Το άγχος να επηρεάζει καταστροφικά τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά διαχειρίζονται τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στο σχολείο. Το χρόνιο άγχος μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα συγκέντρωσης και μάθησης, προκαλώντας σχολικά προβλήματα που μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο δια βίου.
Αυτή η αύξηση του άγχους είναι ένα πραγματικό πρόβλημα για τη νεολαία μας. Επιπλέον, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας κατάθλιψη, χρήση ουσιών, ακόμη και αυτοκτονία. Αυτοί οι αριθμοί αυξάνονται σταθερά, με τις αγχώδεις διαταραχές σε παιδιά και εφήβους να αυξάνονται κατά 20 τοις εκατό τα τελευταία χρόνια.
Πώς να εκπαιδεύσεις το παιδί σου για να διαχειριστεί το άγχος;
Το άγχος για το παιδί μπορεί να εμφανιστεί όταν πρέπει να αντιμετωπίσει σχολικές απαιτήσεις, κοινωνικές πιέσεις, αντιμετωπίζουν μέλη της οικογένειας ή αγωνίζεται να κατακτήσει την αυτοεκτίμηση. Ωστόσο, όταν το παιδί είναι πολύ στενοχωρημένο συναισθηματικά για να εστιάσει, να ακούσει και να αλληλεπιδράσει ουσιαστικά σημαίνει ότι το επίπεδο άγχους του έχει φτάσει να επηρεάσει σοβαρά τη ζωή τους, τώρα και ως έφηβοι και ενήλικες.
Κατά ειρωνικό τρόπο, το χειρότερο μέρος του άγχους είναι να έχεις άγχος για το ίδιο το άγχος. Λειτουργεί δηλαδή σαν μία χιονοστοιβάδα που κατρακυλά από έναν λόφο και αυξάνει σημαντικά το ανεξέλεγκτο άγχος. Ο συνδυασμός της ενσυνειδητότητας, υγιούς αυτοομιλίας και των δραστηριοτήτων οικοδόμησης ανθεκτικότητας βοηθά τα παιδιά και τους εφήβους να διαχειριστούν το άγχος.
Το θετικό είναι πως το παιδί μπορεί να μάθει να αντιμετωπίζει το άγχος μαθαίνοντας δύο απαραίτητες δεξιότητες: ηρεμία και επίλυση προβλημάτων. Δεξιότητες που είναι το ίδιο κρίσιμες για όλους τους ενήλικες για να λειτουργήσουμε και να ευδοκιμήσουμε στον κόσμο μας.
Ποιοί είναι οι τρεις τρόποι επιτυχίας;
Παρακάτω θα βρεις τρεις τεχνικές που ενσωματώνουν δεξιότητες ηρεμίας και επίλυσης προβλημάτων που μπορείς να χρησιμοποιήσεις με το παιδί σου για να το βοηθήσεις να διαχειριστεί το άγχος:
1. Προετοιμασία και ρουτίνα
Τα παιδιά που είναι επιρρεπή στο άγχος γενικά βρίσκουν δύσκολες τις μεταβάσεις: π.χ. το να πηγαίνουν από το σπίτι στο σχολείο. Ενώ τα περισσότερα παιδιά σε αυτήν την εποχή του COVID έχουν πλέον επιστρέψει στο σχολείο, η αξία της προετοιμασίας για μεταβάσεις ισχύει και για τη διαδικτυακή μάθηση. Μερικά παιδιά επωφελούνται από τον επιπλέον χρόνο προετοιμασίας.
Αν το παιδί σου είναι ανήσυχο σίγουρα δεν τα καταφέρνει καλά με έναν αποδιοργανωμένο, αυθόρμητο οικογενειακό τρόπο ζωής. Μία τακτική ρουτίνα δίνει μια αίσθηση ελέγχου τόσο στον γονέα όσο και στο παιδί. Η ρουτίνα και τα προγράμματα μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να ρυθμίσει τα συναισθήματά του επειδή θα ξέρει τι να περιμένει καθημερινά.
