Νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 25 Ιανουαρίου του 2022 δείχνει πως οι ερευνητές του ObserVational survey of the Epidemiology tReatments and care of MigrainE (OVERCOME) ανακάλυψαν νέα δεδομένα για τη λειτουργία του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια της ημικρανίας. Έφτασαν έτσι ένα βήμα πιο κοντά προς την κατανόηση της νόσου και τη θεραπεία της. Βέβαια οι συγγραφείς της έρευνας προειδοποίησαν πως υπάρχουν επιπλέον στοιχεία που χρήζει να βρεθούν ειδικά για τους ασθενείς που υποφέρουν από επεισοδιακή ημικρανία.
Ημικρανίες ταλαιπωρούν περίπου ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως. Πρόκειται για μία χρονιά ασθένεια η οποία δημιουργείται από ένα σύνολο παραγόντων.
Τι είναι η ημικρανία;
Πρόκειται για μία κοινή χρόνια πάθηση του εγκεφάλου η οποία χαρακτηρίζεται από ξαφνικές εκρήξεις πόνου και διάφορα άλλα συμπτώματα όπως η τάση προς έμετο. Οι αιτίες της μπορεί να είναι κατάθλιψη, επιληψία, εγκεφαλικό, μυοκαρδιακά προβλήματα και συνυπάρχουσες ασθένειες. Κύρια συμπτώματά της είναι ο έντονος πόνος στο κεφάλι, ο εμετός, η ατονία, η φωτοευαισθησία, η ηχοφοβία και η ζάλη.
Πρόκειται για μία νευρολογική πάθηση ιδιαίτερα περίπλοκη η οποία επηρεάζει διαφορετικά κάθε ασθενή και εμφανίζεται περισσότερο στις γυναίκες παρά στους άνδρες.
Ποιά η έρευνα που έγινε και τι απέδειξε;
Το OVERCOME είναι κέντρο έρευνας που εδρεύει στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και διεξάγει κάθε χρόνο διαδικτυακές μελέτες σχετικές με την ημικρανία. Αφορούν τις αλλαγές, τα πρότυπα συμβουλευτικής και διάγνωσης, τις θεραπείες και τον αντίκτυπο της νόσου με την πάροδο του χρόνου αλλά και τις νέες θεραπείες που εξελίσσονται. Επίσης, αναφέρθηκε και το κόστος στην κοινωνική και οικονομική ζωή των ασθενών από ημικρανία.
Στην έρευνα συμμετείχαν 21.143 άνθρωποι άνδρες και γυναίκες η μέση ηλικία τα 42 έτη. Οι συμμετέχοντες εξετάστηκαν για όλα τα είδη της ημικρανίας. Πιο συγκεκριμένα για την χαμηλής συχνότητας επεισοδιακή ημικρανία, για την υψηλής συχνότητας επεισοδιακή ημικρανία και για την χρόνια ημικρανία.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι πιο συχνά υποφέρουν από όλα τα είδη ημικρανίας οι γυναίκες. Πιο συχνά συμπτώματα αποδείχθηκαν ο μέτριας έντασης ή έντονος πόνος, το σφυροκόπημα και ο παλμικός πόνος, η φωνοφοβία και η φωτοφοβία και ο μονόπλευρος πόνος. Επίσης ένα ποσοστό των ερωτηθέντων ανέφερε πως στο βάθος της ζωής του υπήρξε κάποια μέτρια αναπηρία αλλά και αυξήθηκε η συχνότητα της κεφαλαλγίας.
Αποτελέσματα σχετικά με τις υπάρχουσες θεραπείες
Είναι ποσοστό 76,8% ανέφερε πως στο παρελθόν είχε χρησιμοποιήσει συνταγογραφούμενα φάρμακα για την καταστολή του πόνου ενώ μόνο το 40% χρησιμοποιούσε επί του παρόντος συνταγογραφούμενη αγωγή. Τέτοιου είδους αγωγές περιελάμβαναν οπιοειδή και τριπτάνες για την αντιμετώπιση του υπάρχοντος πόνου αλλά και φάρμακα για την πρόληψη της ημικρανίας.
Σαν θεραπείες το 2,3% χρησιμοποιούσε κατά τη διάρκεια της ζωής του τη χρήση μη χειρουργικής νευροδιέγερσης, ενώ το 1,2% έκανε τρέχουσα χρήση της κατά τους τελευταίους τρεις μήνες. Επιπλέον ένα 18,4% χρησιμοποιούσε βιοσυμπεριφορικές θεραπείες καθόλη τη διάρκεια της ζωής του και ένα 14,2% έκανε χρήση τους τους τελευταίους τρεις μήνες.
