Ποια τα λάθη των γονέων δεν επιτρέπουν στα παιδιά να ωριμάσουν;

Τα περιστατικά βίας στα σχολεία και εκφοβισμού έχουν γίνει καθημερινό φαινόμενο. Πολλές φορές η κατάσταση εκτρέπεται σε τέτοιο βαθμό που τα περιστατικά γνωστοποιούνται ακόμη και στις ειδήσεις. Παιδιά θύτες bullying, έφηβοι που κατέφυγαν στα ναρκωτικά αναζητώντας στήριγμα, νέοι με αυταπάτες, όλοι τους θύματα που μεγάλωσαν μαθαίνοντας να μην ζητούν βοήθεια.

Σε κάθε περίπτωση ακούμε ανθρώπους να λένε πως είναι καλό παιδί και προέρχεται από καλή οικογένεια. Οι γονείς από την πλευρά τους προσπαθούν να διαπαιδαγωγήσουν τα παιδιά τους με τον τρόπο που οι ίδιοι θεωρούν σωστό, προβάλλοντας πολλές φορές τα δικά τους απωθημένα επάνω τους. Γονείς που και οι ίδιοι ως παιδιά παραμελήθηκαν και διδάχθηκαν πως αδυναμία δεν πρέπει να φανερώνεται.

Έτσι σιγά-σιγά οι αδυναμίες μετατράπηκαν σε άλυτα προβλήματα και ψυχικά τραυματισμένοι ενήλικες προσπαθούν να δημιουργήσουν ψυχικά υγιή παιδιά, σχήμα οξύμωρο.

Οι γονείς ως άνθρωποι

Αν ξεκινήσουμε να αντιμετωπίζουμε τους γονείς ξεχωριστά από αυτή τους την ιδιότητα και θυμηθούμε πως είναι άνθρωποι, αυτομάτως θα προσωποποιήσουμε επάνω τους όλα τα στοιχεία της ανθρώπινης φύσεως. Το λάθος δεν αποτελεί ξεχωριστό κομμάτι αλλά βασικό συστατικό του χαρακτήρα το οποίο όμως οι γονείς προσπαθούν να αποκρύψουν. Αυτό είναι λογικό γιατί αποδεικνύει την αποτυχία άρα και την αδυναμία. Έχοντας δαιμονοποιήσει αυτό το τελευταίο προσπαθούν με κάθε τρόπο να καλύψουν τα λάθη και να τα χειριστούν υποδόρια.

Συνήθης τρόπος διαχείρισης είναι τα ηρεμιστικά χάπια τα οποία κατευνάζουν την ταραχή τους και ταυτόχρονα βοηθούν ώστε να φαίνονται πάντα ευδιάθετοι ακόμη και όταν δεν νιώθουν έτσι. Άλλοι τρόποι μπορεί να είναι το ποτό όταν είναι μόνοι τους ή το τσιγάρο.

Σημαντικό ρόλο στη λειτουργία όλου αυτού του φαύλου κύκλου παίζει η ένοχη. Ενοχές γιατί δεν μπορούν να ανταποκριθούν όπως θα ήθελαν, ενοχές γιατί δεν αποτελούν σωστό πρότυπο, ενοχές γιατί κάνουν λάθη, ακόμη και ενοχές γιατί όταν οι ίδιοι ήταν παιδιά δεν ευχαρίστησαν τους δικούς τους γονείς.

Από τους γονείς στα παιδιά

Όση προσπάθεια και αν καταβληθεί ώστε να κρυφτούν οι αδυναμίες και να δημιουργηθεί ένα κλίμα ηρεμίας, το παιδί λαμβάνει τα κύματα του προβλήματος. Αλλαγή στη συμπεριφορά του γονέα αλλά και η αλληλεπίδραση των δύο μεταξύ τους είναι πράγματα που στο παιδικό μυαλό χτυπούν σήμα κινδύνου.

