Συχνά η κοινωνική φοβία σχετίζεται με χαμηλή αυτοεκτίμηση και αρνητική γνώμη για τον εαυτό, η διαμόρφωση της οποίας πιθανόν να έχει ξεκινήσει από την παιδική ηλικία. Επίσης, ορισμένοι άνθρωποι φαίνεται να είναι εκ φύσεως πιο αγχώδεις και έχουν μάθει να ανησυχούν, γεγονός που τους καθιστά ευάλωτους στην κοινωνική φοβία.
Γράφει ο Επίκουρος Καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Πέτρος Σκαπινάκης
Άλλοι πιθανόν να είχαν στρεσογόνες εμπειρίες ζωής που τους έχουν οδηγήσει στο να αισθάνονται έτσι. Αλλά πώς μπορεί κανείς να καταλάβει εάν κάνει λάθη στη σκέψη; Απαντώντας σε αυτό, είναι χρήσιμο να αναρωτηθεί εάν κάνει τα ακόλουθα λάθη στη σκέψη:
Το «διάβασμα της σκέψης»
«Αυτός/ή με θεωρεί βαρετό». Σε αυτή την περίπτωση δεν προσπαθεί να ανακαλύψει ή να δει τι πραγματικά πιστεύουν οι άλλοι. Πιστεύει τις δικές του αρνητικές απόψεις και τις χρεώνει σε αυτούς, όπως ότι αυτός δεν με συμπαθεί.
Αυτό είναι ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα για ανθρώπους με κοινωνικό άγχος οι οποίοι θεωρούν ότι τις αρνητικές απόψεις που έχουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους τις έχουν εξίσου και οι άλλοι.
Η πρόβλεψη του μέλλοντος που φέρνει την καταστροφή
Αυτό το λάθος είναι γνωστό ως «καταστροφολογία». Σκέφτεται ότι πρόκειται να γίνει καταστροφή, και ότι όλοι πιθανόν να τον/ την κορόιδευαν ή να γελούσαν μαζί του.
Η προσωποποίηση
Εδώ έχει την πεποίθηση ότι όλοι, μηδενός εξαιρουμένου, γελούν ή πρέπει να μιλάνε για το άτομό του ή τον/ την σχολιάζουν χωρίς να του λένε αυτό που πιστεύουν κατά μούτρα. Ίσως και να περνάει η εξής σκέψη: «Φαίνεται νευρικός, πιθανώς επειδή σκέφτεται ότι θα καθίσω μαζί του».
Η εστιασμένη προσοχή μόνο στα «άσχημα»
Μήπως επικεντρώνει την προσοχή του μόνο στα άσχημα πράγματα; Για παράδειγμα, «πραγματικά σιωπούσα όταν προσπαθούσα να μιλήσω στην Άννα», παραβλέποντας το γεγονός ότι είχε καταφέρει να μιλήσει με άνεση σε άλλους ανθρώπους εκείνη την ημέρα.
Αυτά τα λάθη στη σκέψη υποδηλώνουν ότι δεν κρίνει τον εαυτό του στις κοινωνικές καταστάσεις με δίκαιο τρόπο. Ίσως βοηθήσει λοιπόν, το να αρχίσει να αποκτά μια πιο σωστή και δίκαιη εικόνα του τι συμβαίνει. Ένας καλός τρόπος να το επιτύχει είναι να φτιάξει δύο στήλες. Η μία για τις σκέψεις που κάνει και του προκαλούν άγχος και η άλλη για μια δικαιότερη, πιο ισορροπημένη σκέψη, όπως φαίνεται παρακάτω:
Αγχώδης σκέψη: Φλυαρούσα συνέχεια και πρέπει να έμοιαζα με ανόητο.
Ισορροπημένη σκέψη: Κανένας δεν φάνηκε να ενοχλήθηκε από αυτό. Οι άλλοι έρχονταν για να μιλήσουν, επομένως δεν θα πρέπει να ήμουν τόσο κακός.
Πώς εκδηλώνεται η συμπεριφορά αποφυγής στους πάσχοντες από κοινωνική φοβία;
Η αποφυγή στην κοινωνική φοβία περιλαμβάνει συμπεριφορές όπως:
- το να μην πηγαίνει ο πάσχων σε μέρη όπου θα συναντήσει ανθρώπους.
- το να ζητά από άλλους ανθρώπους να κάνουν πράγματα για αυτόν όταν πρέπει να συναντήσει ανθρώπους.
- το να μην μιλά σε κάποιον που θα ήθελε να μιλήσει.
Έτσι θα βοηθήσεις τον εαυτό σου
Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορεί κανείς να ξεκινήσει να βοηθάει τον εαυτό του να ξεπεράσει το άγχος. Επιγραμματικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τους ακόλουθους:
- Κατανοώντας τι είναι το κοινωνικό άγχος.
- Κατανοώντας τις αρνητικές πεποιθήσεις και εικόνες που συνδέονται με το κοινωνικό άγχος.
- Προσπαθώντας να περιορίσει την επικέντρωση της προσοχής στον εαυτό του.
- Αντιμετωπίζοντας την αποφυγή και τις «ασφαλείς συμπεριφορές».
- Αντιμετωπίζοντας τα σωματικά συμπτώματα του κοινωνικού άγχους.
Πιο συγκεκριμένα, για να κατανοήσει κανείς τι είναι το κοινωνικό άγχος ίσως είναι χρήσιμο να κάνει τις ακόλουθες ασκήσεις:
- Να θυμηθεί πραγματικές περιπτώσεις που τις θεώρησε δύσκολες τον τελευταίο μήνα και στη συνέχεια να προσπαθήσει να καταλάβει με μεγαλύτερη λεπτομέρεια τι συνέβη. Μπορεί να φανεί χρήσιμο να προσπαθήσει να σχεδιάσει τον δικό του φαύλο κύκλο όσον αφορά το κοινωνικό άγχος-σκεπτόμενος μια πρόσφατη κοινωνική κατάσταση που θεώρησε δύσκολη.
- Εάν δεν καταφέρει να αποκτήσει μια ξεκάθαρη εικόνα των δυσκολιών που αντιμετωπίζει με την ανάκληση τέτοιων καταστάσεων, τότε μπορεί να βοηθηθεί με το να κρατά ένα ημερολόγιο κοινωνικού άγχους. Για μία ή δύο εβδομάδες να κρατήσει ένα ημερολόγιο που θα καταγράφει πότε νιώθει αγχωμένος και τι ακριβώς συμβαίνει εκείνη τη στιγμή. Να κρατά σημειώσεις κάθε φορά σχετικά με τις σκέψεις, τα σωματικά συμπτώματα, την αποφυγή και τις ασφαλείς συμπεριφορές, πως ενήργησε και ποιες ήταν οι σκέψεις που έκανε στην συνέχεια.
Όταν αποκτήσει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα των προβλημάτων του, τότε μπορεί να αρχίσει να αντιμετωπίζει τα επιμέρους τμήματά του και να σπάσει τον φαύλο κύκλο του άγχους.
Διαβάστε σχετικά άρθρα:
Έχεις χαμηλή αυτοπεποίθηση; 5+1 βήματα για να ξεκινήσεις από το… μηδέν!
