Κορωνοϊός: Πως η μεγάλη οικονομική πίεση επηρεάζει την ψυχολογία μας;

Γράφει ο Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας και Συνθετικός Ψυχοθεραπευτής, Ιωάννης Νίκου

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός πως η τρέχουσα πανδημία δεν είναι απλώς μια ιατρική τραγωδία. Είναι μια κατάσταση που δυνητικά μπορεί να αφήσει ψυχολογικές «ουλές». Παρόλο που τα απαιτούμενα μέτρα αντιμετώπισης της εξάπλωσης της πανδημίας είναι σε μεγάλο ποσοστό γνωστά και οι Έλληνες πολίτες έχουν την εμπειρία τους, εντούτοις οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι η διαχείριση του εαυτού μας σε σχέση με την εκ νέου προσαρμογή και αφομοίωση των υποχρεώσεων μας απαιτείται να συμβεί για ακόμα μια φορά και σε διαφορετικές συνθήκες από τον πρώτο καθολικό εγκλεισμό. Με άλλα λόγια, τόσο οι εξωτερικές όσο και οι εσωτερικές συνθήκες καθώς και τα προσωπικά χαρακτηριστικά του ατομικού μας περιβάλλοντος δύναται να διαδραματίσουν σημαντικό παράγοντα ψυχολογικής επιβάρυνσης.

Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω, το πρώτο που μπορούμε να αντιληφθούμε είναι η σε μεγάλο ποσοστό ψυχοσωματική κόπωση που μπορεί να επιφέρει η καραντίνα ως αποτέλεσμα του παρατεταμένου στρες. Κανείς πιστεύω δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι δεν είναι διόλου ευχάριστο καθώς και ιδιαίτερα «αγχωτικό», σε κανέναν άνθρωπο να του επιβάλλεται να ακολουθήσει κάποιους κανόνες, που από την μια μεριά προστατεύουν τον ίδιο και τους συνανθρώπους του και από την άλλη όμως στερούν την ατομική του ελευθερία. 

Για μεγαλύτερη διάρκεια δηλαδή και για ένα σεβαστό χρονικό διάστημα πρέπει ο κάθε πολίτης να σκέπτεται και να διαχειρίζεται τον εαυτό του και τις συμπεριφορές του ανάμεσα σε ανάγκες, επιθυμίες και δύσκολους κανόνες, προκειμένου να λειτουργεί με τον καλύτερο τρόπο στην κάθε ημέρα του και φυσικά υπό το πρίσμα του φόβου για την υγεία του όσο και του φόβου για την σωστή τήρηση των απαιτούμενων μέτρων. 

Έτσι, τα συμπτώματα και οι επιπτώσεις του παρατεταμένου στρες που βιώνει ο κάθε πολίτης μπορεί να είναι οι διαταραχές στον ύπνο, η μυϊκή ένταση, η ευερεθιστότητα και η νευρικότητα, η συχνή ανησυχία, η κατάθλιψη, το αίσθημα κόπωσης, η έλλειψη κινήτρου, η αδυναμία ή δυσκολία συγκέντρωσης, οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, η κατάχρηση αλκοόλ και άλλων ουσιών, η ανθυγιεινή διατροφή και τα μειωμένα επίπεδα σωματικής άσκησης.

Πληττόμενες Κατηγορίες – Οικονομικές Επιπτώσεις

Παρατηρώντας την υγειονομική κρίση που αντιμετωπίζουμε, θα μπορούσαμε να πούμε ότι μετά από τους πάσχοντες και τις ιατρικά ευπαθείς ομάδες, η τρίτη σημαντικά επιβαρυμένη κατηγορία πολιτών είναι οι άνθρωποι που λόγω της καραντίνας πλήττονται οικονομικά. Οι άνθρωποι που ανήκουν στην κατηγορία αυτή, πέρα από την απώλεια της ατομικής ελευθερίας που βιώνουμε όλοι, καλούνται να αντιμετωπίσουν και την απώλεια της οικονομικής ¨δύναμης¨ με ότι αυτό σημαίνει για την αντιμετώπιση των βιοποριστικών αναγκών της καθημερινότητας.

