Οι ψυχικά δυνατοί και ανθεκτικοί άνθρωποι έχουν την ικανότητα να ξεπερνούν τις αντιξοότητες στη ζωή τους με την πάροδο του χρόνου, μαθαίνουν πολύτιμα μαθήματα από τις εμπειρίες της ζωής και συχνά μπορούν να διαφωτιστούν από φαινομενικά αδύνατες αναποδιές. Διαθέτουν, δηλαδή, συναισθηματική ωριμότητα και προσαρμοστικούς αμυντικούς μηχανισμούς για κάθε κατάσταση.

Η ανθεκτικότητα συσχετίζεται με την ψυχοπαθολογία και την καλή ψυχική υγεία, τις προληπτικές δεξιότητες αντιμετώπισης, την ευελιξία της προσωπικότητας και την προσαρμοστικότητα. Οι ανθεκτικοί άνθρωποι τείνουν να μπορούν να βλέπουν την θετική οπτική του άλλου, να λύνουν προβλήματα με την πάροδο του χρόνου και έτσι καταφέρνουν να έχουν περισσότερα θετικά αποτελέσματα στην ζωή τους.

Η καλή ψυχική υγεία συνδέεται στενά με την ανθεκτικότητα. Οι ψυχικά ανθεκτικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν τους πόρους που έχουν στη διάθεσή τους για να εργαστούν για να γίνουν καλύτεροι. Για παράδειγμα, επειδή τείνουν να είναι συναισθηματικά ώριμοι, βλέπουν την πραγματικότητα όπως είναι, αναζητούν υποστήριξη και είναι διορατικοί στην επίλυση των προβλημάτων τους.

Επιπλέον, τείνουν να μην ανταγωνίζονται με συναισθηματική ανωριμότητα, η οποία είναι συχνά χαρακτηριστικό γνώρισμα πιο σοβαρής ψυχοπαθολογίας, συμπεριλαμβανομένων αρκετών διαταραχών προσωπικότητας. Οι συναισθηματικά ανώριμοι άνθρωποι μπορεί να βλέπουν τα πράγματα μόνο από τη δική τους οπτική γωνία, να αισθάνονται ότι τα προβλήματά τους είναι μεγαλύτερα από των άλλων και να κατηγορούν άλλους για προβλήματα που δημιούργησαν οι ίδιοι.

Ποια χαρακτηριστικά παρουσιάζουν;

1. Αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα και τις προκλήσεις άμεσα και όπως είναι

Καταρχάς, θα πρέπει να αναφερθεί πως οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι κάνουν απολογισμό γεγονότων και ερευνούν τα συναισθήματά τους με την βοήθεια επαγγελματιών και τις συμβουλές αγαπημένων προσώπων. Δεν αλλάζουν διανοητικά την ιστορία ή την πραγματικότητα, ούτε πιστεύουν τις αναθεωρήσεις γεγονότων που έχουν συμβεί. Αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα με προγραμματισμό και ευκρινή θέαση της κατάστασης που πολλές φορές συζητούν και με άλλους, ώστε να είναι προετοιμασμένοι για τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους και για ό,τι αυτή θα επιφέρει.

2. Αποδέχονται τις συνέπειες των επιλογών τους

Το δεύτερο χαρακτηριστικό σχετίζεται άμεσα με το πρώτο καθώς οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις πράξεις τους και τα αποτελέσματα των αποφάσεών τους. Δεν αγνοούν τους πόνους που προκύπτουν ως αποτέλεσμα και δεν υιοθετούν τον ρόλο του «θύματος» κατηγορώντας τους άλλους για προβλήματα που προκαλούν οι ίδιοι. Την ίδια στιγμή όμως, είναι συμπονετικοί με τον εαυτό τους σε δύσκολες στιγμές, γνωρίζοντας ότι προσπαθούν να κάνουν το καλύτερο δυνατό σε οποιαδήποτε δεδομένη περίσταση.

3. Διαθέτουν την ικανότητα αυτοπαρακολούθησης

Αυτοπαρακολούθηση σημαίνει ότι κάποιος μπορεί να έχει επίγνωση της συμπεριφοράς, των συναισθημάτων και των σκέψεών του και να ρυθμίζει τα συναισθήματα και τις απαντήσεις του με βάση τις απαιτήσεις μιας κατάστασης. Διορατικοί με τα προβλήματά τους, αναζητούν βοήθεια για αυτά όταν βλέπουν πως δεν μπορούν να τα λύσουν μόνοι τους. Συγχρόνως, αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις πράξεις τους και βλέπουν πώς οι πράξεις τους επηρεάζουν τους άλλους.