Η έρευνα εστίασε επίσης σε αποτελέσματα Αμερικανικών μελετών πού διεξήχθησαν τα τελευταία 30 χρόνια και εξέδωσαν πολλές νέες θεραπείες για τη φροντίδα της ημικρανίας.
Αναλυτικά οι θεραπείες
Οι υπάρχουσες θεραπείες της ημικρανίας περιλαμβάνουν φάρμακα που σταματούν τα συμπτώματα αλλά και προλαμβάνουν μελλοντικά ξεσπάσματα. Η πρώτη κατηγορία αφορά φαρμακευτικές αγωγές για την ανακούφιση του πόνου και την παύση των συμπτωμάτων οι οποίες όμως χαρακτηρίζονται ως αποτυχημένες.
Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τα προληπτικά φάρμακα που λαμβάνονται τακτικά έως καθημερινά για τη μείωση της σοβαρότητας αλλά και της συχνότητας των κρίσεων.
Αγωγές για την ανακούφιση του πόνου
Λαμβάνονται αφού ξεκινήσει η ημικρανία και όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Η αγωγή περιλαμβάνει:
- Παυσίπονα: αναλγητικά χάπια συνταγογραφούμενα ή μη όπως ασπιρίνη η ιβουπροφαίνη. Όταν όμως λαμβάνονται για πολύ καιρό μπορεί να προκαλέσουν πονοκεφάλους εξαιτίας της υπερβολικής χρήσης τους ή έλκη και αιμορραγίες στο γαστρεντερικό σωλήνα. Συνδυάζουν καφεΐνη ασπιρίνη και ακεταμινοφαίνη και είναι συνήθως χρήσιμα μόνο για τον ήπιο πόνο.
- Τριπτάνες: εδώ είναι αποκλειστικά συνταγογραφούμενα φάρμακα όπως σουματριπτάνη και χρησιμοποιούνται για να εμποδίσουν τις οδούς του πόνου στον εγκέφαλο. Κυκλοφορούν Σε διάφορες μορφές όπως χάπια εμβόλια, ρινικά σπρέι και ανακουφίζουν διάφορα συμπτώματα της ημικρανίας. Παρόλα αυτά μπορεί να μην είναι ασφαλή για εκείνους που κινδυνεύουν από εγκεφαλικό η καρδιακό επεισόδιο. Επίσης αντενδείκνυται η χρήση της διυδροεργοταμίνης για τους ανθρώπους που υποφέρουν από στεφανιαία νόσο, υψηλή αρτηριακή πίεση, νεφρική ή ηπατική νόσο. Ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να είναι ο αυξημένος εμετός και η ναυτία.
- Λεσμιδιτάνη: πρόκειται για φάρμακο που βγαίνει με τη μορφή δισκίου και έχει ηρεμιστική δράση αλλά μπορεί να προκαλέσει ζάλη. Για αυτό και δεν ενδείκνυται τα άτομα που θα το πάρουν στη συνέχεια να οδηγήσουν ή να χειριστούν παντός είδους μηχανήματα.
- Φάρμακα κατά της ναυτίας: βοηθούν όταν ημικρανία συνοδεύεται από ναυτία και εμετό. Περιέχουν χλωροπρομαζίνη, μετοκλοπραμίδη ή προχλωροπεραζίνη. Συνήθως λαμβάνονται μαζί με παυσίπονα.
- Οπιοειδή: είναι η τελευταία κατηγορία φαρμάκων η οποία λαμβάνεται όταν τα άτομα δεν μπορούν να λάβουν καμία από τις προαναφερθείσες φαρμακευτικές αγωγές. Αυτό συμβαίνει διότι είναι ιδιαιτέρως εθιστικά.
Προληπτική αγωγή
Αυτή η μορφή αγωγής συμβάλλει στην πρόληψη των συχνών ημικρανιών και συστήνεται σε περιπτώσεις συχνών μακροχρόνιων ή έντονων ημικρανιών. Στοχεύει κυρίως στη μείωση της συχνότητας εμφάνισης της ημικρανίας της, σοβαρότητας των κρίσεων και της διάρκειάς τους.
