Κατάθλιψη: Ποια είναι τα συμπτώματα, οι αιτίες, τα είδη και η θεραπεία της;

[lwptoc numeration=”none”]

Τι είναι η κατάθλιψη;

Η κατάθλιψη ορίζεται ως διαταραχή της διάθεσης, καθώς μπορεί να επηρεάσει τα κίνητρα και τον τρόπο που σκέφτεσαι και αισθάνεσαι. Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας, η κατάθλιψη επηρεάζει πάνω από 264 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, οι οποίοι αντιλαμβάνονται και βιώνουν τη κατάθλιψη με πολύ διαφορετικό τρόπο ο ένας από τον άλλον. Αυτό όμως έχει ως κοινό αποτέλεσμα, την επιρροή τόσο στη φυσική, όσο και στη ψυχική υγεία του ατόμου. (1)

Ποια είναι τα συμπτώματα της κατάθλιψης ;

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να είναι διαφορετικά μεταξύ ανδρών, γυναικών, εφήβων, παιδιών και φοιτητών. Ωστόσο φαίνεται πως οι γυναίκες επηρεάζονται πιο συχνά από τους άνδρες. (2)

Κάποια κοινά συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι:

  • Θυμός
  • Επιθετικότητα
  • Άγχος
  • Προβλήματα πέψης
  • Απελπισία
  • Θλίψη
  • Μη εύρεση χαρούμενων δραστηριοτήτων
  • Αίσθημα κόπωσης
  • Αυτοκτονικές τάσεις
  • Χρήση ναρκωτικών
  • Χρήση ποτού
  • Δυσκολία συγκέντρωσης
  • Δυσκολία ολοκλήρωσης υποχρεώσεων (10)

Όσον αφορά τους άνδρες, τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι:

  • Αύξηση επιθετικότητας
  • Χρήση ουσιών
  • Τζόγος
  • Ριψοκίνδυνο σεξ
  • Εργασιομανία (4)

Όσον αφορά τις γυναίκες, τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι:

  • Δυσκολίες στον ύπνο τη νύχτα
  • Εσωστρέφεια σε κοινωνικές δεσμεύσεις
  • Αλλαγές στην διάθεση
  • Ευερεθιστότητα
  • Αλλαγές στην όρεξη
  • Αλλαγές βάρους (3), (11)

Όσον αφορά τα παιδιά, τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι:

  • Κλάμα
  • Αλλαγές διάθεσης
  • Αίσθημα ανικανότητας
  • Φασαρίες στο σχολείο
  • Αποφυγή του σχολείου
  • Δυσκολίες στον ύπνο
  • Έλλειψη ενέργειας
  • Εκρήξεις (5)

Όσων αφορά τους εφήβους, τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι:

  • Αποφυγή φίλων και αδερφών
  • Αποφυγή εργασιών στο σπίτι
  • Νιώθουν αβοήθητοι
  • Εκρήξεις λόγω εφηβείας
  • Αίσθημα διαρκούς υπερκινητικότητας (6)

Όσων αφορά τους φοιτητές, τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι:

  • Αποφυγή εργασιών στο σπίτι
  • Δυσκολίες στον ύπνο τη νύχτα
  • Διαταραχές της όρεξης
  • Εσωστρέφεια σε κοινωνικές δεσμεύσεις (7)

Ποιες είναι οι αιτίες της κατάθλιψης;

  • Βιοχημικοί παράγοντες, (οι νευροδιαβιβαστές του μετωπιαίου λοβού που σχετίζονται με την διάθεση είναι λιγότερο ενεργοί).
  • Γενετικοί παράγοντες, (οι πιθανότητες να αναπτυχθεί κατάθλιψη είναι περισσότερες όταν προϋπάρχει ιστορικό στην οικογένεια. (8), (9)
  • Παράγοντες προσωπικότητας, (άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοσεβασμό και με μια συνεχής απαισιόδοξης ματιάς προς τα γεγονότα της ζωής τους).
  • Περιβαλλοντικοί παράγοντες, (κακή οικονομική κατάσταση της οικογένειας, παραμέληση από τους γονείς, καθώς και χρήση σωματικής ή λεκτικής βίας βίας).

