FOMO: Ποιος είναι ο φόβος της απώλειας και τις κοινωνικής απομόνωσης και πως επηρεάζει τους εφήβους;

Το FOMO είναι ένα νέο αρκετά διαδεδομένο ακρονύμιο που έρχεται να περιγράψει τον φόβο της απώλειας σημαντικών εμπειριών από την ζωή μας. Η ανάλυση της λέξης που εντάχθηκε το 2013 στο λεξικό Αγγλικών της Οξφόρδης μεταφράζεται ως “fear of missing out”. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται σε αυτό το νευρικό ή ανήσυχο συναίσθημα που έχει ένα άτομο όταν συνειδητοποιεί ότι δεν παρευρίσκεται σε μια κοινωνική εκδήλωση είτε επειδή δεν ήταν προσκεκλημένο, είτε δεν μπορούσε να παρευρεθεί ή απλώς δεν είχε όρεξη να πάει.

Γενικά, το FOMO ειδικά στις εφηβικές ηλικίες κάνει τους ανθρώπους να υποθέσουν ότι ανήκουν σε χαμηλά κοινωνικά στρώματα και αυτό αμέσως τους μειώνει απέναντι σε άλλους. Αυτή η πεποίθηση, με τη σειρά της, μπορεί να δημιουργήσει άγχος και αισθήματα κατωτερότητας. Το FOMO είναι ιδιαίτερα συχνό σε άτομα ηλικίας 18 έως 33 ετών. Στην πραγματικότητα, μια έρευνα διαπίστωσε ότι περίπου τα δύο τρίτα των ατόμων αυτής της ηλικιακής ομάδας παραδέχθηκαν ότι εμφανίζουν FOMO τακτικά.

Γιατί οι άνθρωποι βιώνουν το FOMO;

Ιστορικά, οι άνθρωποι ανέκαθεν ανησυχούσαν για το πού βρίσκονται κοινωνικά. Αλλά με την έλευση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το FOMO έχει γίνει ακόμη μεγαλύτερο ζήτημα, ειδικά για τους εφήβους και τους νέους που φαίνεται να είναι πάντα συνδεδεμένοι, να ελέγχουν ενημερώσεις κατάστασης και αναρτήσεις από τους φίλους τους. Έτσι, όταν χάνουν ένα πάρτι, δεν πηγαίνουν οικογενειακές διακοπές ένα καλοκαίρι ή δεν παρακολουθούν το σχολικό χορό, μπορεί να αισθάνονται λιγότερο χαλαροί από εκείνους που το έκαναν και δημοσίευσαν φωτογραφίες στο διαδίκτυο.

Εν τω μεταξύ, η έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι που βιώνουν το FOMO είναι πιο πιθανό να εκτιμούν τα κοινωνικά μέσα και να τα χρησιμοποιούν τακτικά. Στην πραγματικότητα, ορισμένοι ψυχολόγοι προτείνουν ακόμη ότι ο φόβος της απώλειας είναι αυτός που κάνει τις πλατφόρμες κοινωνικών μέσων τόσο επιτυχημένες. Για παράδειγμα, ισχυρίζονται ότι το FOMO οδηγεί τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να ενημερώνουν τους άλλους όχι μόνο τι κάνουν αλλά και πόσο διασκεδάζουν να το κάνουν.

Αυτό όμως δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη. Είναι πολύ εύκολο για τους έφηβους να ορίσουν τη ζωή τους με βάση αυτά που βλέπουν στο διαδίκτυο. Ωστόσο, το να παρακολουθούν τους λογαριασμούς άλλων, να κάνουν κριτική και να τους αρέσει κάθε κίνηση που κάνει κάποιος άλλος στο διαδίκτυο τους οδηγεί στο να κρίνουν και να διαμορφώνουν συνεχώς τη ζωή τους σε σχέση με αυτές τις αναρτήσεις. Σκεφτόμενοι πάντα τι θα πουν οι άλλοι και αν θα αρέσουν.

Ποιες είναι οι συνέπειες του FOMO;

Σίγουρα αν ρωτήσουμε εφήβους αν βιώνουν άγχος λόγω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι περισσότεροι θα απαντούσαν όχι. Αλλά αυτό που δεν συνειδητοποιούν είναι ότι εάν αγχώνονται ή ανησυχούν για αυτό που βλέπουν στο διαδίκτυο, τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να βιώνουν FOMO.