Περιλαμβάνει:
- Φάρμακα για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης: αυτά περιλαμβάνουν β-αποκλειστές όπως η προπρανολόλη και η τρυγικη μετοπρολόλη. Χρήσιμη είναι επίσης και οι αναστολείς διαύλων ασβεστίου όπως η βεραπαμίλη.
- Αντικαταθλιπτικά: αυτά αποτρέπουν τις ημικρανίες αλλά μπορεί να προκαλέσουν υπνηλία.
- Φάρμακα κατά των επιληπτικών κρίσεων: η τοπιραμάτη μπορεί να βοηθήσει στις λιγότερο συχνές περιπτώσεις. Ωστόσο μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες όπως η ζάλη, οι αλλαγές βάρους και η ναυτία. Φάρμακα δεν συνιστώνται στις έγκυες ή σε γυναίκες που προσπαθούν να μείνουν έγκυος.
- Ενέσεις μπότοξ: αυτές οι ενέσεις κάθε περίπου 12 εβδομάδες βοηθούν στην πρόληψη της ημικρανίας σε ορισμένες ομάδες ενηλίκων.
Οι νέες θεραπείες
Οι νέες μορφές θεραπείας που έχουν κυκλοφορήσει για την αντιμετώπιση της ημικρανίας περιλαμβάνουν μία κατηγορία φαρμάκων που ονομάζεται CGRP.
Πρόκειται για φάρμακα που ονομάζονται ανταγωνιστές των υποδοχέων της καλσιτονίνης. Είναι μονοκλωνικά αντισώματα που συνδέονται με τον υποδοχέα ή το πεπτίδιο της καλσιτονίνης και έχουν έγκριση για την πρόληψη της ημικρανίας. Ερευνώνται επίσης και για χρήση κατά της οστεοαρθρίτιδας. Δρουν εναντίον του πόνου, της ναυτίας, της φωτοευαισθησίας και της ηχοφοβίας.
Για την πρόληψη της ημικρανίας προτείνονται και πάλι φάρμακα με μονοκλωνικά αντισώματα αλλά διαφορετική χημική σύσταση τα οποία είναι ενέσιμα και χορηγούνται μηνιαία ή τριμηνιαία. Η πιο συχνή ανεπιθύμητη αντίδραση είναι ο πόνος στο σημείο της ένεσης.
Ο ρόλος της διατροφής
Ευρήματα έρευνας που δημοσιεύτηκαν στο British journal of Nutrition έδειξαν τη σχέση ορισμένων διατροφικών προτύπων με την ένταση και τη διάρκεια της κεφαλαλγίας.
Αν οι ρίζες της ημικρανίας είναι κληρονομικά αίτια τότε σχετίζονται και με άλλες εξωτερικές και εσωτερικές καταστάσεις. Τέτοιες είναι η καθημερινή διατροφή, ορισμένες τροφές, το αλκοόλ, οι ορμονικές διακυμάνσεις, οι στρεσογόνες καταστάσεις και ο τρόπος ζωής.
Για την υγεία του εγκεφάλου και την αποφυγή της ημικρανίας συστήνονται τρόφιμα που περιέχουν ολικής αλέσεως δημητριακά. Εκείνα περιέχουν περισσότερες φυτικές ίνες και βιταμίνες. Αν συνδυαστούν ναι συχνή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών τότε θα έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Επίσης στόχος είναι τα υγιή λιπαρά και όχι τα λίγα λιπαρά. Τέτοια περιλαμβάνονται Τα θαλασσινά και τα ψάρια τα οποία συστήνονται δύο με τρεις φορές την εβδομάδα Αφού είναι καλή πηγή Ω3 λιπαρών. Η διατροφή θα πρέπει να περιλαμβάνει και τρόφιμα με ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2). Έρευνες απέδειξαν πως μακροπρόθεσμα βοηθούν στην πρόληψη της ημικρανίας στα ενήλικα άτομα.
Συμπληρωματικά θα πρέπει να καταναλώνονται τροφές πλούσιες σε μαγνήσιο, πετασίτες και συνένζυμο Q10.
Για την αντιμετώπιση της ημικρανίας συστήνεται και το βαλσαμόχορτο. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για την ημικρανία αλλά μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες όπως το κοιλιακό άλγος, η ναυτία, ο εμετός και η διάρροια. Αν συνδυαστεί με ασπιρίνη η αντιπηκτικά μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία. Απαγορεύεται κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης.
