<p style="text-align: justify;"><strong>Όπως και με κάθε ασθένεια, είναι φυσικό να αναρωτιέστε σχετικά με την αιτία που την προκαλεί. Η κατάθλιψη αποτελεί μια πολύπλοκη διαταραχή για την οποία δεν υπάρχουν απλές απαντήσεις. Οι ακριβείς αιτίες είναι ακόμη υπό μελέτη. Οι επιστήμονες όμως έχουν αναγνωρίσει ορισμένους παράγοντες ευαλωτότητας και επικινδυνότητας εμφάνισης της κατάθλιψης.</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Γράφει η <em> Αγγελική Μενεδιάτου, Ψυχολόγος, Μ.Α. Κλινικής Ψυχολογίας, Ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Ελλληνικής Εταιρείας Μελέτης Διαταραχών της Διάθεσης- ΜΑΖΙ.</em></p>
<p style="text-align: justify;"><span> Όπως και για κάθε πολύπλοκη διαταραχή είτε οργανική είτε ψυχιατρική, ο σύγχρονος επιστημονικός τρόπος σκέψης υποστηρίζει την <strong>έννοια της αλληλεπίδρασης μεταξύ α) της εξωτερικής πραγματικότητας (του κόσμου στον οποίο ζούμε), β) του τρόπου με τον οποίο σκεπτόμαστε και νοηματοδοτούμε τα πράγματα και γ) του σώματος μας. </strong>Έτσι, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η κατάθλιψη δεν οφείλεται σε έναν και μόνο κάθε φορά παράγοντα αλλά σε ένα συνδυασμό παραγόντων: στην αλληλεπίδραση οργανικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων. Η κατανόηση αυτής της αλληλεπίδρασης έχει καθοριστική σημασία και για την αποτελεσματική θεραπεία.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>ΟΙ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ</strong></p>
<p><strong>1. ΣΤΡΕΣΟΓΟΝΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ- ΨΥΧΟΠΙΕΣΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΗΛΙΚΗΣ ΖΩΗΣ</strong></p>
<p>Τα στρεσογόνα γεγονότα ζωής και οι τρέχουσες εξωτερικές συνθήκες που συνοδεύονται από υπερβολική ένταση είναι δυνατόν να δράσουν ως εκλυτικοί παράγοντες, να πυροδοτήσουν δηλαδή κατάθλιψη σε άτομα που έχουν ήδη την προδιάθεση. Χρόνιες ψυχοπιεστικές καταστάσεις και στρεσογόνα γεγονότα μπορούν να είναι αυτά που εκλαμβάνονται από το άτομο ως απειλητικά και επικίνδυνα, εκείνα που συνδέονται με απώλειες (π.χ. χωρισμός) και εκείνα που αποτυπώνουν δυσαρμονία στις σχέσεις με τα σημαντικά πρόσωπα της ζωής του.</p>
<p>Αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης:</p>
<p>Ø      Συναισθηματικά δυσάρεστη ή γεμάτη συγκρούσεις σχέση </p>
<p>Ø      Διαζύγιο που προκαλεί στρες</p>
<p>Ø      Δυσάρεστο ή αγχώδες περιβάλλον εργασίας </p>
<p>Ø      Παρατεταμένη ανεργία </p>
<p>Ø      Μοναξιά</p>
<p>Ο παράγοντας μοναξιά είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Ένα άτομο διατρέχει το μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης αν δεν έχει ένα (ή περισσότερα) άτομο στη ζωή του με το οποίο να νιώθει πολύ κοντά και στο οποίο να μπορεί να μιλήσει για τα πάντα. Οι επιφανειακές γνωριμίες (ακόμη κι αν είναι πολλές) δεν μπορούν να αντικαταστήσουν αυτήν την κοντινή σχέση εμπιστοσύνης και υποστήριξης.</p>
