Τρίτη ηλικία: Πως οι κοινωνικές σχέσεις συμβάλλουν στα «καλά γηρατειά»

Η τρίτη ηλικία είναι μία από τις πιο σημαντικές περιόδους της ζωής ενός ανθρώπου. Είναι ένα στάδιο κατά το οποίο η ψυχική και η σωματική ωρίμανση και συνειδητοποίηση βρίσκονται στο απόγειό τους. Το άτομο σε αυτή την ηλικία απολαμβάνει όσα σε όλη τη ζωή του έκτισε και έρχεται σε επαφή με μερικές αρκετά σκληρές αλήθειες. Αλήθειες που αφορούν τη σωματική του ικανότητα, την εξωτερική του εμφάνιση, τις σχέσεις με τους ανθρώπους του περιβάλλοντος του αλλά και την ολοκλήρωση της ζωής.

Η φημολογία γύρω από τα γηρατειά τον τρόπο διαβίωσης, και τη φιλοσοφία τους είναι μεγάλη. Ο περισσότερος κόσμος θεωρεί πως βιώνονται με έναν περίεργο τρόπο, σε έναν διαφορετικό τόπο και είναι γεμάτα δυσεπίλυτα προβλήματα και δυσκολίες.

Η σύγχρονη ψυχολογία έρχεται να ανατρέψει αυτό το μύθο. Τη σήμερον ημέρα, οι ηλικιωμένοι είναι πιο υγιείς από ποτέ. Διαθέτουν τους προσωπικούς και κοινωνικούς πόρους, που οι ίδιοι δημιούργησαν, και τους επιτρέπουν να έχουν πλήρη δραστηριότητα τόσο στις διαπροσωπικές σχέσεις όσο και στις εξωτερικές ασχολίες τους. Η πραγματικότητα είναι πως ακόμη και οι σχέσεις των ηλικιωμένων δεν διαφέρουν από εκείνες των υπολοίπων ηλικιών.

Πολυσχιδής καθημερινότητα στην τρίτη ηλικία

Έχοντας ήδη αρκετά χρόνια δράσης πίσω τους οι περισσότεροι ηλικιωμένοι διαθέτουν έναν ικανοποιητικό κύκλο γνωριμιών που περιλαμβάνει συγγενείς και φίλους. Μαζί τους αλληλεπιδρούν καθημερινά και διατηρούν σχέσεις οι οποίες στηρίζονται συναισθήματα και δεσμούς.

Αυτό που συχνά υποτιμάται και παραγκωνίζεται είναι το γεγονός πως οι ηλικιωμένοι συνεχίζουν να έχουν τις ίδιες ανάγκες ερωτικών σχέσεων όπως και οι νεότεροι. Η συναισθηματική ασφάλεια ο σεβασμός, η επικοινωνία, η αλληλοβοήθεια, η αγάπη και η σεξουαλική εγγύτητα είναι συναισθήματα, που όχι μόνο συνεχίζουν να υπάρχουν, αλλά εντείνονται.

Βέβαια, η συντηρητική κοινωνία από την οποία προσπαθούμε να ξεφύγουμε, κάνει ακόμα και αυτούς τους ίδιους να υποβαθμίζουν αυτές τους τις ανάγκες με τη δικαιολογία πως δεν αρμόζουν στην ηλικία τους.

Οι σχέσεις δεν είναι στατικές. Επηρεάζονται από το μεταβατικό στάδιο κατά το οποίο γίνεται η μετάβαση στη συνταξιοδότηση, αρχίζουν τα σωματικά προβλήματα, οι απώλειες αγαπημένων και οι αλλαγές περιβάλλοντος.

Η κοινωνική υποστήριξη και η φροντίδα οδηγούν τα καλά γηρατειά

Όρος «καλά γηρατειά» χρησιμοποιείται από τη γεροντολογία καθορίζοντας την ενεργητική στάση που κρατά ο ηλικιωμένος απέναντι στη ζωή και την ικανότητα του να παίρνει αποφάσεις για θέματα που τον αφορούν.

Ειδικά αυτό το τελευταίο είναι κάτι που πρέπει να γίνει αντιληπτό και από τους ανθρώπους του στενού περιβάλλοντος του. Είναι λάθος η στάση που κρατούν ορισμένοι, θεωρώντας τα άτομα της τρίτης ηλικίας ως ανίκανα νοητικά να αποφασίζουν για τη ζωή τους.

Καλά γερνούν οι άνθρωποι που έχουν καλή ψυχική και σωματική υγεία, όπως επίσης και εκείνοι που παρά τα προβλήματα και τις δύσκολες συνθήκες καταφέρνουν να τα βγάζουν πέρα.

Στο βιβλίο τους οι Hansson και Carpenter αναφέρονται στη σχέση που έχουν οι ηλικιωμένοι με τα άτομα γύρω τους ως «σχεσιακή ικανότητα». Αυτή βασίζεται στην υποστήριξη που λαμβάνουν κατά τα γηρατειά, χάρη στην οποία καταφέρνουν να επιβιώνουν. Ο κύκλος τους περιλαμβάνει μέλη της οικογένειάς τους παιδιά, εγγόνια και φίλους. Μαζί τους συμβιώνουν και συμμετέχουν σε δραστηριότητες.

Τα μέλη του κύκλους παρέχουν τη βοήθεια που χρειάζονται σε ζητήματα προσωπικής φροντίδας και καθημερινής διαβίωσης. Βοήθεια που παραβλέπει το προσωπικό κόστος και τον απαιτούμενο χρόνο.

Από τη μεριά τους οι ηλικιωμένοι «σαν ευχαριστώ» για τη φροντίδα που δέχονται δίνουν με τον τρόπο τους την βοήθειά τους. Έτσι, αισθάνονται πως προσφέρουν όσο καλύτερα μπορούν στα μέλη της οικογένειας και νιώθουν ευτυχέστεροι. Δεν έχει σημασία το ποσοστό εξάρτησης από τους άλλους. Εκείνοι με τις συμβουλές και την παρηγοριά που προσφέρουν, χαίρονται που ανταποδίδουν την πρακτική βοήθεια με την στοργή και την συντροφικότητα τους.