Ακόμα υπάρχουν και οι εξής παράγοντες:

  • Αυπνία (insomnia), (σε συνδυασμό με άλλους ψυχολογικούς και στρεσογόνους παράγοντες).
  • Χρήση ουσιών, (ναρκωτικών και κακής χρήσης αλκοόλ, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης κατάθλιψης).
  • Χρόνιες σοβαρές ασθένειες (προκαλούν την απόγνωση, και μια συνεχής αρνητικότητα για την βελτίωση της υγείας).
  • Γεγονότα που στιγματίζουν την ζωή ενός ανθρώπου, (διαζύγιο, απώλεια ενός παιδιού, απόλυση από τη δουλειά, απώλεια σπιτιού λόγω οικονομικών οφειλών, χωρισμός).

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

Μείζων καταθλιπτική διαταραχή

Η μείζων καταθλιπτική διαταραχή ή αλλιώς μονοπολική διαταραχή χαρακτηρίζεται από:

  • Έντονη απελπισία
  • Απώλεια ενδιαφερόντων
  • Αίσθημα ανικανότητας
  • Αυτοκτονικές σκέψεις

Ωστόσο για την εξακρίβωση της μείζων καταθλιπτικής διαταραχής θα πρέπει το άτομο να έχει συμπτώματα, για χρονικό διάστημα δύο εβδομάδων και άνω.

Εποχιακή κατάθλιψη

Η εποχιακή κατάθλιψη ή αλλιώς SAD (seasonal affective disorder), οφείλεται στη μειωμένη ηλιοφάνεια σε μια συγκεκριμένη εποχή του χρόνου. Επηρεάζει το 2% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ προσβάλλονται περισσότερο οι γυναίκες και τα παιδιά. Η έναρξη του γίνεται το χειμώνα και λήγει με το τέλος του. Οι χώρες με την πιο υψηλή προσβολή είναι οι σκανδιναβικές και βόρειες χώρες. Η εποχιακή κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει τόσο διαταραχές στη διάθεση, όσο και περιόδους μανίας που χαρακτηρίζονται από:

  • Έλλειψη ενέργειας, παρόλο που κοιμούνται πάρα πολύ
  • Υπερβολική κατανάλωση υδατανθράκων, με αποτέλεσμα την απότομη λήψη περίσσιου βάρους

Για να χαρακτηριστεί κάποιος με Εποχιακή κατάθλιψη θα πρέπει τα συμπτώματα που προ είπαμε να συμβαίνουν για αρκετά χρόνια και πάντα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. (15), (16), (17)

Περιγεννητική καταθλιπτική διαταραχή

Η περιγεννητική καταθλιπτική διαταραχή, μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς και τον πρώτο χρόνο γέννησης του παιδιού (επιλόχειος). Στατιστικά οι γυναίκες με περιγεννητική καταθλιπτική διαταραχή, αγγίζουν το ποσοστό των 10% κατά την διάρκεια της κύησης τους, ενώ μετά τη γέννα το ποσοστό αγγίζει το 16%.

Δυσθυμική διαταραχή

Η δυσθυμική διαταραχή έχει πολλά κοινά συμπτώματα με την μείζων καταθλιπτική διαταραχή. Ωστόσο διαφέρει στον χρόνο επαλήθευσης της διαταραχής, ο οποίος είναι τουλάχιστον δύο χρόνια επαναλαμβανόμενων συμπτωμάτων. Τέλος τα συμπτώματα της δυσθυμικής διαταραχής διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα και είναι ηπιότερα σε σχέση με αυτά της μείζων καταθλιπτικής διαταραχής.

Διπολική διαταραχή

Η διπολική διαταραχή επηρεάζει το 2% του παγκόσμιου πληθυσμού και φαίνεται πως πολύ συχνά κληρονομείται. Χαρακτηρίζεται από περιόδους κατάθλιψης και μανίας μαζί με φυσιολογικές περιόδους, ενώ μπορεί πολύ εύκολα να παρερμηνευτεί, διότι μπερδεύεται με τη σχιζοφρένεια, τη κατάθλιψη, τη διάσπαση προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD), καθώς και με τη χρήση ουσιών. Η μανία είναι διαφορετική από την κατάθλιψη. Στη μανία τα συμπτώματα είναι:

  • Να νιώθεις υπέροχα
  • Να μιλάς γρήγορα
  • Να μην θες να κοιμηθείς
  • Να έχεις πολλή ενέργεια
  • Να νιώθεις μπερδεμένος και ευερέθιστος

Ακόμα το άτομο μπορεί να εμφανίσει ψύχωση, με αποτέλεσμα να βλέπει και να ακούει πράγματα, δηλαδή να έχει ψευδαισθήσεις.

