Αυτοεκτίμηση σημαίνει να εκτιμάς τον εαυτό σου και να νιώθεις καλά με αυτό που είσαι ασχέτως των κοινωνικών προτύπων και των επιταγών του “φαίνεσθαι”. Όμως αυτό δεν ισχύει για πολλούς εφήβους που νιώθουν άσχημα με την εξωτερική τους εμφάνιση, τον χαρακτήρα ή τις ικανότητές τους.

Τα άτομα που έχουν αυτοεκτίμηση είναι περήφανα με αυτό που είναι, αισθάνονται αποδεκτοί από τον περίγυρό τους και πιστεύουν πως μπορούν να βελτιωθούν και άλλο. Στον αντίποδα, τα άτομα που η αυτοεκτίμησή τους είναι χαμηλή δεν αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους, είναι σκληροί με τα λάθη τους και και νιώθουν πως δεν είναι αρκετά καλοί με ότι και αν καταπιάνονται. Πώς, όμως, γίνεται να χτίσει κανείς ισχυρή αυτοεκτίμηση ήδη από την εφηβεία;

Από που πηγάζει η αυτοεκτίμηση;

Η σημαντικότερη πηγή της αυτοεκτίμησή μας είναι οι άνθρωποι που συμπληρώνουν τον κοινωνικό μας κύκλο. Όταν εκείνοι εστιάζουν στα πράγματα που είμαστε καλοί και μας δίνουν την επιβεβαίωσή τους αυτομάτως δημιουργείται η ώθηση για να συνεχίζουμε. Συγχρόνως, όταν είναι υπομονετικοί με τα λάθη μας και μας βοηθούν όταν το χρειαζόμαστε λαμβάνουμε το δεύτερο απαραίτητο στοιχείο, την υποστήριξη.

Οι άνθρωποι που μπορούν να σου δώσουν αυτά τα δύο στοιχεία για να χτίσεις σιγά- σιγά την αυτοεκτίμησή σου στην εφηβεία είναι οι γονείς, οι καθηγητές και οι φίλοι. Ειδικά η επιβράβευση των ενηλίκων έχει μεγαλύτερη ψυχική βαρύτητα από εκείνη των συνομηλίκων σου και σαφώς μεγαλύτερο αντίκτυπο όταν τελικά δεν έρχεται.

Αν οι ενήλικες επιπλήττουν περισσότερο από ό,τι επαινούν, είναι δύσκολο να νιώσεις καλά με τον εαυτό σου. Παράλληλα, ο εκφοβισμός και τα κακά πειράγματα από αδέρφια ή συνομηλίκους μπορούν επίσης να βλάψουν την αυτοεκτίμηση. Τα σκληρά λόγια έχουν την τάση να διατηρούνται στην σκέψη και την ψυχολογία σου για καιρό και να γίνουν μέρος του τρόπου με τον οποίο σκέφτεσαι τον εαυτό σου.

Κάπως έτσι, τα λόγια γίνονται η «φωνή» της συνείδησής σου και μετενσαρκώνονται σε αυτό που πιστεύεις πως αξίζεις. Τα πράγματα που επαναλαμβάνεις εσύ στον εαυτό σου παίζουν μεγάλο ρόλο στο πώς θα νιώθεις για αυτόν. Το να σκέφτεσαι «Δεν θα κάνω ποτέ φίλους» ή «Δεν θα τα καταφέρω ποτέ» βλάπτει την αυτοεκτίμησή σου και την αυτοεικόνα σου.

Υπάρχουν άλλοι τρόποι πιο παραγωγικοί τρόποι να σκεφτείς τα ίδια πράγματα, λόγου χάρην «Δεν κέρδισα αυτή τη φορά, αλλά θα το κάνω την επόμενη», «Ίσως μπορέσω να κάνω μερικούς φίλους». Αυτή η φωνή είναι πιο ελπιδοφόρα, σε βοηθά να νιώθεις εντάξει, ενώ μπορεί να προετοιμάσει το έδαφος για να γίνουν τα λόγια αλήθεια. Μπορούμε να αλλάξουμε τη «φωνή» στο κεφάλι μας, ώστε να μάθουμε να σκεφτόμαστε καλύτερα τον εαυτό μας.

Κάνοντας τα λόγια πράξεις, νιώθεις καλύτερα όταν εξασκείς τις ικανότητές σου και αναζητάς καινούρια ενδιαφέροντα. Ανοίγοντας νέους πνευματικούς ορίζοντες, εξερευνάς περισσότερο τις ίδιες σου τις ικανότητες και μπορείς να μάθεις πολλά πράγματα για σένα που δεν ήξερες ότι διαθέτεις.

Μερικές φορές εμποδίζεις τον ίδιο σου τον εαυτό με φράσεις όπως «Δεν μπορώ να το κάνω αρκετά καλά» ή «Αποκλείεται να τα καταφέρω», διώχνοντας κατ’ επέκταση μία καλή ευκαιρία να αναπτύξεις την αυτοεκτίμησή σου. Αντιθέτως, θα νιώσεις καλύτερα όταν ολοκληρώσεις ένα βιβλίο, όταν ασχοληθείς με μία χειροτεχνία ή όταν κάνεις μία χειρωνακτική δουλειά.

Κάνε ένα άθλημα, παίξε μουσική, γράψε ένα ημερολόγιο ή οτιδήποτε άλλο θέλεις, κάνε ποδήλατο, πέρνα χρόνο με τους φίλους σου. Κάθε πράγμα που μαθαίνεις και κάνεις είναι μια ευκαιρία να νιώσεις καλά με τον εαυτό σου. Άφησε τον εαυτό σου να νιώσει χαρούμενος με αυτό.

