Πότε ένα παιδί παρακολουθεί το Τμήμα Ένταξης και πότε χρειάζεται παράλληλη στήριξη;

Γράφει η Αθηνά Μπανδέλη, Ειδική Παιδαγωγός – Ψυχοπαιδαγωγός

Πολλές φορές οι γονείς ακούνε τις λέξεις τμήμα ένταξης, παράλληλη στήριξη, συμπερίληψη. Τι εννοούμε όμως με αυτές τις έννοιες; Πότε ένα παιδί χρειάζεται να παρακολουθήσει το τμήμα ένταξης, πότε χρειάζεται παράλληλη στήριξη; Ποιος ο ρόλος της συμπερίληψης και γιατί θεωρείται αναγκαία;

Η παράλληλη στήριξη είναι πιθανόν να ξεκινάει από το Νηπιαγωγείο, να συνεχίζει στο Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο. Η διάγνωση ενός παιδιού αποτελεί το πρώτο και σημαντικό μέσο ώστε να κατανοηθούν οι δυσκολίες του και να προταθεί το κατάλληλο πλαίσιο ένταξης για την περαιτέρω εξέλιξη και πρόοδο του μαθητή. Η διάγνωση γίνεται από Ιατροπαιδαγωγικά κέντρα, Παιδοψυχίατρο και τα αρμόδια ΚΕΣΥ. Την παράλληλη στήριξη εισηγείται το ΚΕΣΥ. Αναλόγως, λοιπόν, την κάθε περίπτωση, παράλληλη στήριξη παρέχεται σε μαθητές που μπορούν με κατάλληλη ατομική υποστήριξη να παρακολουθήσουν το αναλυτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα της τάξης, σε μαθητές με σοβαρότερες εκπαιδευτικές ανάγκες όταν στην περιοχή τους δεν υπάρχει άλλο πλαίσιο ΕΑΕ (ειδικό σχολείο, τμήμα ένταξης) ή όταν η παράλληλη στήριξη καθίσταται απαραίτητη – βάσει της γνωμάτευσης του ΚΕΣΥ – εξαιτίας των ειδικών εκπαιδευτικών τους αναγκών. Στην τελευταία περίπτωση η στήριξη από ειδικό εκπαιδευτικό μπορεί να γίνεται σε μόνιμη και προγραμματισμένη βάση.  Παράλληλη στήριξη παρέχεται από Ειδικούς Παιδαγωγούς, Λογοθεραπευτές, Εργοθεραπευτές. Τη στήριξη του παιδιού μπορεί να αναλάβει ο Σχολικός Νοσηλευτής ανάλογα με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα παιδί. 

Παράλληλη στήριξη δικαιούται ένα παιδί με :

  • Αυτισμό
  • Προβλήματα όρασης
  • Προβλήματα ακοής
  • Νοητική υστέρηση
  • Νευρολογικές και άλλες παθήσεις
  • Γνωστικές/συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες
  • Πολλαπλές αναπηρίες

Τα τμήματα ένταξης αποτελούν ένα πολύ σημαντικό πλαίσιο που συμβάλλει στην καλύτερη ένταξη του παιδιού στο γενικό σχολείο. Τα τμήματα ένταξης λειτουργούν στο γενικό σχολείο, ως μια ξεχωριστή τάξη υποστήριξης μαθητών με διάφορες δυσκολίες μάθησης. Τμήματα ένταξης λειτουργούν στα Δημοτικά, Γυμνάσια Λύκεια.  Τα τμήματα ένταξης απαρτίζονται από μαθητές με ήπιες μορφές ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών  όπως οριοθετείται νομοθετικά στο Ν.3699/2008(άρθρο 3) και χαρακτηρίζονται από την ετερογένεια τους στις δυσκολίες μάθησης, συναισθήματος και συμπεριφοράς. Στις περισσότερες των περιπτώσεων το μέγεθος του τ.ε. δεν ξεπερνά το ανώτατο όριο των δώδεκα (12) μαθητών όπως ορίζεται νομοθετικά (Ν.3699, 2008). Η εκπαιδευτική υποστήριξη στο Τμήμα ένταξης απαρτίζεται συνήθως από μικρές ομάδες μαθητών (2-4 μαθητές), έτσι ώστε αφενός να προάγεται η κοινωνικοποίηση και συνεργασία των μαθητών και αφετέρου να επιτυγχάνεται η αποδοτικότερη διαχείριση των διδακτικών πόρων (Μουταβελής,2015). Γι αυτό τον λόγο οι εκπαιδευτικοί επιλέγουν κατά κανόνα μικρές ομάδες μαθητών ή και την εξατομικευμένη διδασκαλία όταν κρίνουν ότι αυτό απαιτείται από την ένταση και την έκταση των δυσκολιών μάθησης. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι μαθητές προέρχονται από την ίδια τάξη φοίτησης ενώ  δε συνηθίζουν να προέρχονται  από το ίδιο τμήμα.  Να τονίσουμε σε αυτό το σημείο ότι δε λειτουργεί τμήμα ένταξης σε όλα τα σχολεία. 

