Οι συμμορίες ανηλίκων έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και με πολλές από αυτές να ευθύνονται για σοβαρά εγκλήματα κλοπών ακόμη και βιασμών. Δεν υπάρχει ενιαίος, αποδεκτός ορισμός για τις συμμορίες ανηλίκων. Ωστόσο, μια γενικότερη εκδοχή του ορίζει ως συμμορία ανηλίκων μια αυτοσχηματισμένη ένωση συνομηλίκων που έχουν το τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• όνομα συμμορίας και αναγνωρίσιμα σύμβολα
• αναγνωρίσιμη ηγεσία
• μια γεωγραφική περιοχή
• τακτικές συναντήσεις
• συλλογικές ενέργειες για την πραγματοποίηση παράνομων δραστηριοτήτων

Το ηλικιακό εύρος των μελών της συμμορίας νέων είναι περίπου 12 έως 24 ετών.

Γιατί οι έφηβοι εντάσσονται σε συμμορίες;

Μερικά παιδιά και έφηβοι παρακινούνται να ενταχθούν σε μια συμμορία για μια αίσθηση σύνδεσης ή για να καθορίσουν μια νέα αίσθηση του ποιοι είναι. Άλλοι υποκινούνται από την πίεση των συνομηλίκων, την ανάγκη να προστατεύσουν τον εαυτό τους και την οικογένειά τους, επειδή ένα μέλος της οικογένειας είναι επίσης σε μια συμμορία ή για να βγάλουν χρήματα.

Μία από τις χειρότερες συνέπειες της συμμετοχής σε συμμορίες είναι η έκθεση στη βία. Τα μέλη της συμμορίας μπορεί να πιεστούν να διαπράξουν ένα έγκλημα για να γίνουν μέλη της συμμορίας. Οι συνέπειες της ιδιότητας μέλους συμμορίας μπορεί να περιλαμβάνουν έκθεση σε ναρκωτικά και αλκοόλ, σεξουαλική συμπεριφορά ακατάλληλη για την ηλικία τους. Καθώς επίσης και δυσκολία εύρεσης εργασίας λόγω έλλειψης εκπαίδευσης και εργασιακών δεξιοτήτων, απομάκρυνση από την οικογένεια, φυλάκιση, ακόμη και θάνατο.

Παράγοντες κινδύνου

Παράγοντες κινδύνου που μπορούν να συμβάλουν στον κίνδυνο να ενταχθούν παιδιά και έφηβοι σε μια συμμορία περιλαμβάνουν:

1. Διαμονή σε μια περιοχή με έντονη δραστηριότητα συμμοριών
2. Ιστορικό εμπλοκής συμμοριών στην οικογένεια (μέλη της οικογένειας που είναι νυν ή πρώην μέλη συμμορίας)
3. Ιστορικό βίας στο σπίτι
4. Πολύ μικρή επίβλεψη ενηλίκων
5. Μη δομημένος ελεύθερος χρόνος, ιδιαίτερα κατά τις ώρες μετά το σχολείο και τα Σαββατοκύριακα
6. Έλλειψη θετικών προτύπων ρόλων και έκθεση σε μέσα (τηλεόραση, ταινίες, μουσική) που εξυμνούν τη βία των συμμοριών
7. Χαμηλή αυτοεκτίμηση
8. Αίσθημα απελπισίας για το μέλλον λόγω περιορισμένων εκπαιδευτικών ή οικονομικών ευκαιριών
9. Υποκείμενα ζητήματα ψυχικής υγείας ή διαταραχές συμπεριφοράς, όπως η αντιθετική προκλητική διαταραχή (ΔΔ) και η διαταραχή
10. ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ)

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου εμπλοκής του παιδιού τους σε μια συμμορία όταν:

1. Παρακολουθούν στενά πού βρίσκεται και τι κάνει το παιδί τους και με ποιους συναλλάσσεται
2. Τα παρακινούν να συμμετέχουν τους σε εξωσχολικές δραστηριότητες, όπως προγράμματα μετά το σχολείο, ή αθλητισμός, τέχνη,
3. κοινοτικές οργανώσεις ή θρησκευτικές ομάδες
4. Γνωρίζουν τους φίλους των παιδιών τους και τους γονείς τους
5. Δεν επιτρέπουν στα παιδιά να φορούν, να γράφουν ή να κάνουν ζωγραφίζουν σύμβολα που σχετίζονται με συμμορίες
6. Εκπαιδεύουν το παιδί σχετικά με τις πιθανές αρνητικές συνέπειες της εμπλοκής σε συμμορίες και της εγκληματικής συμπεριφοράς
7. Ενημερώνουν το παιδί ότι τα μέλη συμμοριών μπορεί να καταλήξουν τραυματισμένα, νεκρά ή στη φυλακή

Στην περίπτωση που ο γονέας έχει υποψίες πως το παιδί του είναι μέλος κάποιος συμμορίας υπάρχουν σημάδια που μπορούν αν τον βοηθήσουν να καταλάβει εάν όντως η υποψία του ισχύει. Τέτοια είναι:

• Η ανεξήγητη χρηματική ανεξαρτησία, τα ακριβά νέα αντικείμενα ή ρούχα
• Ντύσιμο με ρούχα όλων των τύπων, στυλ ή χρώματος ή αλλαγή εμφάνισης με ειδικά κουρέματα, τατουάζ ή άλλα σημάδια στο σώμα
• Έντονες χειρονομίες, ειδική αργκό ή λέξεις με κρυφά μηνύματα ή γκράφιτι συμμοριών σε τοίχους ή προσωπικά αντικείμενα
• Συναναστροφή με μέλη γνωστών συμμοριών
• Αποχώρηση από την οικογένεια, μη υπακοή σε κανόνες, αλλαγή ή χειροτέρευση στάσης με ενήλικες και συνομηλίκους
• Χρήση ή κατοχή ναρκωτικών
• Ύπαρξη όπλων

Γιατί οι έφηβοι έχουν την ανάγκη βίας;

Η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία (APA) ορίζει τη νεανική βία ως μια ακραία μορφή επιθετικότητας με στόχο τη σωματική βλάβη, τον τραυματισμό ή τον θάνατο. Παραδείγματα νεανικής βίας περιλαμβάνουν επίσης βιασμό ραντεβού, ανθρωποκτονίες και ομαδική βία. Οι αιτίες που οι έφηβοι μπορεί να καταλήγουν βίαιοι είναι πολλές και προκύπτουν από τα ερεθίσματα του γενικότερου περιβάλλοντος που ζουν.

Η έρευνα δείχνει ότι η βία στα μέσα ενημέρωσης επηρεάζει τους εφήβους και μπορεί να τους κάνει να ενεργούν επιθετικά. Αν και είναι δύσκολο να προσδιοριστεί εάν η βία στα μέσα ενημέρωσης οδηγεί άμεσα στη βία των νέων, μελέτες έχουν δείξει ότι η αναπαραγωγή βίαιων σκηνών στα μέσα ενημέρωσης αυξάνει τις επιθετικές σκέψεις και συμπεριφορές.

Για παράδειγμα, μια μελέτη διαπίστωσε ότι τα βίαια βιντεοπαιχνίδια δεν κλιμακώνουν μόνο τις επιθετικές συμπεριφορές. Αυξάνουν επίσης τις θυμωμένες σκέψεις αλλά και τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση των συμμετεχόντων. Παράλληλα, μειώνουν τις συμπεριφορές αλληλοβοηθείας και μειώνουν τα συναισθήματα ενσυναίσθησης.

Ενώ τα βιντεοπαιχνίδια συχνά τραβούν τη μεγαλύτερη προσοχή, η βία στα μέσα δεν περιορίζεται στα βιντεοπαιχνίδια. Τα βίαια μέσα μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν το διαδίκτυο, την τηλεόραση, τα περιοδικά, τις ταινίες, τη μουσική, τη διαφήμιση, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλα. Βασικά, τα μέσα αποτελούνται από οτιδήποτε βλέπει, ακούει ή αλληλεπιδρά ο έφηβος.

Κοινότητες και γειτονιές

Το μέρος που ζουν οι έφηβοι μπορεί επίσης να έχει αντίκτυπο σε αυτούς και να τους οδηγήσει να ενεργούν πιο επιθετικά. Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες κινδύνου της κοινότητας για τη νεανική βία, συμπεριλαμβανομένων των μειωμένων οικονομικών ευκαιριών, των υψηλών επιπέδων εγκληματικότητας και των κοινωνικά αποδιοργανωμένων γειτονιών.

Όταν οι έφηβοι ζουν σε γειτονιές με μεγάλες κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις, μπορεί να αισθάνονται ότι η μόνη τους επιλογή για επιβίωση είναι να ενταχθούν σε μια συμμορία ή να εμπλακούν σε βία. Όταν αυτή η γραμμή σκέψης είναι ο κανόνας, οι έφηβοι είναι πιθανό να ενεργούν επιθετικά και να συμμετέχουν σε βίαιες συμπεριφορές.

Ενδοοικογενειακή βία και παιδική κακοποίηση

Τα παιδιά που ζουν καθημερινά της βία στο σπίτι τους μαθαίνουν με αυτό το παράδειγμα και μπορούν να γίνουν βίαιοι άνθρωποι καθώς μεγαλώνουν. Είναι επίσης πιο πιθανό να μπουν σε μία βίαιοι σχέση με άλλους εφήβους όπως οι συμμορίες, είτε ως θύματα είτε ως επιτιθέμενοι.

Άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στην δημιουργία βίαιης συμπεριφοράς είναι τα σκληρά στυλ ανατροφής, μαζί με το χάος στο σπίτι, την παραμέληση και την απόρριψη. Κάθε μία από αυτές τις καταστάσεις μπορεί να οδηγήσει σε βία των νέων αργότερα στη ζωή, λόγω της έλλειψης σταθερότητας και δομής στο σπίτι. Η βίαιη συμπεριφορά δίνει στους εφήβους μια αίσθηση δύναμης και ελέγχου – κάτι που τους λείπει στο σπίτι.

Για να καταπολεμηθεί αυτός ο κίνδυνος, είναι σημαντικό οι γονείς να λάβουν υπόψη τους τον τρόπο ανατροφής τους και να κάνουν προσαρμογές προκειμένου να μειωθεί η πιθανότητα να δουν αργότερα βία στη ζωή των εφήβων τους. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να προσφέρουν υποστήριξη προσφέροντας εργαστήρια γονέων.