Σύμφωνα λοιπόν με τα ανωτέρω, μπορεί εύκολα να γίνει αντιληπτό ότι όταν κάποιος άνθρωπος καλείται να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις του εγκλεισμού για μια ακόμα φορά και με ακόμη λιγότερους ή καθόλου οικονομικούς πόρους, ο ψυχισμός και ο συναισθηματικός του κόσμος είναι αδύνατον να μην επηρεαστεί. Οι άνθρωποι της ιδιαίτερα επιβαρυμένης αυτής κατηγορίας, πέρα από τον φόβο, την εγρήγορση για αυτοπροστασία και την ανασφάλεια του μέλλοντος που προκαλούνται και εντείνονται από τον εγκλεισμό, βιώνουν συναισθήματα όπως η θλίψη, ο θυμός, η ανασφάλεια λόγω αβεβαιότητας στο παρόν και στο μέλλον καθώς και ένα αίσθημα αδυναμίας και ματαίωσης που καλούνται να διαχειριστούν εποικοδομητικά.

Με άλλα λόγια, όταν ένας άνθρωπος καλείται να αντιμετωπίσει τόσο την υγειονομική όσο και την οικονομική κρίση είναι ασύγκριτα πιο δύσκολο να καταφέρει να έρθει σε επαφή με τον εαυτό του και τις ψυχικές του δυνάμεις που θα τον βοηθήσουν να ¨επιλέξει¨ μια αισιόδοξη στάση και συμπεριφορά. Δυστυχώς η απόγνωση και το αίσθημα αδυναμίας που μπορεί να βιώνουν οι άνθρωποι αυτής της κατηγορίας δεν μπορούν να τους οδηγήσουν στο να δουν την κατάσταση με ψυχραιμία και λογική.

Βελτίωση Ψυχολογικής Κατάπτωσης

Ένα από τα φλέγοντα θέματα που αντιμετωπίζουμε λόγω της απαγόρευσης κυκλοφορίας, είναι η απώλεια των διαπροσωπικών δια ζώσης επαφών μας. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι οι κοινωνικές σχέσεις, αλλάζουν τη χημεία του εγκεφάλου μας προωθώντας την παραγωγή ορμονών που μας χαλαρώνουν οι οποίες με την σειρά τους μειώνουν το στρες, περιορίζουν το φόβο και ελαττώνουν την επιθετικότητά μας.

Είναι σημαντικό λοιπόν, ακόμα κι όταν είμαστε σωματικά απομονωμένοι να διατηρήσουμε όσο περισσότερο γίνεται την καθημερινή μας σύνδεση και επικοινωνία με δικούς μας ανθρώπους. Γιατί ενώ η απομόνωση είναι μια σωματική κατάσταση, η μοναξιά είναι περισσότερο ψυχολογική. Αρκετά είναι και τα αρνητικά της αποτελέσματα όπως φτωχότερη γνωστική απόδοση, μειωμένη εκτελεστική λειτουργία και αυτοέλεγχος, χαμηλότερα επίπεδα θετικής αξιολόγησης εαυτού, σωματική κόπωση, αύξηση στην κατάχρηση ουσιών,  καταθλιπτικές τάσεις και αυτοκτονικό ιδεασμό.

Το μυστικό της διαχείρισης της μοναξιάς τώρα είναι η διατήρηση συνδέσεων ακόμη και όταν κρατάμε κοινωνική απόσταση. Είναι στο χέρι μας να βρούμε το χρόνο και ενίοτε τη διάθεση να επικοινωνήσουμε με φίλους. Να μοιραστούμε τις σκέψεις μας, τους φόβους μας, την καθημερινότητα μας. Ακόμη, περιορίζοντας την επικοινωνία μας με τοξικούς ανθρώπους (οικείους και μη) και μιλώντας περισσότερο με θετικούς και αισιόδοξους ανθρώπους είναι κάτι που μπορεί να βοηθήσει πάρα πολύ.

 Τέλος, ακόμα κι αν δυσκολευτούμε πολύ, είναι στο χέρι μας να επικοινωνήσουμε με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας Το μόνο σίγουρο είναι ότι κι αυτή η κατάσταση με τον καιρό θα περάσει. Μέχρι τότε η αποφασιστικότητά και η ευρηματικότητά μας να μείνουμε συνδεδεμένοι ενώ είμαστε ασφαλείς θα κάνει όλη τη διαφορά.

Ιωάννης Νίκου

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

Συνθετικός Ψυχοθεραπευτής

Μέλος BACP

Ευρυδάμαντος 33, 11745 Αθήνα

Τηλ : 2130 456530

Article Image cover fromhttp://www.depositphotos.com/

 

Σχετικά άρθρα