Η συνεργασία και το ομαδικό πνεύμα είναι δύο χαρακτηριστικά που θεωρούνται απαραίτητα για την συνύπαρξή μας με άλλους ανθρώπους τόσο στην εργασία μας, όσο και στην καθημερινότητά μας. Σε πολλές αγγελίες εργασίας θεωρείται προαπαιτούμενο προσόν η ομαδικότητα, ενώ στην καθημερινή ζωή οι συνεργατικοί άνθρωποι τείνουν να είναι περισσότερο συμπαθείς.
Τι γίνεται αν κάποιος δεν είναι από τη φύση του ομαδικός παίκτης; Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που στην εργασία τους εμφανίζονται πρόθυμοι να προχωρήσουν σε βάρος της ευημερίας των άλλων που δεν λειτουργούν εγωιστικά καθώς προσπαθούν να επιτύχουν τους δικούς τους στόχους. Ο τρόπος που συμπεριφέρονται δείχνει μία συνεργατική επιφάνεια η οποία όμως παρακινείται από τα δικά τους “θέλω”.
Ένα τέτοιο άτομο μπορεί να οργανώσει μια εκδήλωση δωρεών όχι επειδή πιστεύει στη φιλανθρωπία, αλλά επειδή γνωρίζει ότι θα ενισχύσει την εικόνα του. Στην προσπάθειά τους αυτή, επιθυμούν να φανούν γενναιόδωροι έχει σκοπό όχι μόνο για να εντυπωσιάσουν αλλά και για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των άλλων, ώστε να μπορέσουν να τους εκμεταλλευτούν αργότερα.
Γιατί κυνηγούν τις εντυπώσεις με δόλιο τρόπο;
Η φήμη ενός ατόμου μπορεί να εξυπηρετεί κάτι περισσότερο από έναν χρηστικό σκοπό. Σύμφωνα με την «κοινωνιοαναλυτική θεωρία της προσωπικότητας» η προσοχή στη φήμη συνδέει την προσωπικότητα ενός ατόμου και με την απόδοσή του στον εργασιακό χώρο. Οι άνθρωποι με υψηλό μακιαβελισμό, ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που αντανακλά τη διάθεση ενός ατόμου να προχωρήσει με οποιοδήποτε κόστος, βασίζονται στη διαχείριση των εντυπώσεων ως συνειδητή στρατηγική. Εάν ο χώρος εργασίας εκτιμά την κοινοτική συμπεριφορά, τότε αυτή είναι η εντύπωση που θα προσπαθήσουν να παραποιήσουν.
Ο μακιαβελισμός είναι ένα από τα τρία λεγόμενα χαρακτηριστικά της «Σκοτεινής Τριάδας», μαζί με την ψυχοπάθεια και τον ναρκισσισμό. Αν και και τα τρία χαρακτηριστικά μπορεί θεωρητικά να σχετίζονται με τη χειριστική διαχείριση των εντυπώσεων, προηγούμενη έρευνα δείχνει ότι μόνο ο μακιαβελισμός σχετίζεται με «οπορτουνιστικές» στρατηγικές αυτοπαρουσίασης.
Σε μια συνέντευξη για δουλειά, οι ναρκισσιστές κάνουν καλές πρώτες εντυπώσεις χωρίς να χρειάζεται να βάλουν ένα ψεύτικο προσωπείο. Ακόμη και οι ψυχοπαθείς μπορούν να κάνουν καλή εντύπωση σε μια πρώτη συνάντηση λόγω της ικανότητάς τους να μιμούνται τα άτομα που τους παίρνουν συνέντευξη.
Μπορεί να υπάρχουν σημάδια που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να εντοπίσεις έναν χειριστικό άνθρωπο. Οι μέθοδοι που εκείνος χρησιμοποιεί, είναι έμμεσες και μη ορθολογικές και περιλαμβάνουν εξαπάτηση, επίκληση στο συναίσθημα και δημιουργία ιδεών στο μυαλό του στόχου τους. Μπορεί να έχεις την βεβαιότητα ότι έχει τις καλύτερες προθέσεις απέναντι σου όταν το μόνο που κάνει είναι να σε χρησιμοποιεί για να προωθήσει τους δικούς του σκοπούς.
Ποιά είναι τα κίνητρα του που πρέπει να προσέξεις;
Τα κίνητρα μπορεί να φέρουν εκείνον που είναι χειριστικό στο σημείο να ανταμείβει τις ακραίες και επιθετικές τακτικές, όπως σε ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Ωστόσο, όλο αυτό σταματά όταν το περιβάλλον επιβραβεύει τα συλλογικά κίνητρα και την ομαδική δουλειά. Τώρα, ο χειριστικός πρέπει είτε να προσαρμοστεί σε αυτή τη δομή ανταμοιβής, είτε να αντιμετωπίσει την απόλυση. Για να γίνει αυτό πρέπει πρώτα να γνωρίζουν τα δικά τους πρακτορικά κίνητρα και μετά πρέπει να αναγνωρίσουν τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος. Τέλος, χρειάζονται τα μέσα για να φορέσουν αυτό το ψεύτικο μέτωπο της ομαδικότητας.
Τα άτομα με υψηλή περιεκτικότητα σε μακιαβελισμό καλύπτουν την σκοτεινή τους πλευρά στις συνεντεύξεις για δουλειά με ψευδείς δηλώσεις και χαρακτηριστικά που να αποδεικνύουν πως υποστηρίζουν το συνεργατικό περιβάλλον. Τα άτομα με υψηλό μακιαβελισμό είναι πιο πιθανό να χειραγωγήσουν συνειδητά τις αντιλήψεις για τον εαυτό τους όταν έχουν κίνητρο να το κάνουν.
Πώς να αντιμετωπίσεις ένα χειριστικό άνθρωπο;
Η χαμαιλεοντική φύση της μακιαβελικής προσωπικότητας έχει την ικανότητα να αναγνωρίζει πολύ καλά τις σκοτεινές πλευρές της. Για αυτό και χρησιμοποιούν την εξαπάτηση για να προσαρμοστούν με τη δομή ανταμοιβής του περιβάλλοντός. Για να αναγνωρίσεις έναν τέτοιο άνθρωπο μπορείς να χρησιμοποιήσεις τις δικές σου συναισθηματικές αντιδράσεις ως οδηγό.
Νιώθετε ότι παρακινείσαι παρά την θέλησή σου να συμφωνήσεις σε κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τα δικά σου συμφέροντα; Μήπως καταλαβαίνεις πως ο σκοπός που προσπαθεί να προωθήσει αντικατοπτρίζει περισσότερο το προσωπικό συμφέρον και όχι την εξωτερικά αλτρουιστική συμπεριφορά τους;
Το να παρασυρθείς από έναν χειριστικό χαρακτήρα δεν είναι ποτέ μια ευχάριστη εμπειρία. Ωστόσο, γνωρίζοντας ότι λαμβάνει στοιχεία από τη δομή ανταμοιβής μιας κατάστασης για την ευκαιριακή του συμπεριφορά μπορεί να σε βοηθήσει να καταλάβεις ποιος προσπαθεί να καταπατήσει τους άλλους για να προχωρήσει, ενώ φαίνεται πως τους βοηθά.
