Τα άτομα με επιληψία συνήθως παρουσιάζουν επαναλαμβανόμενες κρίσεις που συμβαίνουν λόγω διακοπής της ηλεκτρικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο. Εκείνη διαταράσσει προσωρινά τα συστήματα ανταλλαγής μηνυμάτων μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων. Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων η επιληψία περιγράφεται ως «μια κοινή κατάσταση του εγκεφάλου που προκαλεί επαναλαμβανόμενες κρίσεις».
Ποιά είναι τα κύρια συμπτώματα της επιληψίας;
Το βασικότερο σύμπτωμα της επιληψίας είναι οι επαναλαμβανόμενες κρίσεις. Ωστόσο, εάν ένα άτομο εμφανίσει ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα, θα πρέπει να αναζητήσει ιατρική βοήθεια, καθώς μπορεί να είναι δείγμα επιληψίας:
- σπασμοί χωρίς πυρετό
- σύντομες διαλείψεις ή μπερδεμένη μνήμη
- διαλείπουσες λιποθυμίες, κατά τις οποίες χάνεται ο έλεγχος του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης, ακολουθούμενες συχνά από υπερβολική κόπωση
- προσωρινή αδυναμία ανταπόκρισης σε οδηγίες ή ερωτήσεις
- ξαφνική ακαμψία χωρίς προφανή λόγο
- ξαφνική πτώση χωρίς προφανή λόγο
- ξαφνικές κρίσεις αναλαμπής χωρίς εμφανή ερεθίσματα
- προσωρινές ζαλισμένος και ανικανότητα να επικοινωνίας
- επαναλαμβανόμενες κινήσεις που φαίνονται ακούσιες
- φόβος χωρίς προφανή λόγο
- αίσθηση πανικού ή θυμού
- περίεργες αλλαγές στις αισθήσεις, όπως η όσφρηση, η αφή και ο ήχος
- τραντάγματα των χεριών, των ποδιών ή του σώματος, τα οποία θα εμφανίζονται ως ένα σύμπλεγμα από γρήγορες σπασμωδικές κινήσεις στα μωρά
Είναι απαραίτητο να συμβουλευτείς έναν γιατρό εάν κάποιο από αυτά τα συμπτώματα εμφανίζεται επανειλημμένα. Υπάρχουν όμως και καταστάσεις όπως οι παρακάτω που μπορεί να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα με εκείνα που αναφέρονται παραπάνω. Επομένως μερικοί άνθρωποι μπορεί να τα μπερδέψουν με εκείνα της επιληψίας:
- υψηλός πυρετός με συμπτώματα που μοιάζουν με επιληψία
- λιποθυμία
- ναρκοληψία ή επαναλαμβανόμενα επεισόδια ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας
- καταπληξία ή περιόδους ακραίας μυϊκής αδυναμίας
- διαταραχή ύπνου
- εφιάλτες
- κρίσεις πανικού
- κατάσταση φούγκας, μια σπάνια ψυχιατρική πάθηση κατά την οποία ένα άτομο ξεχνά λεπτομέρειες για την ταυτότητά του
- ψυχογενείς κρίσεις ή επιληπτικές κρίσεις με ψυχολογική ή ψυχιατρική αιτία
Αιτίες εμφάνισης της επιληψίας
Τα συστήματα ανταλλαγής μηνυμάτων στον εγκέφαλο ελέγχουν κάθε λειτουργία στο ανθρώπινο σώμα. Η επιληψία αναπτύσσεται λόγω διαταραχής σε αυτό το σύστημα, η οποία μπορεί να οφείλεται σε δυσλειτουργία του εγκεφάλου. Σε πολλές περιπτώσεις, οι επαγγελματίες υγείας δεν γνωρίζουν την ακριβή αιτία, καθώς μερικοί άνθρωποι κληρονομούν γενετικούς παράγοντες που κάνουν την επιληψία πιο πιθανό να εμφανιστεί. Άλλοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο περιλαμβάνουν:
- τραύμα στο κεφάλι, όπως από τροχαίο ατύχημα
- εγκεφαλικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένων των εγκεφαλικών επεισοδίων και των όγκων
- μολυσματικές ασθένειες, όπως η ιογενής εγκεφαλίτιδα
- κυστικέρκωση
- AIDS
- προγεννητικό τραυματισμό ή εγκεφαλική βλάβη που συμβαίνει πριν από τη γέννηση
- αναπτυξιακές συνθήκες, συμπεριλαμβανομένου του αυτισμού και της νευροϊνωμάτωσης
Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, η επιληψία είναι πολύ πιθανό να αναπτυχθεί σε παιδιά κάτω των 2 ετών, αλλά και σε ενήλικες άνω των 65 ετών. Η συχνότητά της ανέρχεται στα 50 περίπου εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Ποιοί τύποι υπάρχουν;
Οι γιατροί μπορούν μερικές φορές να προσδιορίσουν την αιτία των επιληπτικών κρίσεων ενός ατόμου. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι επιληπτικών κρίσεων με βάση το αν μπορούν ή όχι να προσδιορίσουν την αιτία είναι:
- Ιδιοπαθής ή κρυπτογενής: Δεν υπάρχει προφανής αιτία ή δεν μπορεί να εντοπιστεί
- Συμπτωματική: Ο γιατρός γνωρίζει ποια είναι η αιτία.
Υπάρχουν επίσης τρεις περιγραφές επιληπτικών κρίσεων μερικός ανάλογα με την περιοχή του εγκεφάλου από την οποία προέρχεται η κρίση:
1. Μερική κρίση
Μια μερική κρίση εμφανίζεται όταν η επιληπτική δραστηριότητα λαμβάνει χώρα σε ένα μέρος του εγκεφάλου ενός ατόμου. Υπάρχουν δύο υποτύποι μερικής κρίσης:
- Απλή μερική κρίση: Κατά τη διάρκεια της οποίας το άτομο έχει τις αισθήσεις του και καταλαβαίνει τι συμβαίνει γύρω του
- Σύνθετη μερική κρίση: Κατά τη διάρκεια της οποίας δεν διατηρείται η συνείδηση του ασθενούς και μπορεί να χαθεί και η μνήμη του
2. Γενικευμένη επιληπτική κρίση
Μια γενικευμένη κρίση εμφανίζεται όταν η επιληπτική δραστηριότητα επηρεάζει και τα δύο μισά του εγκεφάλου, συνήθως χάνονται οι αισθήσεις όσο η κρίση βρίσκεται σε εξέλιξη. Υπάρχουν διάφοροι υποτύποι γενικευμένων επιληπτικών κρίσεων, όπως:
- Τονικοκλονικές κρίσεις: Ίσως ο πιο γνωστός τύπος επιληπτικής κρίσης που προκαλούν απώλεια συνείδησης, δυσκαμψία του σώματος και τρέμουλο
- Επιληπτικές κρίσεις απουσίας: Περιλαμβάνουν σύντομα διαλείμματα συνείδησης όπου το άτομο φαίνεται να κοιτάζει επίμονα στο κενό και ανταποκρίνονται καλά στη θεραπεία
- Τονωτικές κρίσεις: Στις τονικές κρίσεις, οι μύες γίνονται δύσκαμπτοι και το άτομο είναι επιρρεπές στο πέσιμο
- Ατονικοί σπασμοί: Η απώλεια του μυϊκού τόνου προκαλεί απότομη πτώση του ατόμου
- Κλωνικοί σπασμοί: Εδώ παρουσιάζονται ρυθμικές, σπασμωδικές κινήσεις, συχνά στο πρόσωπο ή στο ένα χέρι ή πόδι
- Μυοκλονικοί σπασμοί: Προκαλείται ξαφνικό τράνταγμα ή συσπάσεις στο άνω μέρος του σώματος ή των ποδιών
3. Δευτερογενής γενικευμένη κρίση
Μια δευτερογενής γενικευμένη κρίση εμφανίζεται όταν η επιληπτική δραστηριότητα ξεκινά ως μερική κρίση αλλά εξαπλώνεται και στα δύο μισά του εγκεφάλου και προκαλεί απώλεια των αισθήσεων.