Υπάρχουν 3 είδη διπολικής διαταραχής:

  1. Διπολική διαταραχή τύπου 1
  2. Διπολική διαταραχή τύπου 2
  3. Κυκλοθυμία (12), (13), (14)

Διπολική διαταραχή τύπου 1

Η διπολική διαταραχή τύπου 1 εμφανίζεται τόσο στους άνδρες, όσο και στις γυναίκες. Χαρακτηρίζεται από υπομανιακά και βαριά καταθλιπτικά επεισόδια, τα οποία μπορεί να προκληθούν πριν ή και μετά τα μανιακά επεισόδια. (12), (13)

Διπολική διαταραχή τύπου 2

Η διπολική διαταραχή τύπου 2, προσβάλει περισσότερο γυναίκες από ότι άνδρες. Χαρακτηρίζεται από ένα βαρύ καταθλιπτικό επεισόδιο, του οποίου η διάρκεια είναι τουλάχιστον 2 εβδομάδων. Ακόμα χαρακτηρίζεται και από μανιακά επεισόδια τα οποία αυτή τη φορά διαρκούν τουλάχιστον 4 μέρες. (12), (13)

Κυκλοθυμία

Η κυκλοθυμία, είναι μια ήπια μορφή διπολικής διαταραχής. Χαρακτηρίζεται από περιόδους κατάθλιψης και υπομανίας (μια ηπιότερη μορφή μανίας) και για να γίνει ταυτοποίηση της διαταραχής θα πρέπει τα συμπτώματα αυτά να συμβαίνουν για τουλάχιστον δύο χρόνια. (12), (13)

Πώς μπορεί να μάθει κάποιος εάν έχει κατάθλιψη;

Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι έχουν κατάθλιψη. Ωστόσο το συνεχές αίσθημα κακής διάθεσης είναι σημάδι ελέγχου για κατάθλιψη. Καλό θα ήταν να συμβουλευτούν κάποιον ειδικό για να διεξαχθούν τα κατάλληλα τεστ και πρωτόκολλα αναγνώρισης και θεραπείας της κατάθλιψης. Συμβουλευόμενοι τους ειδικούς μπορούν, να μάθουν το ενδεχόμενο κληρονομικότητας καθώς επίσης και να αποκλείσουν μέσω εξετάσεων αίματος το ενδεχόμενο για θυρεοειδή, ή έλλειψη σε βιταμίνη D και άλλα. Όταν εξακριβωθεί η κατάθλιψη, τότε γίνονται ειδικά τεστ όπως το Hamilton Depression Rating Scale, το οποίο αποτελείται από 21 ερωτήσεις. Στις ερωτήσεις αυτές, ο ασθενής καταγράφει μια βαθμολογία, αυτές αθροίζονται και βγαίνει το τελικό σκορ. Το σκορ αυτό, προσδιορίζει τη σοβαρότητα της κατάθλιψης του εξεταζόμενου. Ακόμα υπάρχει και το Beck Depression Inventory Test, που μπορεί να μετρήσει ποια είναι συμπτώματα ενός καταθλιπτικού ατόμου. (18), (19)

Ποια είναι η θεραπεία για την κατάθλιψη;

  1. Ψυχοθεραπεία
  2. Φαρμακευτική αγωγή
  3. Σωστή διατροφή
  4. Άσκηση

Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία χρησιμοποιείται για μορφές ήπιας κατάθλιψης και όχι σε μορφές μέτριας ή βαριάς. Σε εκείνες τις περιπτώσεις η ψυχοθεραπεία συνεχίζει μαζί με φαρμακευτική αγωγή. Μια από τις πιο δραστικές τεχνικές για την κατάθλιψη είναι η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT). Η CBT δίνει βάση στο παρόν με σκοπό το άτομο να αναγνωρίσει τη διαστρεβλωμένη σκέψη και να αλλάξει συμπεριφορές, ώστε να επιλύσει τα προβλήματα.