Σημαντικός παράγοντας είναι και η ίδια η κριτική που ασκείται στο παιδί επάνω σε διάφορα θέματα και ειδικά στις επιδόσεις του στο σχολείο και τις λοιπές δραστηριότητες. Σταδιακά νιώθοντας την ανάγκη να ικανοποιήσει την μητέρα και τον πατέρα, που αποτελούν για εκείνον τους δύο σημαντικότερους ανθρώπους, στρέφεται σε άλλες μορφές βοηθείας ώστε να πραγματώσει τους στόχους του. Μόλις το επιθυμητό αποτέλεσμα επιτευχθεί αισθάνεται πως θα έχει τον θαυμασμό που θέλει, δημιουργώντας στο μυαλό του μία σχέση αιτίου-αποτελέσματος. Όμως ας μην ξεχνάμε πως μιλάμε για κύκλο και ο κύκλος περιλαμβάνει την επανάληψη των ίδιων βημάτων. Όπως ο πατέρας αισθάνεται πιεσμένος και ηρεμεί με το βαρβιτουρικό και όπως η μητέρα ξεσπά με το τσιγάρο έτσι και το παιδί θα ψάξει τη στήριξη σε παρόμοια μονοπάτια.

Χαρακτηριστικό και πιο συχνό παράδειγμα είναι οι βαθμοί του σχολείου. Πολλά παιδιά προσπαθούν να πετύχουν τον μεγαλύτερο, όταν αυτό δεν γίνεται λαμβάνουν την αρνητική κριτική των γονιών αντί για τη συμπαράσταση και τη βοήθειά τους. Έτσι, προκειμένου να ανταποκριθούν όσο το δυνατόν περισσότερο στο διάβασμα και να αντέξουν την κριτική, αντιδρούν με θυμό και καταφεύγουν στα ναρκωτικά. Στη μεταβατική αυτή ηλικία που το άτομο αναζητά την επιβεβαίωση είναι πολύ εύκολο να επηρεαστεί από τους λάθος ανθρώπους και να αφεθεί σε κάτι που στα μάτια του μοιάζει σωτήριο γιατί φέρνει έστω και για λίγο την ηρεμία που αποζητά.

Ποια είναι τελικά η λύση

Ο γονεϊκός ρόλος είναι αναμφισβήτητα ένας από τους πιο δύσκολους στη ζωή ενός ανθρώπου. Τότε είναι που η ανθρώπινη ιδιότητα απορροφάται και σχεδόν εξαφανίζεται. Κατ’ επέκταση, έχουμε δύο μορφές παραμέλησης που εντοπίζονται στα παιδικά χρόνια του ίδιου του γονέα και στα χρόνια του ως πατέρα ή μητέρας που ο ίδιος παρατά τον εαυτό του. Το κουβάρι θα αρχίσει να ξετυλίγεται όταν πρώτα ο ίδιος αντιληφθεί πως η αδυναμία δεν ισούται με την υποτίμηση και πως πάντα υπάρχει λύση του ειδικού. Ο ψυχολόγος ή ο ψυχαναλυτής μπορεί να βοηθήσει στη λύση του προβλήματος, βοηθώντας στην καλύτερη επικοινωνία και των δύο πλευρών. Θα καταστίσει σαφές ότι δεν είναι οι γονείς απέναντι στο παιδί. Είναι οι γονείς και το παιδί ως ένα, απέναντι στο πρόβλημα.

Όταν πρώτος ο γονέας αναγνωρίσει πως χρειάζεται βοήθεια και κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση χωρίς να το κρύψει, τότε θα προσελκύσει και το παιδί. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να μην ξεχάσει πως ο προσωπικός χρόνος είναι αναγκαίος για κάθε άνθρωπο και οι προσωπικοί στόχοι δεν πρέπει να εξαλειφθούν με τον ερχομό ενός παιδιού. Τη στιγμή που θα γίνει αυτή η συνειδητοποίηση θα νιώσει και ο ίδιος πως αποτελεί ένα σωστό πρότυπο για τον άνθρωπο που μεγαλώνει.

Πηγές

Γιούργκεν Φον Σάιτ, Μόλυνση του εσωτερικού κόσμου, εκδ. Κωτσιάνα

Σχετικά άρθρα