Ενδοοικογενειακή βία: Πώς τα στερεότυπα φύλου εντείνουν την κακοποίηση εντός της οικογένειας σύμφωνα με νέα έρευνα;

Το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας που υπάγεται στο Υπουργείο Εργασίας σε έρευνα που έκανε για τα στερεότυπα φύλου για την ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών κατέληξε πως ο ανδρισμός είναι ακόμα συνδεδεμένος με την βία. Στο μικροσκόπιο μπήκαν και οι επαγγελματικές σχέσεις, ενώ συμμετείχαν και 160 επαγγελματίες από κλάδους που σχετίζονται με την διαχείριση της ενδοοικογενειακής βίας.

Τα αποτελέσματα έδειξαν πως ακόμη η ανδρική βία θεωρείται σύμβολο της δύναμης των ανδρών και χρησιμοποιείται ως παραδειγματική τιμωρία. Η πατριαρχία φάνηκε πως συνεχίζει να διατρέχει τους βασικούς θεσμούς της ελληνικής κοινωνίας υποδαυλίζοντας την προσπάθεια των γυναικών και των φεμινιστικών οργανώσεων για ισότητα.

Κρίσεις και καταπίεση της γυναίκας

Όπως εντοπίστηκε οι συνεχείς κρίσεις σε κοινωνικό, οικονομικό και ανθρωπιστικό επίπεδο δεν επέτρεψαν σε πολλές γυναίκες να διατηρήσουν ή να ανακτήσουν βασικά δικαιώματά τους εγκλωβίζοντάς τες στο σπίτι. Έτσι, συνεχίστηκε μία καταπίεση που προσλαμβάνει και τις μορφές τις βίας σε μεγάλο βαθμό διατηρώντας την επικυριαρχία των ανδρών επάνω τους.

Όσοι από αυτούς αποδείχθηκε πως διατηρούν τις παραδοσιακές στερεοτυπικές απόψεις γύρω από το θέμα της γυναικείας χειραφέτησης και απελευθέρωσης αποδείχθηκε πως ήταν συχνότερα κακοποιητικοί και χειριστικοί. Καταφεύγουν, δηλαδή, στην ενδοοικογενειακή βία για να επιβάλλουν τα “θέλω” τους και να δείξουν την εξουσία τους. Μόνο που τα θύματα αυτών των περιστατικών δεν καταφέρνουν πάντα να βγάλουν το πρόβλημα από τους τέσσερις τοίχους του σπιτιού και να ζητήσουν βοήθεια.

Οι συνέπειες της σωματικής, ψυχικής και σεξουαλικής κακοποίησης και οικονομικής αποστέρησης κάνουν τις γυναίκες ψυχικά καταρρακωμένες και αδύναμες να αντισταθούν καταλήγοντας σιγά- σιγά στην απομόνωση. Η απομόνωση αυτή μεταφράζεται σε δυσλειτουργία στο φιλικό, κοινωνικό αλλά και επαγγελματικό τους περιβάλλον.

Πώς αναγνωρίζεται η ενδοοικογενειακή βία;

Η ενδοοικογενειακή βία εμφανίζεται μεταξύ ατόμων σε στενή σχέση και μπορεί να λάβει πολλές μορφές, όπως συναισθηματική, σεξουαλική και σωματική κακοποίηση ή απειλές κακοποίησης. Η κακοποίηση από έναν σύντροφο μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε, αλλά η ενδοοικογενειακή βία απευθύνεται συχνότερα σε γυναίκες, ενώ ενδέχεται να συμβεί σε ετεροφυλόφιλες και ομοφυλόφιλες σχέσεις.

Οι καταχρηστικές σχέσεις περιλαμβάνουν πάντα μια ανισορροπία δύναμης και ελέγχου. Δηλαδή, υπάρχει ένας θύτης που χρησιμοποιεί εκφοβιστικές, προσβλητικές λέξεις και συμπεριφορές για να ελέγξει έναν σύντροφο.

Μπορεί να μην είναι εύκολο να αναγνωρίσεις την ενδοοικογενειακή βία στην αρχή. Ενώ ορισμένες σχέσεις είναι ξεκάθαρα καταχρηστικές από την αρχή, η κακοποίηση συχνά ξεκινάει διακριτικά και επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου. Η ενδοοικογενειακή βία δεν είναι μόνο ο ξυλοδαρμός αλλά μεταφράζεται και με τις παρακάτω μορφές:

  1. Φωνές και προσβολές
  2. Αποτροπή ή αποθάρρυνση της συντρόφου να πάει στη δουλειά ή να δει μέλη της οικογένειας και φίλους
  3. Προσπάθεια να ελέγχου των χρημάτων, των μετακινήσεων, του ντυσίματος ή των αγορών
  4. Ζήλια και κτητικότητα ή κατηγορίες για απιστία
  5. Θυμός και κατανάλωση αλκοόλ ή ναρκωτικών
  6. Απειλή με βία ή με όπλο
  7. Χτυπήματα, κλωτσιές, σπρωξίματα, χαστούκια, πνιγμός ή άλλη σωματική κακοποίηση που φτάνει και σε παιδιά ή τα κατοικίδια
  8. Εξαναγκασμός σε σεξουαλικές πράξεις
  9. Επίρριψη ευθυνών για τη βίαιη συμπεριφορά του ή αναφορές ότι το θύμα αξίζει ότι περνάει

Τι γίνεται όταν υπάρχει εγκυμοσύνη και παιδιά;

Μερικές φορές η ενδοοικογενειακή βία αρχίζει ή αυξάνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η ενδοοικογενειακή βία θέτει σε κίνδυνο την υγεία της μητέρας και την υγεία του μωρού, ενώ ο κίνδυνος συνεχίζεται μετά τη γέννηση του μωρού. Ακόμα κι αν το παιδί δεν γίνει αντικείμενο κακομεταχείρισης, η απλή μαρτυρία του στην ενδοοικογενειακή βία μπορεί να είναι επιβλαβής.

Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε καταχρηστικά σπίτια είναι πιο πιθανό να κακοποιηθούν και να έχουν προβλήματα συμπεριφοράς από άλλα παιδιά. Ως ενήλικες, είναι πιο πιθανό να γίνουν τα ίδια κακοποιητικά ή κακοποιοί και να θεωρούν ότι η κακοποίηση είναι ένα φυσιολογικό μέρος των σχέσεων.

Πολλές είναι οι γυναίκες που ανησυχούν ότι αν πουν την αλήθεια θα θέσει σε περαιτέρω κίνδυνο τις ίδιες, το παιδί ή άλλα μέλη της οικογένειάς και ότι εκείνες ευθύνονται για την διάλυση της οικογένειας. Αλλά η αναζήτηση βοήθειας είναι ο καλύτερος τρόπος για να προστατεύσουν τον εαυτό τους και τους αγαπημένους τους.

Τι πρέπει να κάνουν;

Εάν η σχέση αρχίσει να γίνεται καταχρηστική στην αρχή πρέπει να αναγνωριστεί αυτό το μοτίβο:

  1. Ο θύτης απειλεί με βία
  2. Ο καταχραστής σου χτυπάει
  3. Ο θύτης ζητά συγγνώμη, υπόσχεται να αλλάξει και προσφέρει δώρα
  4. Ο κύκλος επαναλαμβάνεται

Όσο περισσότερο παραμένει το θύμα σε μια καταχρηστική σχέση, τόσο μεγαλύτερο είναι το σωματικό και συναισθηματικό κόστος. Μπορεί να πάθει κατάθλιψη και άγχος ή μπορεί να αρχίσει να αμφιβάλλει για την ικανότητά του να φροντίζει τον εαυτό σου. Δημιουργείται ένα αίσθημα παράλυσης και αδυναμίας.

Συχνά γεννάται και το ερώτημα αν η κακοποίηση είναι λάθος του θύματος. Πρόκειται για ένα κοινό σημείο σύγχυσης μεταξύ των επιζώντων ενδοοικογενειακής κακοποίησης που μπορεί να κάνει πιο δύσκολη την αναζήτηση βοήθειας.

Δεν είναι ευθύνη του θύματος

Πολλές φορές το θύμα αδυνατεί να ζητήσει βοήθεια επειδή πιστεύει ότι τουλάχιστον εν μέρει ευθύνεται για την κακοποίηση που υφίσταται. Οι λόγοι μπορεί να περιλαμβάνουν:

  1. Ο σύντροφος κατηγορεί το θύμα για τη βία στη σχέση. Οι καταχρηστικοί σύντροφοι σπάνια αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις πράξεις τους.
  2. Ο σύντροφος εκδηλώνει μόνο καταχρηστική συμπεριφορά μόνο στην σχέση. Οι κακοποιητικοί ασχολούνται συχνά με την εξωτερική εμφάνιση και μπορεί να φαίνονται γοητευτικοί και σταθεροί σε όσους βρίσκονται εκτός της σχέσης. Αυτό δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι οι ενέργειές του μπορούν να εξηγηθούν μόνο από κάτι που προκάλεσε το θύμα
  3. Οι θεραπευτές και οι γιατροί που επισκέπτεται το θύμα μόνο ή με τον σύντροφό του δεν έχουν εντοπίσει πρόβλημα. Εάν δεν έχουν όμως ενημερωθεί για την κατάχρηση, μπορεί να αντιληφθούν την ανθυγιεινή συμπεριφορά μόνο από το θύμα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένη διάγνωση. Για παράδειγμα, οι επιζώντες της βίας από στενό σύντροφο μπορεί να αναπτύξουν συμπτώματα που μοιάζουν με χρόνιες διαταραχές όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή η ινομυαλγία.
  4. Η έκθεση σε βία από στενό σύντροφο αυξάνει επίσης τον κίνδυνο για καταστάσεις ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη, το άγχος και η διαταραχή μετατραυματικού στρες.
  5. Όταν το θύμα έχει ενεργήσει λεκτικά ή σωματικά εναντίον του θύτη, φωνάζοντας, σπρώχνοντας ή χτυπώντας τον σύντροφο κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων. Μπορεί να ανησυχεί ότι η κατάχρηση προκαλείται από μέρους του, αλλά είναι πολύ πιο πιθανό να ενεργήσει σε αυτοάμυνα ή έντονη συναισθηματική δυσφορία. Ο θύτης μπορεί να χρησιμοποιήσει τέτοια περιστατικά για να χειραγωγήσει το θύμα, περιγράφοντάς τα ως απόδειξη βίαιης συμπεριφοράς.

Εάν το θύμα δυσκολεύεται να προσδιορίσει τι συμβαίνει, θα πρέπει να παρατηρήσει προσεκτικά τα μεγαλύτερα μοτίβα συμπεριφοράς που λαμβάνουν χώρα εντός της σχέσης. Σε μια καταχρηστική σχέση, το άτομο που χρησιμοποιεί συστηματικά αυτές τις συμπεριφορές είναι ο κακοποιός, όμως το άτομο που βρίσκεται στην απομόνωση δέχεται την κακοποίηση.

 

 

Σχετικά άρθρα