Φαρμακευτική αγωγή

Η φαρμακευτική αγωγή έχει ως σκοπό, να βοηθήσει τις λειτουργίες του εγκεφάλου του ασθενή. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα θα πρέπει πάντα να είναι σε συνεννόηση με τον γιατρό, διότι ενδέχεται να υπάρχουν αντενδείξεις ή μπορεί το φάρμακο να χρειάζεται μεγαλύτερη δόση, ή ακόμα και αλλαγή. Συχνά οι ασθενείς μπερδεύονται διότι περιμένουν άμεσα αποτελέσματα, ωστόσο τα πρόωρα αποτελέσματα μπορεί να εμφανιστούν σε μία με δύο εβδομάδες, ή μπορεί και καθόλου σε διάστημα δύο ή τριών μηνών. Μετά την βελτίωση και την σταθεροποίηση των συμπτωμάτων, συμβουλεύεται μια εξάμηνη ή και περισσότερη διάρκεια, λήψης των ίδιων φαρμάκων.

Σωστή διατροφή

Σύμφωνα με έρευνα του 2019, βρέθηκε ότι οι επεξεργασμένες και οι πλούσιες σε ζάχαρη τροφές, μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές ψυχικής υγείας σε νεαρούς εφήβους. Ακόμα η έρευνα αυτή έδειξε ότι εάν κάποιος ακολουθήσει τις εξής τροφές, είναι πιθανόν να μειώσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Οι τροφές αυτές είναι:

  • Ελαιόλαδο
  • Ψάρια
  • Φρούτα
  • Λαχανικά (20), (21), (22)

Κάτι που επίσης μπορεί να βοηθήσει τη μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης, είναι οι εξής βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και αμινοξέα, που όταν λείπουν από τον οργανισμό, φαίνεται πως σχετίζονται με την εμφάνιση της κατάθλιψης:

  • Βιταμίνη D, (άνθρωποι με κατάθλιψη τείνουν να έχουν χαμηλά ποσοστά της βιταμίνης d στον οργανισμό τους. Επίσης η αξία της βιταμίνης, έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στην μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης). (30)
  • Βιταμίνη b1, b2, b5, b6 (όταν τα ποσοστά της βιταμίνη b στον οργανισμό είναι χαμηλά, τότε μεγαλώνει και η πιθανότητα για κατάθλιψη. (31)
  • Βιταμίνη c (31)
  • Φυλλικό οξύ (31)
  • Βιοτίνη (29)
  • Βρώμιο (24)
  • Ασβέστιο (24)
  • Χρώμιο
  • Λίθιο (χορήγηση σε σωστές ποσότητες
  • Μαγγάνιο ( προσοχή γιατί η υπερβολική χορήγηση μπορεί να δημιουργήσει ξανά κατάθλιψη (25), (26)
  • Κάλιο
  • Ψευδάργυρο (28)
  • Σελήνιο (27)
  • Πιπερίνη
  • 5-HTP (5-Υδροξυτρυπταμίνη) (23)

Άσκηση

Έρευνες έχουν δείξει πως η άσκηση βοηθάει κατά πολύ τη μείωση αλλά και την πρόληψη συμπτωμάτων κατάθλιψης. Η μορφή άσκησης που συνιστάται είναι η αερόβια, αλλά και η αναερόβια. Για ήπιας μορφής κατάθλιψη, η καταλληλότερη άσκηση είναι η μέτριας έντασης άσκηση και συγκεκριμένα το περπάτημα, ενώ σε μέτρια και βαριάς μορφής κατάθλιψη, συνιστάται το γρήγορο τρέξιμο. Τα αποτελέσματα της άσκησης είναι η παραγωγή σεροτονίνης, που είναι η ορμόνη που μας κάνει να αισθανόμαστε καλά, καθώς επίσης και η ρύθμιση της αυτοπεποίθησης (για την εξωτερική εικόνα) και η ρύθμιση του άγχους. (32), (33), (34), (35), (36), (37), (38), (39)

Σας προτείνουμε σχετικά με τη κατάθλιψη:

Δείτε το βίντεο: O συγγραφέας Andrew Solomon μας ξεναγεί κατά την ομιλία του στο TED (με περισσσότερες από 4 εκαττομύρια προβολές) στις πιο σκοτεινές πλευρές του μυαλού κατά τη περίοδο της κατάθλιψης του και μας παρουσιάζει με αφοπλιστική ειλικρίνεια το δικό του αγώνα.