4. Κατέχουν την ικανότητα να αυτοδιορθώνονται

Προσαρμόζουν τις απαντήσεις τους σε οποιαδήποτε δεδομένη κατάσταση για να παράγουν θετικές συνέπειες. Επειδή μαθαίνουν από τα λάθη τους, παράγουν περισσότερες θετικές συνέπειες στη ζωή τους παρά αρνητικές. Είναι αξιόπιστοι και συνεπείς στις απαντήσεις και τους περιορισμούς τους.

5. Μπορούν να νοηματοδοτήσουν τις πληγές και τις εμπειρίες του παρελθόντος

Η υπέρβαση είναι το κλειδί για την ανθεκτικότητα. «Δεν μπορεί κανείς να λύσει ένα πρόβλημα με το ίδιο επίπεδο συνείδησης που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία του» έλεγε ο Αϊνστάιν. Οι ψυχικά ανθεκτικοί άνθρωποι μπορούν να ξεπεράσουν τις αρνητικές τους εμπειρίες με πολλούς τρόπους.

Για παράδειγμα, ο Μπετόβεν έγραψε την Ένατη Συμφωνία του διοχετεύοντας την απελπισία που του προκαλούσε η κώφωσή του. Στην πορεία, ξεπέρασε τις προκλήσεις του και παρέδωσε μία όμορφη προσφορά στον κόσμο της μουσικής και της τέχνης. Με άλλα λόγια, οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι προσπαθούν συχνά να χρησιμοποιήσουν τις εμπειρίες τους από αγώνα και πόνο για να βοηθήσουν τους άλλους.

6. Μπορούν να έχουν πρόσβαση σε συναισθήματα και γεγονότα ταυτόχρονα

Ο συναισθηματικός ρεαλισμός βασίζεται στην πραγματικότητα στο πώς νιώθει κανείς για τα γεγονότα στον κόσμο. Σε αυτό το μοτίβο σκέψης, τα συναισθήματα υπερισχύουν και μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο κάποιος αντιλαμβάνεται και καθορίζει την πραγματικότητα, η οποία μπορεί να παραμορφωθεί επειδή βασίζεται σε έναν καθαρά συναισθηματικό φακό.

Αν και οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι μπορούν κάποιες φορές να υποκύψουν στα συναισθήματά τους όπως οποιοσδήποτε άλλος, διαθέτουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν τη διαφορά μεταξύ των εσωτερικών τους συναισθημάτων και του εξωτερικού κόσμου.

Ως εκ τούτου, μπορούν να χρησιμοποιήσουν την λογική τους με συνέπεια. Η πρόσβαση στην λογική λειτουργία του μυαλού μετά από μια σύντομη περίοδο και η εφαρμογή γεγονότων και λογικής σε μια κατάσταση είναι υψίστης σημασίας τόσο για τη συναισθηματική ωριμότητα όσο και για την ψυχική ανθεκτικότητα.

7. Ασχολούνται με το παρελθόν τους, δεν θάβουν τα γεγονότα

Μπορούν να αναγνωρίσουν και να αντιμετωπίσουν συναισθηματικά δυσάρεστα γεγονότα που έρχονται από το παρελθόν τους, καθώς και να αναγνωρίσουν ότι το παρελθόν μπορεί να επηρεάζει την τρέχουσα συναισθηματική τους κατάσταση. Τα συμπτώματα του θαψίματος των συναισθημάτων ή των ψυχικών τραυμάτων μπορεί να περιλαμβάνουν υπερκατανάλωση τροφής, διατροφικές διαταραχές, χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών ή άλλες ψυχαναγκαστικές, προβληματικές συμπεριφορές που καλύπτουν το πρόβλημα.

Οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι όταν βλέπουν ότι κάτι δεν μπορούν να το αντιμετωπίσουν αναζητούν επαγγελματική βοήθεια ή βρίσκουν κάποιον άλλο τρόπο για να μεταβολίσουν τον πόνο τους. Για παράδειγμα, προσπαθούν να έρθουν σε επαφή με αγαπημένα τους πρόσωπα, να γράψουν ημερολόγιο ή να αναζητήσουν θεραπεία. Με το να μπορούμε να επεξεργαστούμε αυτά τα γεγονότα και τις απογοητεύσεις ή τα τραύματα, αποφεύγουμε να τα συσσωρεύσουμε σε προβλήματα μεγαλύτερης κλίμακας που θα βγουν στη μετέπειτα ζωή μας.