Καλοκαιρινή κατάθλιψη. Αναγνώρισε τα συμπτώματα κάνοντας αυτό το «τεστ»!

Η καλοκαιρινή κατάθλιψη είναι εποχιακή, δηλαδή εμφανίζεται με την έναρξη μιας εποχής, αν και συνήθως αυτή η εποχή είναι ο χειμώνας. Αλλά σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, η εποχιακή κατάθλιψη εμφανίζεται το καλοκαίρι.

Η καλοκαιρινή λοιπόν, εποχιακή κατάθλιψη είναι συχνή σε χώρες που βρίσκονται πιο κοντά στον ισημερινό, εξαιτίας των ακραίων καιρικών συνθηκών. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν εμφανίζεται και στα υπόλοιπα μέρη του κόσμου. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που σχεδόν το 4 – 6% των ανθρώπων στις ΗΠΑ πάσχουν από αυτή τη διαταραχή.

Αλλά δυστυχώς, το κλισέ συνδέει το καλοκαίρι με την ξεγνοιασιά και την ανεμελιά. Και σίγουρα ένα καλοκαίρι κατά τη διάρκεια του οποίου όλες οι υγειονομικές Αρχές είναι σε συναγερμό, μόνο τεμπέλικο και βαρετό δεν είναι. Γιατί λοιπόν, μπορεί κάποιος να εμφανίσει κατάθλιψη στην- ίσως- πιο αγαπημένη εποχή πολλών και κυρίως, των Ελλήνων;

Ένας βασικός λόγος που αυτό συμβαίνει είναι επειδή από την καθημερινή ρουτίνα, την ένταση των υποχρεώσεων και το χειμερινό πρόγραμμα περνάμε σε μια χαλαρότητα, σε δραστηριότητες αναψυχής και σε ευκαιρίες ηρεμίας που πολλοί δεν έχουν συνηθίσει και δεν προτιμούν. Παράλληλα, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν ταυτόχρονα να λειτουργούν και θετικά και αρνητικά στην ψυχολογία μας.

Η οικογένεια

Για παράδειγμα, η οικογένεια. Τον χειμώνα όλοι είναι απασχολημένοι και βρίσκονται κυρίως εκτός σπιτιού λόγω υποχρεώσεων. Για αυτό το καλοκαίρι είναι συνήθως η ευκαιρία για το ξανασμίξιμο και την επανασύνδεση όλης της οικογένειας, ακόμα και αν αυτό γίνεται στα διαλείμματα μεταξύ κατασκηνώσεων και διακοπών, αν μιλάμε και για παιδιά. Αυτή είναι η ευκαιρία για να περάσετε ποιοτικό χρόνο με τα αγαπημένα πρόσωπα, χωρίς τα «πρέπει» και τα «μη» που συνήθως υπάρχουν τον χειμώνα.

Από την άλλη, το γεγονός ότι ξαφνικά πολλά άτομα μοιράζονται την ίδια στέγη και εγείρουν απαιτήσεις για φροντίδα και προσοχή μπορεί να δημιουργήσει ένα χαοτικό περιβάλλον. Για έναν άνθρωπο που έχει ψυχικές ευαισθησίες και δεν διαθέτει αρκετή ενέργεια, σύμφωνα με την ψυχολόγο Λίζα Βάρβογλη, μπορεί η νέα αυτή κατάσταση να δημιουργήσει ένταση και άγχος καθώς και το συναίσθημα ότι το άτομο δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις αυξημένες ανάγκες της περίστασης.

Ο καιρός

Ακόμα, και ο ίδιος ο καιρός μπορεί να είναι ένα πρόβλημα. Δεδομένης της ευασθησίας των ατόμων με κατάθλιψη ή τάσεις κατάθλιψης στον κρύο και σκοτεινό καιρό, η καλοκαιρία συνήθως αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη. Επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι υπάρχει μια ανοδική τάση στην ψυχική διάθεση του ανθρώπου, και συχνά στο επίπεδο της ενέργειάς του, που σχετίζεται με την ηλιοφάνεια.

Μολονότι ο καλός καιρός δίνει την ευκαιρία για δραστηριότητες εκτός σπιτιού, στο φυσικό φως, που έχει θετική επίδραση στην κατάθλιψη, οι ζεστές και υγρές μέρες συνήθως είναι πνιγηρές και κάνουν τους ανθρώπους να νιώθουν άβολα. Για τα άτομα με τάσεις κατάθλιψης, οι μέρες αυτές είναι ακόμα πιο δύσκολες, καθώς έχουν μια αρνητική σωματική αντίδραση και η διάθεση τους επιδεινώνεται.