Υπάρχει θεραπεία;
Επί του παρόντος δεν υπάρχει θεραπεία για τους περισσότερους τύπους επιληψίας. Ένας γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει αντιεπιληπτικά φάρμακα για να βοηθήσει στην πρόληψη των επιληπτικών κρίσεων. Εάν αυτά τα φάρμακα δεν λειτουργούν, ορισμένες άλλες πιθανές επιλογές περιλαμβάνουν χειρουργική επέμβαση, διέγερση πνευμονογαστρικού νεύρου ή ειδική δίαιτα.
Στόχος των ειδικών πάντα είναι να αποτραπούν περαιτέρω επιληπτικές κρίσεις και να προληφθούν τυχούσες παρενέργειες ώστε το άτομο να μπορεί να ζήσει μια ενεργή και παραγωγική ζωή.
Τα αντιεπιληπτικά φάρμακα φαίνεται να βοηθούν στον έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων σε περίπου 60-70% των περιπτώσεων, σύμφωνα με την American Epilepsy Society. Το είδος της κρίσης που έχει ένα άτομο θα καθορίσει ποιο συγκεκριμένο φάρμακο ενδείκνυται για την καταπολέμησή του.
Όταν τα φάρμακα δεν είναι επαρκή για την αντιμετώπιση της κατάστασης τότε το χειρουργείο είναι η επόμενη περισσότερο δραστική λύση. Υπάρχουν διάφορες μορφές επεμβάσεων που συστήνονται και μπορούν να μειώσουν την συχνότητα των κρίσεων αλλά και την σοβαρότητά τους. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να συνεχιστεί η προϋπάρχουσα φαρμακευτική αγωγή.
Και η διατροφή μπορεί να παίξει ρόλο στη μείωση των επιληπτικών κρίσεων. Μια ανασκόπηση έρευνας του 2014 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Neurology έδειξε ότι οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και χαμηλή σε υδατάνθρακες θα μπορούσαν να ωφελήσουν παιδιά και ενήλικες με επιληψία. Βέβαια, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να επιβεβαιωθούν αυτά τα ευρήματα.
Είναι τελικά μία μορφή αναπηρίας;
Ο νόμος για τους Αμερικανούς με Αναπηρίες απαγορεύει τις διακρίσεις σε βάρος των ατόμων με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένης της επιληψίας. Αυτό ισχύει είτε το άτομο μπορεί είτε όχι να διαχειριστεί τις κρίσεις του με φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική επέμβαση. Τα άτομα με επιληψία έχουν ορισμένες προστασίες που σχετίζονται με την απασχόληση βάσει της νομολογίας συμπεριλαμβανομένων των εξής:
- Οι εργοδότες δεν μπορούν να ρωτήσουν για τις ιατρικές καταστάσεις των αιτούντων εργασία, συμπεριλαμβανομένης της επιληψίας
- Οι αιτούντες εργασία δεν χρειάζεται να ενημερώσουν τον εργοδότη ότι πάσχουν από επιληψία, εκτός εάν χρειάζονται εύλογη προσαρμογή κατά τη διάρκεια της περιόδου αίτησης
- Οι εργοδότες δεν μπορούν να ακυρώσουν μια προσφορά εργασίας εάν το άτομο μπορεί να ολοκληρώσει τις κύριες λειτουργίες αυτής
Σύμφωνα με την Υπηρεσία Κοινωνικής Ασφάλισης, τα άτομα με επιληψία μπορεί να δικαιούνται επιδόματα αναπηρίας. Αυτό απαιτεί οι άνθρωποι να τεκμηριώνουν τον τύπο και τη συχνότητα των κρίσεων, ενώ λαμβάνουν όλα τα συνταγογραφούμενα φάρμακα.
