυκόζης).

Υπάρχουν προειδοποιητικά συμπτώματα;

Προσοχή για τη διάγνωση του Διαβήτη: Δεν χρειάζεται να μετρηθούν τα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα και η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη. Άρα έχουμε μια «ύπουλη» νόσο, μιας και δεν υπάρχουν προειδοποιητικά συμπτώματα. Αυτή είναι η μορφή του Διαβήτη που την αποκαλούμε «Διαβήτης τύπου 2». «Μα γιατί αρχίσαμε από τον Διαβήτη τύπου 2, αφού σίγουρα θα υπάρχει και Διαβήτης τύπου 1 ή τύπου Α»; Είναι μια δικαιολογημένη απορία ενός καλόπιστου συζητητή.

Ναι, υπάρχει ο Διαβήτης τύπου 1 (όχι τύπου Α). Όμως ο Διαβήτης τύπου 2 αφορά μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού κυρίως ενήλικες δηλαδή περίπου το 90% των ατόμων με Διαβήτη πάσχει από Διαβήτη τύπου 2. Άρα στη χώρα μας γύρω στις 900.000 άτομα (ή και περισσότερα) υπάγονται στην περίπτωση αυτή.

Η παλαιότερη ονομασία του Διαβήτη τύπου 1 ήταν «νεανικός Διαβήτης». Εμφανίζεται σε νεότερες ηλικίες (παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες) και αφορά στο 10% περίπου των ατόμων που έχουν Διαβήτη. Επομένως με την ίδια συλλογιστική μέθοδο περίπου 100.000 άτομα στη χώρα μας υπάγονται στην περίπτωση αυτή.

Γιατί υπάρχουν δύο τύποι Διαβήτη;

Φτάνουμε σε άλλο ερώτημα: Γιατί διαχωρίζονται οι δύο τύποι Διαβήτη, εφόσον η μεταβολική διαταραχή είναι η ίδια δηλαδή αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα; Ας δούμε λίγο τη βλάβη που υπάρχει στον οργανισμό μας και δεν μας «επιτρέπει» να μεταβολίσουμε τη γλυκόζη, δηλαδή το σάκχαρο του αίματος.

Ένα όργανο, που υπάρχει στην κοιλιά μας πίσω από το στομάχι και ονομάζεται πάγκρεας πάσχει και στις δύο περιπτώσεις. Διαθέτει μια ομάδα εξαιρετικών κυττάρων (β-κύτταρα), που παράγουν ίσως την πιο σημαντική ορμόνη του ανθρώπινου σώματος, την ινσουλίνη. Αυτή η ορμόνη χρησιμεύει για να χρησιμοποιηθούν από τον οργανισμό όλες οι θρεπτικές ουσίες που παίρνουμε με τη τροφή, για να ζήσουμε, να αναπτυχθούμε κλπ.

Φυσικά αυτό ισχύει και για τους υδατάνθρακες (προσλαμβάνονται ως γλυκόζη) και πρέπει να χρησιμοποιηθούν από τον οργανισμό μας. Αν τα επίπεδα της ινσουλίνης είναι ανεπαρκή (λίγο ή πολύ) δεν χρησιμοποιείται η γλυκόζη από τον οργανισμό και αυξάνονται τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Αυτή η κατάσταση χαρακτηρίζεται ως Διαβήτης.

Πώς τους ξεχωρίζουμε;

Στον τύπου 1 Διαβήτη έχει καταστραφεί μεγάλος αριθμός (90% και παραπάνω) των κυττάρων που παράγουν την ινσουλίνη, άρα ανεβαίνει πολύ το σάκχαρο στο αίμα και προκαλείται πολυουρία άρα και πολυδιψία και ίσως και κόπωση. Μερικές φορές συμβαίνει ο ασθενής να βρίσκεται σε κώμα από την αφυδάτωση, την οξέωση κλπ.

Αντίθετα, στον τύπου 2 Διαβήτη η βλάβη στα β-κύτταρα είναι μικρή (έχει χαθεί μόνο το 50%) και υπάρχει μία ποσότητα ινσουλίνης που κάνει λίγη δουλειά, (δύσκολα) και με το τρόπο αυτό προσλαμβάνονται οι απαραίτητες θρεπτικές ουσίες σε κάποιο βαθμό. Δεν ανεβαίνει πολύ έτσι το σάκχαρο στο αίμα και δεν εμφανίζονται συμπτώματα.

Πώς αντιμετωπίζεται ο Διαβήτης;

Στον Διαβήτη τύπου 1 λείπει πρακτικά η ορμόνη ινσουλίνη. Άρα θα χορηγηθούν σκευάσματα ινσουλίνης με τρόπο που θα απεικονίζουν την λειτουργία του οργανισμού, δηλαδή επιπλέον ινσουλίνη στα γεύματα και φυσικά μία δόση βασικής ινσουλίνης (24ωρη δράση, καλύπτει τις ανάγκες του οργανισμού όταν δεν υπάρχει γεύμα). Άλλη δυνατότητα είναι η χορήγηση ινσουλίνης με ειδικές αντλίες.

Στον τύπου 2 Διαβήτη θα χορηγηθούν φάρμακα (δισκία), που θα βοηθήσουν το πάγκρεας να βγάλει περισσότερη ινσουλίνη από τα β-κύτταρα, ή θα βοηθήσουν την ήδη διαθέσιμη ποσότητα ινσουλίνης να κάνει καλύτερη δουλειά, ή ακόμα ας τονίσουμε το γεγονός ότι υπάρχουν νεότερα φάρμακα που «διώχνουν» την γλυκόζη που «περισσεύει» με τα ούρα. Φυσικά και η δραστικότητα των φαρμάκων που αναφέραμε με τη πάροδο του χρόνου μειώνεται και χρειάζεται συνδυασμός τους με μικρές αρχικά δόσεις ινσουλίνης ή αργότερα μόνο ινσουλίνη.

Πρέπει να δίνουμε μεγάλη προσοχή στα επίπεδα του σακχάρου;

Μήπως είναι υπερβολικοί οι στόχοι μας να προσπαθούμε να είναι κοντά στο φυσιολογικό; Όλα αυτά γίνονται για να προλάβουμε τα προβλήματα που μπορεί να παρουσιάσει το άτομο με Διαβήτη εφόσον το σάκχαρο και όχι μόνο αλλά και η αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα χοληστερίνης είναι υψηλά. Προβλήματα δηλαδή που αφορούν τα μάτια, τα πόδια, τους νεφρούς και τέλος την καρδιά και τα αγγεία.

Η μοναδική μορφή του Διαβήτη που μπορεί να «εξαφανισθεί», είναι εκείνος που εμφανίζεται σε γυναίκες, στην εγκυμοσύνη, ενώ πριν δεν είχαν τη νόσο. Μετά τον τοκετό σε υψηλό ποσοστό (30% και παραπάνω) η διαταραχή αυτή εξαφανίζεται μα ο κίνδυνος να έχουμε επανεμφάνιση στο μέλλον είναι υψηλός.

Δρ. Χρήστος Μανές
Ειδικός Παθολόγος
Μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη και παθήσεις Διαβητικού Ποδιού
Πρόεδρος Εταιρίας Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού

Διαβάστε σχετικά άρθρα:

Σάκχαρο και διαβήτης: Οι 3 ύπουλοι παράγοντες κινδύνου που οφείλεις να προσέχεις

Με ποιο τρόπο επιδρά ο διαβήτης στη σεξουαλική ζωή;

Ποια σοβαρή δερματολογική πάθηση προκαλεί ο σακχαρώδης διαβήτης;

Σχετικά άρθρα