2. Δίδαξέ του την ενσυνειδητότητα και την αυτοσυμπόνια
Οι ασκήσεις ενσυνειδητότητας θα βοηθήσει το παιδί να αναπτύξει συγκέντρωση, αυτογνωσία και ικανότητες να χαλάρωσης. Όσο περισσότερο το παιδί μαθαίνει να εστιάζει σε παρήγορες εικόνες και αισθήσεις, τόσο λιγότερο θα εστιάζει και θα σκέφτεται το άγχος του. Από τη σκοπιά της αυτοσυμπόνιας, είναι χρήσιμο να διδάσκουμε στα παιδιά να αναγνωρίζουν τα λάθη και να μιλάνε με ευγένεια στον εαυτό τους για τα λάθη.
Εάν το παιδί σου δεν νοιώθει έτοιμο να εκφράσει τα συναισθήματά του σε εσένα ζήτησέ του να μιλήσετε όπως θα συζητούσε με έναν φίλο. Συχνά η συμπόνια εκφράζεται πιο εύκολα με φίλους παρά με τους γονείς. Η εκμάθηση της αυτοσυμπόνιας είναι μια βασική δεξιότητα για τη μείωση του άγχους στα παιδιά.
3. Ενθάρρυνέ το να βλέπει τα θετικά και στα αρνητικά
Η εκμάθηση μίας ευρύτερης οπτικής γωνίας βοηθά στην καταπολέμηση της αποθάρρυνσης και μετατρέπει τις δυνητικά καταστροφικές μέρες σε παραγωγικές. Μαθαίνει στο παιδί πως υπάρχει και η αρνητική πλευρά και χτίζει την αυτοεκτίμησή του. Παραδείγματος χάρην, για ένα μάθημα θα πρέπει να μάθει να σκέφτεται πως:
“Ναι, δεν τα πήγα καλά στην εργασία των μαθηματικών. Ωστόσο, θα συνεχίσω να το δουλεύω και θα προσπαθήσω ακόμα πιο σκληρά. Και, αν αυτό δεν βοηθήσει, μπορώ να ζητήσω επιπλέον βοήθεια από τον δάσκαλό μου και να τον κάνω να καταλάβει ότι προσπαθώ πραγματικά σκληρά”.
Ακολουθούν δύο ακόμη παραδείγματα που αποδεικνύουν την δύναμη αυτής της πρακτικής:
- “Θα αποτύχω σε αυτό το τεστ, δεν ωφελεί να μελετάω. Ωστόσο, έχω περισσότερες πιθανότητες να περάσω αν προσπαθήσω.”
- “Έκανα ένα λάθος την περασμένη εβδομάδα στο ποδόσφαιρο, παρ’ όλα αυτά, θα δουλέψω στην πρακτική μου στο γήπεδο.”
Ποιές είναι οι αιτίες του σχολικού άγχους;
Οι αιτίες του σχολικού άγχους διαφέρουν από το ένα παιδί στο άλλο. Συνήθως δεν υπάρχει μόνο ένας μεγάλος παράγοντας που προκαλεί σχολική φοβία ή αποφυγή. Αντιθέτως, τείνει να είναι ένα αποκορύφωμα παραγόντων που έχουν αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου.
Μερικοί από τους παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν σχολική αποφυγή περιλαμβάνουν δυσκολίες στη σχέση γονέα/παιδιού, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ακαδημαϊκές προκλήσεις, κοινωνικά προβλήματα. Μπορεί να ακόμη να υπάρχει ιστορικό προβλημάτων ψυχικής υγείας είτε στα παιδιά είτε στους γονείς τους.
Άλλες αιτίες σχολικής αποφυγής μπορεί να είναι μία παλιά κακή εμπειρία ή κάποια πρόκληση που συνδέεται με το σχολείο. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια κοινωνική σύγκρουση, εκφοβισμός ή αίσθημα ανασφάλειας γύρω από τους συνομηλίκους τους. Ή ίσως κάτι συνέβη σε έναν μαθητή στο οποίο ένιωθε ανεπαρκής να αντιδράσει και αυτό τον έκανε να αισθάνεται ανασφάλεια μέσα στην τάξη.