Η υπερβολική ανησυχία για το τι κάνουν όλοι οι άλλοι τους κάνει να χάνουν ακόμη περισσότερο τον έλεγχο στην δική τους ζωή. Στην πραγματικότητα, το FOMO κάνει τους ανθρώπους να κρατούν την προσοχή τους εστιασμένη στο τι γίνεται έξω και όχι στο τι συμβαίνει μέσα τους. Αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να τους κάνει να χάσουν την αίσθηση της ταυτότητάς τους και να αποκτήσουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι όσο περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν το Facebook, τόσο χειρότερα αισθάνονται από λεπτό σε λεπτό. Η συνολική αίσθηση ικανοποίησής τους είναι χειρότερη επειδή νιώθουν την ανάγκη να παραμένουν συνεχώς συνδεδεμένοι με αυτό που κάνουν οι άλλοι. Εν τω μεταξύ, μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι το ένα τρίτο των ανθρώπων ένιωθαν χειρότερα όταν ήταν στο Facebook, ειδικά αν έβλεπαν φωτογραφίες από τις διακοπές κάποιου άλλου.

Εν τω μεταξύ, έρευνα που έγινε στην Αυστραλία για το άγχος και την ευημερία διαπίστωσε ότι το 60% των εφήβων δήλωσε ότι ένιωθε ανησυχία όταν ανακάλυψε ότι οι φίλοι τους διασκέδαζαν χωρίς αυτούς. Και το 51% είπε ότι ένιωθε άγχος αν δεν ήξερε τι έκαναν οι φίλοι τους. Επιπλέον, οι ερευνητές ανέφεραν ότι υπάρχει μια πολύ στενή συσχέτιση μεταξύ του αριθμού των ωρών που αφιερώνονται στην ψηφιακή τεχνολογία και των υψηλότερων επιπέδων άγχους και κατάθλιψης.

Σύμφωνα με το Project Know, οι έφηβοι μπορεί επίσης να αισθάνονται πίεση να κάνουν χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ προκειμένου να συμβαδίζουν με φίλους ή διασημότητες που ακολουθούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μπορεί επίσης να έχουν χαμηλότερα επίπεδα ικανοποίησης από τη ζωή τους, γεγονός που τους καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτους σε άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας.

Μια άλλη συνέπεια του FOMO είναι η αποσπασματική μάθηση. Για παράδειγμα, οι έφηβοι με υψηλά επίπεδα FOMO ήταν πιο πιθανό να ελέγξουν τις ροές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κατά τη διάρκεια του μαθήματος ή της μελέτης τους. Επιπλέον, ήταν επίσης πιο πιθανό να στείλουν μήνυμα την ώρα που κάνουν κάτι από τα δύο.

Συμβουλές για την αντιμετώπιση του FOMO

Ένας τρόπος για να αντιμετωπίσεις το FOMO αν νομίζεις πως το έχεις είναι να εξασκήσεις αυτό που είναι γνωστό ως αναπλαισίωση. Πρόκειται για μια νοητική άσκηση που έχει σχεδιαστεί για να σε βοηθήσει να βλέπει τις καταστάσεις διαφορετικά. Και όταν πρόκειται για το FOMO, μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμο στην αλλαγή των μοτίβων αρνητικών σκέψεων. Άλλοι τρόποι αντιμετώπισης περιλαμβάνουν:

1. Παρακολούθηση αρνητικών σκέψεων

Ένα πράγμα που μπορείς ως έφηβος να κάνεις για να αντιμετωπίσεις το FOMO είναι να παρακολουθείς τις αρνητικές σκέψεις και τα συναισθήματά σου σε ένα ημερολόγιο. Αυτό σου επιτρέπει να παρατηρείς πόσο συχνά νιώθεις αρνητικά για τον εαυτό σου ή τη ζωή σου.