Στα τμήματα ένταξης του Δημοτικού η στήριξη παρέχεται από εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής (Ειδικοί Παιδαγωγοί) Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ενώ στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση η διδακτική στήριξη των μαθητών μοιράζεται σε εκπαιδευτικούς διαφορετικών κλάδων αφού οι μαθητές υποστηρίζονται σε διαφορετικά μαθήματα. Οι μαθητές για να ενταχθούν θα πρέπει να έχουν γνωμάτευση από ΚΕΣΥ ή από άλλο πιστοποιημένο δημόσιο φορέα και υπεύθυνη δήλωση του γονέα. Μαθητές που αντιμετωπίζουν  δυσκολίες λόγω συμπεριφοράς, δεπυ, ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες και δεν υπάρχει γνωμάτευση από δημόσιο πιστοποιημένο φορέα, μπορούν να υποστηριχθούν στο Τ.Ε. με  αντίγραφο από το πρακτικό παιδαγωγικής συνεδρίας που αναφέρονται οι λόγοι που κρίνεται απαραίτητο ο μαθητής να υποστηριχθεί στο τμήμα ένταξης και υπεύθυνη δήλωση του γονέα (Ν.3699/2008 άρθρο 6, παρ.1.) , σύμφωνη γνώμη του Συντονιστή Ειδικής Αγωγής και Ενταξιακής Εκπαίδευσης ή του Συντονιστή παιδαγωγικής ευθύνης του σχολείου, μέχρι το παιδί περάσει από διαδικασία γνωμάτευσης (Ν. 3699/2008, ΦΕΚ 1088/τ. Β/2-4-2019). 

Επομένως στα Τμήματα Ένταξης εντάσσονται κατά κύριο λόγο μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, Δυσλεξία, ΔΕΠ-Υ, συναισθηματικές δυσκολίες, προβλήματα συμπεριφοράς αλλά και αυτισμό, νοητική υστέρηση ή άλλες δυσκολίες που αναφέρθηκαν. 

Όταν, λοιπόν, αναφέρουμε την έννοια της συμπερίληψης εννοούμε ένα σχολείο για όλους. Όλα τα παιδιά να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση. Μέσα στο γενικό πλαίσιο του σχολείου να ενταχθούν παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες αφού ο ρόλος του σχολείου είναι κοινωνικός, εκπαιδευτικός και παιδαγωγικός. Η συμπερίληψη αποτελεί ύψιστο καθήκον της εκπαίδευσης καθώς μπορεί να συμπεριλάβει τη διαφορετικότητα των παιδιών με τον πιο θετικό τρόπο ώστε να μην υπάρχουν στερεότυπα και περιθωριοποίηση  στην εκπαίδευση και περαιτέρω στην κοινωνία. 

 

Μπανδέλη Αθηνά Ειδική Παιδαγωγός – Ψυχοπαιδαγωγός, MEd Special education (https://www.facebook.com/AthinaBandeli)

AXION KIDS, Κέντρο Ειδικών Θεραπειών Παιδιού & Εφήβου (21 0642 1184)

Σχετικά άρθρα