Η διάρκεια της ημέρας

Για πολλά άτομα με κατάθλιψη, που έχουν δυσκολία να ξυπνήσουν πριν το μεσημέρι ή χρειάζονται μεσημεριανή ξεκούραση, ξαφνικά η μέρα τους μεγαλώνει. Και τους φαίνεται πιο λειτουργική η καθημερινότητά τους. Αυτό δίνει στο άτομο την αίσθηση ότι έχει περισσότερο έλεγχο πάνω στα πράγματα και μπορεί να προγραμματίσει περισσότερες δραστηριότητες και να νιώσει πιο κοντά στον «πραγματικό» κόσμο.

Αντιθέτως, η αυξημένη ηλιοφάνεια μπορεί να προκαλέσει δυσκολία για αυτούς που έχουν προβλήματα ύπνου. Πολλοί άνθρωποι με κατάθλιψη δεν μπορούν να κοιμηθούν ακόμα και όταν είναι σκοτεινά, πόσο μάλλον όταν ηλιαχτίδες τρυπώνουν μέσα από τα παντζούρια! Μια μεγαλύτερη σε διάρκεια μέρα μπορεί να θέσει νέες πιέσεις, του τύπου ότι κανείς πρέπει να είναι πιο δραστήριος, πράγμα που δημιουργεί ενοχές και αρνητική διάθεση σε κάποιον με κατάθλιψη.

Οι δραστηριότητες έξω από το σπίτι

Το καλοκαίρι μας επιτρέπει να έρθουμε πιο κοντά στη φύση. Από μια βόλτα στην παραλία, μέχρι κατασκήνωση στο βουνό, το καλοκαίρι είναι η ευκαιρία δραστηριότητες εκτός σπιτιού με σκοπό να εκμεταλλευτούμε τον ωραίο καιρό ο οποίος μας προτρέπει να περάσουμε την ώρα μας κοντά στη φύση. Το αίσθημα της επανασύνδεσης με τη φύση και η απόλαυση που αυτή δίνει, μπορεί να καλμάρει το πνεύμα και την ψυχή.

Όμως, για το άτομο με κατάθλιψη ή έστω καταθλιπτικά συμπτώματα, οι ευκαιρίες για αυξημένες δραστηριότητες μπορεί να φέρνουν αρνητικά συναισθήματα. Υπάρχει το ενδεχόμενο να αποτελούν πηγή πρόσθετης θλίψης, με τη συνειδητοποίηση ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί ενώ μπορεί να μπει και στη διαδικασία να συγκρίνει. Ακόμα, η αίσθηση ότι δεν έχει μεγάλο έλεγχο των πραγμάτων και ότι η κατάθλιψη καθορίζει τη ζωή του μπορεί να κάνει το άτομο να αποσυρθεί ακόμα περισσότερο, νιώθοντας ενοχές για αυτά που θα «έπρεπε» να κάνει αλλά δεν μπορεί.

Το «τεστ» για τα ανησυχητικά συμπτώματα της κατάθλιψης

Το παρακάτω «τεστ», σύμφωνα με την καταξιωμένη ψυχοθεραπεύτρια Λίζα Βάρβογλη στόχο έχει να εντοπίσει εάν υπάρχουν κάποια από τα συμπτώματα που συνδέονται με την κατάθλιψη αλλά σε καμία περίπτωση δεν δίνει μια διάγνωση κατάθλιψης για την οποία θα πρέπει να απευθυνθείτε σε ψυχολόγο ή ψυχίατρο.

Για αυτό σκεφτείτε αν τις προηγούμενες δύο εβδομάδες είχατε:

Συναισθήματα λύπης και εκνευρισμού;
Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης για πράγματα/δραστηριότητες που παλιότερα σας άρεσαν;
Αλλαγές στο βάρος ή την όρεξή σας;
Αλλαγές στον ύπνο σας είτε υπνηλία είτε αϋπνία;
Συναισθήματα ενοχής;
Δυσκολία συγκέντρωσης, προσοχής, δυσκολία στο να θυμηθείτε κάτι ή να πάρετε αποφάσεις;
Κούραση ή απώλεια ενέργειας;
Υπερκινητικότητα ή μειωμένη ενεργητικότητα που έγιναν αντιληπτά από τους γύρω σας;
Συναισθήματα ότι δεν αξίζετε και ότι δεν υπάρχει ελπίδα για τίποτα;

Τέλος, προκειμένου να ανταπεξέλθετε στις ανάγκες του καλοκαιριού παρά τα συναισθήματα κατάθλιψης, βρείτε χρόνο για ξεκούραση χωρίς ενοχές, επιλέξτε λίγες αλλά ευχάριστες δραστηριότητες και εκφράστε τις ανάγκες και τις επιθυμίες σας στους άλλους!