Το κλειδί είναι να παρακολουθεί πόσο συχνά βιώνεις αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα και να σημειώνεις τι έκανες όταν εμφανίστηκαν αυτές οι σκέψεις. Αργότερα, μπορεί να αναλύσεις το ημερολόγιο με τους γονείς σου και να προσδιορίσεις εάν υπάρχει ένα μοτίβο στον αρνητισμό και τι μπορεί να χρειάζεται αλλαγή για να αισθάνεσαι καλύτερα για τον εαυτό σου και τη ζωή σου.

2. Επίλεξε θετικές σκέψεις

Η παρακολούθηση αρνητικών σκέψεων σου επιτρέπει να αναγνωρίζεις τις αρνητικές λέξεις και φράσεις που επαναλαμβάνεις στον εαυτό σου. Στη συνέχεια, όταν πιάσεις τον εαυτό σου να λέει κάτι αρνητικό για τον ίδιο, προσπάθησε να ανακατευθύνεις τις σκέψεις σου και να αντικαταστήσεις τις αρνητικές λέξεις με θετικές.

3. Προγραμμάτισε ώρες που δεν θα χρησιμοποιείς τίποτα ηλεκτρονικό

Φυσικά, η απενεργοποίηση της τεχνολογίας φαίνεται σαν μια φυσική θεραπεία για το FOMO. Αλλά και μόνο το να απομακρυνθείς από το τηλέφωνο ή να κλείσεις το διαδίκτυο δεν διαγράφει τα συναισθήματα που προκαλεί το FOMO. Μπορεί ακόμα να ανησυχείς για όσα πιστεύεις ότι χάνεις, ακόμα κι αν οι άνθρωποι που παρακολουθείς δεν βρίσκονται ενεργοί.

Το κλειδί είναι να απενεργοποιήσεις την τεχνολογία και να κάνεις κάτι εντελώς άλλο, όπως να διαβάσεις ένα βιβλίο, να κάνεις επίσκεψη σε έναν φίλο, να περάσεις χρόνο με τους γονείς σου. Με λίγα λόγια, να κάνεις οτιδήποτε σου επιτρέπει να επικεντρωθείς σε κάτι διαφορετικό από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Μια άλλη επιλογή είναι να προγραμματίζεις συγκεκριμένες ώρες κάθε μέρα για να ελέγχεις τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κάνοντας αυτό, δεν θα είσαι όλη μέρα στην οθόνη και θα γίνεις περισσότερο παραγωγικός/η σε δραστηριότητες που έχεις ταλέντο.

4. Να είσαι ρεαλιστής/στρια

Αυτό σημαίνει να αναγνωρίσεις ότι έχεις περιορισμένο χρόνο και δεν μπορείς να είσαι παντού και να κάνεις τα πάντα με όλους. Επίσης, ότι δεν χρειάζεται να αρέσεις σε όλους. Οπότε, όπως είναι φυσικό, θα υπάρχουν πάρτι ή εκδηλώσεις που δεν θα μπορείς ή δεν θα θες να παρευρεθείς. Αυτό όμως δεν σημαίνει απαραίτητα πως χάνεις κάτι σημαντικό. Οι φωτογραφίες παραπλανούν.

Δεν πρέπει ποτέ να αφήσεις το γεγονός ότι δεν μπορούσες να πας κάπου να επηρεάσει την άποψη που έχεις για τον εαυτό σου. Υπάρχουν πολλά πράγματα που κάνουν την ζωή σου διασκεδαστική και η ευτυχία σου δεν σχετίζεται από τις πράξεις ή τα λόγια των άλλων.

5. Εξασκήσου στο Mindfulness

Το Mindfulness είναι μια άσκηση όπου το άτομο μαθαίνει να εστιάζει έντονα σε ό,τι κάνει αυτή τη στιγμή. Είτε είναι κάτι τόσο πνευματικό, όπως ένα χαλαρό αφρόλουτρο σε μια μπανιέρα ή το περπάτημα σε ένα μονοπάτι στο δάσος. Ο στόχος αυτού είναι η επίγνωση ότι πρέπει να εστιάζεις πλήρως σε αυτό που κάνεις αυτή τη στιγμή για να χαίρεσαι κάθε τι. Με άλλα λόγια, εστίαζε έντονα σε πράγματα που δεν αφήνουν χώρο στον εγκέφαλό σου για ανησυχία και συναισθήματα άγχους.

 

Σχετικά άρθρα