Καλησπέρα , θα ήθελα να ρωτήσω πως χαρακτηρίζεται κάποιος τοξικός; Γιατί φοβάμαι μήπως είμαι και εγώ …. τα τελευταία χρόνια έχω μείνει μόνη μετά από μια φιλία 4 χρόνων.

Γνωριστήκαμε στην 1η γυμνασίου και επειδή άλλαξα σχολείο στην πρώτη λυκείου εκείνη άρχισε να κάνει νέες φιλίες και εγώ από ζήλεια πήγα και έκανα μια <φάρσα> , (βλακεία θα έλεγα μετά από 3 χρόνια που έχουμε χωριστεί) και μπλέχτηκαν και οι γονείς της και με έχει μπλοκάρει από παντού και το έχω μετανιώσει.

Θα ήθελα να είμαστε και πάλι μαζί αλλά εκείνη δεν ενδιαφέρεται . Στο λύκειο ήμουν μόνη μου γιατί δεν έβρισκα κάποιον να ταιριάξω μόνο περιστασιακές φιλίες … τώρα αναρωτιέμαι τι έχω κάνει και έχω μείνει μόνη μου χωρίς κάποια φιλία που να έχει διαρκέσει πολύ και μήπως τελικά είμαι τοξική ; Ευχαριστώ.

Στο ερώτημα σας απάντησε ο Ιωάννης Νίκου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας – Συνθετικός  Ψυχοθεραπευτή

Αγαπητή Αναγνώστρια,

Σύμφωνα με τα ερωτήματα-απορίες που θέτεις στο μήνυμα σου αρχικά θα σου πρότεινα να μην βιάζεσαι να βάλεις «ταμπέλες» στον εαυτό σου. Επίσης, το να κάνεις διάγνωση ή να δημιουργείς την πεποίθηση του «τοξικού» ατόμου θεωρώ ότι δεν είναι μια διαδικασία που μπορεί να αποδοθεί ελαφρά την καρδία και μάλιστα χωρίς τον απαραίτητο έλεγχο από κάποιον ειδικό.

Ψάχνοντας ο οποιοσδήποτε άνθρωπος στο διαδίκτυο μπορεί να πληροφορηθεί για τα χαρακτηριστικά και τις συμπεριφορές των τοξικών ατόμων και ίσως να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Πιστεύω όμως ότι σημαντικό παράγοντα στην διερεύνηση της «τοξικότητας» διαδραματίζει το περιβάλλον που ζει και αλληλεπιδρά το κάθε άτομο. Με άλλα λόγια, είναι πρωταρχικής σημασίας να διερευνήσει κάποιος κατά πόσο η τοξική συμπεριφορά του είναι προϊόν μάθησης από το κοντινό περιβάλλον του και συγκεκριμένα από την οικογένεια του. 

Δυστυχώς, ορισμένοι γονείς δεν συνειδητοποιούν πως ο εγωισμός και η αδιαφορία για τα συναισθήματα των παιδιών τους, έχουν τεράστιο αντίκτυπο πάνω τους. Ως αποτέλεσμα τα παιδιά αρχίζουν να επικρίνουν τον εαυτό τους, να αισθάνονται αβοήθητα και να έχουν προβλήματα στην κοινωνική τους ζωή. Η αγωνία, το άγχος, η απόκρυψη των πραγματικών συναισθημάτων και η χαμηλή αυτοεκτίμηση, είναι όλα σημάδια ότι ίσως μεγαλώσαμε σε μια τοξική οικογένεια.

Τα κυριότερα σημάδια που φανερώνουν αν τελικά ένα άτομο έχει μεγαλώσει σε ιδιαίτερα τοξικό περιβάλλον είναι τα εξής :

Α) Φόβος χειραγώγησης: Συμβαίνει πολύ συχνά στις τοξικές οικογένειες να χρησιμοποιείται η χειραγώγηση για να ελέγχονται άλλα μέλη της οικογένειας. Σε καθημερινή βάση, αυτή η συμπεριφορά δεν είναι φυσιολογική και μπορεί να μετατραπεί σε συναισθηματική κακοποίηση.