Ακούστε το podcast: Η Άννα Δρούζα συζητάει με τον διακεκριμένο ψυχίατρο/ψυχοθεραπευτή & συγγραφέα <ahref=”https://antistixi.gr/team/%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%AE%CF%84%CF%81%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82/” target=”_blank” rel=”noopener noreferrer”>Δημήτριο Καραγιάννη για την κατάθλιψη και την ευτυχία. Πατήστε το play για να ακούσετε τη ξεχωριστή αυτή συζήτηση.

Πηγές

(1) https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(18)32279-7/fulltext

(2) https://www.cdc.gov/nchs/products/databriefs/db303.htm

(3) https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/jnr.23976

(4) https://www.medicalnewstoday.com/articles/324312#behavioral-signs

(5) https://www.cdc.gov/childrensmentalhealth/data.html

(6) https://www.nimh.nih.gov/health/publications/teen-depression/index.shtml

(7) https://adaa.org/learn-from-us/from-the-experts/blog-posts/consumer/depression-among-college-students

(8) https://ajp.psychiatryonline.org/doi/full/10.1176/appi.ajp.2011.10091342

(9) https://ajp.psychiatryonline.org/doi/full/10.1176/appi.ajp.163.1.109

(10) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3225130/

(11) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4017427/

(12) https://www.nami.org/About-Mental-Illness/Mental-Health-Conditions/Bipolar-Disorder

(13) https://www.nimh.nih.gov/health/topics/bipolar-disorder/index.shtml

(14)  https://www.nimh.nih.gov/health/topics/bipolar-disorder/index.shtml

(15) https://www.psychiatry.org/patients-families/depression/seasonal-affective-disorder

(16) https://www.health.harvard.edu/healthbeat/seasonal-affective-disorder-when-winter-brings-the-blues

(17) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4673349/

(18) http://www.assessmentpsychology.com/HAM-D.pdf

(19) https://www.apa.org/pi/about/publications/caregivers/practice-settings/assessment/tools/beck-depression

(20) https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0222768

(21) https://jamanetwork.com/journals/jamapsychiatry/fullarticle/210386

(22) https://www.cambridge.org/core/journals/public-health-nutrition/article/fastfood-and-commercial-baked-goods-consumption-and-the-risk-of-depression/CF02E46F44CFC28D5F4D151FAD39EC77

(23) https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD003198/full

(24) https://www.cambridge.org/core/journals/the-british-journal-of-psychiatry/article/plasma-magnesium-and-calcium-in-depression/54EC1BD4525B165EB2743E6C92ACE40D

(25) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16542786/

(26) https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0033318281735321

(27) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2096413/

(28) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16491668/

(29) https://europepmc.org/article/med/6406708

(30) https://www.townsendletter.com/July2004/gabyeditorial0704.htm

(31) https://chiro.org/nutrition/FULL/Natural_Remedies_for_Depression.shtml

(32) https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.3810/psm.1998.10.1171

(33) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9407751/

(34) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1416251/

(35) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2192427/

(36) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2816466/

(37) https://www.academia.edu/28122218/Handbook_of_Sport_Psychology

(38) https://gymnica.upol.cz/pdfs/gym/2006/03/04.pdf

(39) http://research.pe.uth.gr/xsmoke/index.php?option=com_content&view=article&id=109&Itemid=265&lang=el

Article Image cover fromhttp://www.depositphotos.com/

Διαβάστε σχετικά άρθρα:

Πως ο κορωνοϊός, (COVID-19) μπορεί να επηρεάσει την εποχιακή κατάθλιψη; (SAD)

Περιγεννητική και επιλόχειος κατάθλιψη. Ποιες οι διαφορές, τα συμπτώματα και οι αιτίες

19 τρόποι συμπεριφοράς που δείχνουν ότι κάποιος έχει κατάθλιψη…

Ποιες οι επιπτώσεις της κατάθλιψης στο ανοσοποιητικό, καρδιαγγειακό και πεπτικό σύστημα;

Σεροτονίνη: 7 τροφές που μειώνουν τα επίπεδα της κατάθλιψης και ανεβάζουν την διάθεση

Αυτή η σελίδα δεν παρέχει ιατρικές συμβουλές.

Oι πληροφορίες που παρέχονται εδώ είναι συμβουλευτικές-ενημερωτικές και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστούν την ιατρική κλινική εξέταση, διάγνωση και την ενδεχόμενη θεραπευτική αγωγή. Αν παρατηρήσεις κάτι επείγον επικοινώνησε με το 166 ή κάλεσε άμεσα το γιατρό σου.

Σχετικά άρθρα