Τι να κάνεις αν η αυτοεκτίμησή σου είναι χαμηλή;

Η αυτοεκτίμηση λειτουργεί όπως τα φυτά, μπορεί να ανθίσει όταν την ποτίζεις με θετικές σκέψεις. Αντιστοίχως μπορεί να μαραθεί όταν δεν της προσφέρεις λόγους για να αναπτύσσεται και όταν βυθίζεσαι στον αρνητισμό. Ωστόσο, την στιγμή που θα αντιληφθείς πως η αυτοεκτίμησή σου είναι χαμηλή και έχεις κολλήσει σε έναν φαύλο κύκλο, θα έχεις κάνει το πρώτο βήμα προς την αλλαγή.

Για να αυξήσεις την αυτοεκτίμησή σου και να την διατηρήσεις υψηλή ακολούθησε τα παρακάτω βήματα:

1. Κάνε παρέα με άτομα που σε εκτιμούν και σου φέρονται καλά

Οι άνθρωποι που σε περιστοιχίζουν μπορούν να σε γκρεμίσουν ή να σε σηκώσουν με τις πράξεις και τα λόγια τους. Μάθε να διακρίνεις ποιοι είναι εκεί για σένα ως φίλοι και ποιοι απλώς για κρίνουν κάθε τι που κάνεις. Πως θα το διακρίνεις; Συνειδητοποιώντας σε ποιους βγάζεις τον πραγματικό σου εαυτό και γίνε με την σειρά σου ένας τέτοιος φίλος για τους άλλους.

2. Τόνισε στον εαυτό σου τα καλά και τις επιτυχίες του

Όπως είπαμε παραπάνω, η «φωνή» στο κεφάλι σου λέει ότι σκεφτείς για σένα. Σκέψου την λοιπόν, σαν ένα ραδιόφωνο που αλλάζεις σταθμό και συντόνισε την ένταση και τον σταθμό με την θετική σου σκέψη. Σκέψου τα πλεονεκτήματά σου και όσα θέλεις να κάνεις, τους λόγους που έχεις για να βελτιώνεσαι.

Μπορείς να κάνεις μία λίστα με όσα θες να σου υπενθυμίζεις και πρόσθετε νέα πράγματα που μπορεί να σε εμπνέουν. Διάβαζέ την καθημερινά μέχρι να σου γίνει συνήθεια. Σιγά- σιγά η «φωνή» θα αρχίσει να επαναλαμβάνει θετικές σκέψεις και επιβεβαιώσεις υποσυνείδητα.

3. Αποδέξου ότι τίποτα δεν είναι τέλειο

Είναι πάντα καλό να κάνεις ό,τι καλύτερο μπορείς. Αλλά όταν νομίζεις ότι πρέπει να είσαι τέλειος, δεν μπορείς να νιώθεις καλά με τίποτα λιγότερο. Αποδέξου πως πάντα κάνεις ότι καλύτερο μπορείς ανεξαρτήτως τελειότητας. Άσε τον εαυτό σου να νιώσει καλά για αυτό και εάν δεν μπορείς να ξεπεράσεις την ανάγκη να κυνηγάς το τέλειο ζήτα βοήθεια.

4. Βάλε στόχους και ασχολήσου με αυτούς μέχρι να τους επιτύχεις

Αν θέλεις να αισθάνεσαι καλά κάνε πράγματα που είναι καλά για την προσωπική σου ανέλιξη. Μπορεί να θέλεις να ακολουθήσεις μια πιο υγιεινή διατροφή, να αποκτήσεις καλύτερη σωματική διάπλαση ή να μελετάς περισσότερο. Βάλε έναν στόχο και στη συνέχεια, κάνε ένα σχέδιο για το πώς θα τον ολοκληρώσεις.

Επίμενε στο σχέδιό σου και παρακολούθησε την πρόοδό σου. Καθ’ όλη την διάρκεια της διαδικασία τόνιζε στον εαυτό σου: «Έχω ακολουθήσει το σχέδιό μου να γυμνάζομαι κάθε μέρα για 45 λεπτά και νιώθω καλά με αυτό. Ξέρω ότι μπορώ να το συνεχίσω».

5. Επικεντρώσου σε ότι σου πηγαίνει καλά

Το να μιλάς για προβλήματα και να επικεντρώνεσαι συνεχώς σε αυτά, είναι εύκολο να παγιδευτείς σε αρνητικές καταστάσεις. Αλλά αν δεν το εξισορροπήσεις με ό,τι είναι καλό, απλά θα νιώθεις άσχημα. Την επόμενη φορά, που θα πιάσεις τον εαυτό σου να παραπονιέται για τον εαυτό σου ή για την μέρα που πέρασες, βρες κάτι που πήγε καλά και επικεντρώσου σε αυτό.

6. Πρόσφερε την βοήθειά σου σε άλλους

Το να δίνεις είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να χτίσεις αυτοεκτίμηση. Βοήθησε έναν συμμαθητή σου με τα μαθήματα που δυσκολεύεται, ασχολήσου με τον εθελοντισμό, τρέξε σε ένα μαραθώνιο για καλό σκοπό ή βοήθησε τους γονείς σου σε κάποια δουλειά. Κάνε συνήθεια την προσφορά και την ευγένεια προς τους άλλους. Κάθε φορά που θα κάνεις πράγματα που κάνουν τη διαφορά η αυτοεκτίμησή σου θα μεγαλώνει.