Β) Δυσκολία κοινωνικών αλληλεπιδράσεων: Όταν κάποιος μεγαλώνει σε μια τεταμένη ατμόσφαιρα νιώθει πως βρίσκεται συνεχώς υπό πίεση και πάντα πρέπει να προσέχει πως συμπεριφέρεται. Τα παιδιά που μεγαλώνουν κάτω από τέτοιες συνθήκες, συνήθως δεν εμπιστεύονται εύκολα άλλους ανθρώπους, ενώ υποσυνείδητα περιμένουν κάποιον να τους κατακρίνει ή να τους απογοητεύσει.

Γ) Δυσκολία διαχείρισης αποτυχίας: Όσοι μεγάλωσαν σε ένα τοξικό περιβάλλον ίσως αισθάνονται συνεχώς ότι δεν είναι αρκετά καλοί ή ακόμα θεωρούν τους εαυτούς τους άχρηστους. Οι γονείς, ίσως ήταν υπερβολικά απαιτητικοί ή κατηγορούσαν το παιδί όταν δεν ανταποκρινόταν στις προσδοκίες τους. Αυτός είναι ένας λόγος που μερικοί άνθρωποι πανικοβάλλονται στην πρώτη αποτυχία ή λάθος.

Δ) Επίκριση εαυτού: Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, που δημιουργείται από τοξικούς γονείς, κάνει ένα παιδί να αισθάνεται ανάξιο και να δημιουργεί την εικόνα πως δεν αξίζει κάτι καλύτερο. Οτιδήποτε και να κάνουν αυτά τα παιδιά, επικρίνουν τους εαυτούς τους, διστάζουν και έχουν δεύτερες σκέψεις. Έχουν ”αποδεχτεί” ότι είναι χειρότερα από τα άλλα παιδιά, γεγονός που τα κάνει να υποφέρουν ψυχικά, αλλά δεν μπορούν να αλλάξουν την κατάσταση, επειδή δεν λαμβάνουν την απαραίτητη διανοητική και συναισθηματική στήριξη.

Ε) Έλλειψη συναισθηματικής έκφρασης: Γονείς που ασκούν ψυχολογική ή σωματική βία στα παιδιά τους, παραμελούν και τα συναισθήματά τους. Ακόμη, αν κάποιο παιδί προσπαθήσει να τα εκφράσει μπορεί να υποστεί μεγαλύτερη κακομεταχείριση από τους γονείς. Έτσι, διαλέγουν να κρύψουν τον πόνος, την δυσαρέσκειά και τον θυμό τους.

ΣΤ) Έντονο Άγχος: Τα παιδιά που προέρχονται από τοξικές οικογένειες συχνά διαγιγνώσκονται με διαταραχές άγχους. Αυτό συμβαίνει λόγω της οικογενειακής αστάθειας, της ψυχικής και σωματικής κακομεταχείρισης και της έλλειψης ασφάλειας. Τα παιδιά με άγχος αντιμετωπίζουν δυσκολίες συγκέντρωσης και μπορεί να αισθάνονται αρκετά συχνά, νευρικά, ανήσυχα και θυμωμένα.

Με βάση τα ανωτέρω και παρατηρώντας τα χαρακτηριστικά της εκάστοτε «μαθημένης» τοξικής συμπεριφοράς ένα άτομο ίσως μπορέσει να παρέμβει και συνειδητά διαφοροποιήσει τις συμπεριφορές εκείνες που προάγουν δυσλειτουργικές σχέσεις και αρνητικά συναισθήματα. Τέλος, επειδή η συγκεκριμένη διαδικασία είναι ιδιαίτερα δύσκολη, απαιτητική και συχνά επώδυνη είναι προτιμότερο το άτομο που επιθυμεί να αναγνωρίσει, να διαφοροποιηθεί και να διαφοροποιήσει τις εκάστοτε προβληματικές συμπεριφορές να έχει την συνδρομή κάποιου ειδικού. 

 

Ιωάννης Νίκου

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

Συνθετικός Ψυχοθεραπευτής

Μέλος BACP

Ευρυδάμαντος 33, 11745 Αθήνα

Τηλ : 2130 456530

 

Article Image cover fromhttp://www.depositphotos.com/