<p>Επίσης, το μετατραυματικό στρες μπορεί να πυροδοτήσει κατάθλιψη. Με τον όρο μετατραυματικό στρες εννοούμε το στρες που προκύπτει από την εμπειρία ενός τραυματικού γεγονότος, όπως ο βιασμός, ένα σοβαρό δυστύχημα, οι φυσικές καταστροφές, ο πόλεμος κ.ά. Τα άτομα με μετατραυματικό στρες "ξαναζούν" την επώδυνη εμπειρία, έχουν προβλήματα με τον ύπνο και επίμονους έντονους εφιάλτες, έχουν υπερβολικά αντανακλαστικά φόβου, παρουσιάζουν συναισθηματικά ξεσπάσματα, προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης καθώς και καταθλιπτική διάθεση.</p>
<p><strong>ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΠΙΕΣΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ</strong></p>
<p>Από ερευνητικά δεδομένα προκύπτει ότι η σχέση με τους γονείς κατά την παιδική ηλικία παίζει μεγάλο ρόλο για τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης στην ενήλικη ζωή.</p>
<p>Συνθήκες κατά την παιδική ηλικία που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης, είναι:</p>
<p>Ø      Η στέρηση των γονέων (π.χ. απώλεια ενός γονέα λόγω θανάτου)</p>
<p>Ø      "Ψυχρή", σκληρή και ελεγκτική ανατροφή: Οι ενήλικες που έχουν εμφανίσει κατάθλιψη μιλούν περίπου 10 φορές πιο συχνά για ψυχρή ανατροφή σε σύγκριση με άτομα που δεν έχουν κατάθλιψη. Είναι λογικό να σκεφθούμε ότι τα άτομα που υποφέρουν από κατάθλιψη ανακαλούν την σχέση με τους γονείς τους ως ψυχρή, καθώς ο τρόπος σκέψης τους είναι αρνητικά επηρεασμένος από την κατάθλιψη. Οι μελέτες, όμως, έχουν δείξει ότι έχουν την ίδια ανάμνηση και περιγράφουν την ανατροφή τους με τον ίδιο τρόπο ακόμα και μετά την ανάρρωσή τους. Ακόμα και όσοι μάρτυρες μπορούν να δώσουν  στοιχεία γι΄αυτό, περιγράφουν την ανατροφή αυτών των ατόμων με τον ίδιο τρόπο.</p>
<p>Ø      Έκθεση σε σωματική ή φυσική βία, σωματική και σεξουαλική κακοποίηση</p>
<p>Ø      Συγκρουσιακές ενδοοικογενειακές σχέσεις</p>
<p>Ø      Γονείς που χρησιμοποιούσαν τα αισθήματα ντροπής ως μέσο ανατροφής</p>
<p>Ø      Γονείς που έδειχναν ανοιχτά την προτίμησή τους σε άλλα αδέρφια </p>
<p>Ø      Γονείς που υπήρξαν αδικαιολόγητα απαιτητικοί, για παράδειγμα αναφορικά προς τις σχολικές επιδόσεις (επικριτικοί γονείς που θεωρούν δεδομένη κάθε επιτυχία αλλά είναι σκληροί στην αποτυχία).</p>
<p>Ø      Αλκοολικοί γονείς</p>
<p>Οι επιστήμονες έχουν προσπαθήσει να εξηγήσουν την σύνδεση μεταξύ των "τραυμάτων" του παρελθόντος και την κατάθλιψη. Από την μία μεριά, έχει να κάνει με τον τρόπο με τον οποίο αντιδρά το ανθρώπινο σώμα στον κίνδυνο και το στρες: Όταν αντιμετωπίζουμε ένα πραγματικό ή φανταστικό κίνδυνο, στο σώμα μας εκκρίνονται ορμόνες που το κάνουν να μπει σε φάση μεγάλης έντασης προκειμένου να "ξυπνήσει" και να ανταπεξέλθει στον κίνδυνο. Αυτές οι αλλαγές στην έκκριση των ορμονών, ειδικά όταν είναι μακροχρόνιες, επηρεάζουν την δραστηριότητα του εγκεφάλου. Από την άλλη μεριά, η αντιμετώπιση του στρες είναι μια ικανότητα που μαθαίνεται μέσα από τις εμπειρίες ήδη από την παιδική ηλικία. Όταν ένα παιδί δεν έχει μάθει πώς να αντιμετωπίζει τα προβλήματα με υγιείς και αποτελεσματικούς τρόπους, ίσως να μην μπορέσει να αντιμετωπίσει επαρκώς το στρες και ως ενήλικας.</p>
<p> </p>