Με αφορμή το τραγικό δυστύχημα τα ξημερώματα της Τρίτης στα Τέμπη, ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξήγησε μιλώντας στο iefimerida όσα πρόκειται να βιώσουν από δω και στο εξής οι οικογένειες των θυμάτων αλλά και οι ίδιοι οι επιζώντες.

Στην χώρα έχει κηρυχτεί τριήμερο εθνικό πένθος προς τιμήν των αδικοχαμένων ψυχών που δεν γύρισαν ποτέ στα σπίτια τους, εκείνο το μοιραίο βράδυ. Πόσοι γονείς, συγγενείς και φίλοι έμειναν πίσω αναρωτώμενοι γιατί; Πόσοι άνθρωποι έχασαν τους αγαπημένους τους, άδικα και τώρα βρίσκονται αντιμέτωποι με πένθος και ένα μεγάλο ανοιχτό τραύμα στην ψυχή τους.

Για να αρχίσει η διαδικασία του πένθους, όπως είπε χαρακτηριστικά ο κύριος Σαββόπουλος πρέπει πρώτα να παραδοθούν οι σοροί ή έστω ίχνη τους στις οικογένειες, εξηγώντας ποιες είναι από δω και πέρα οι επόμενες κινήσεις για τις οικογένειες των θυμάτων.

Βασικό είναι να παραδοθούν οι σοροί στις οικογένειες

Ο κύριος Σαββόπουλος εξηγεί πως η αγάπη μας για τους άλλους συνδέεται άρρηκτα με την υλική τους μορφή, με το σώμα τους, με την ίδια τους την ύπαρξη. Οι σχέσεις που αναπτύσσουμε με τους άλλους καθορίζονται από τις εκδηλώσεις αγάπης, ένα άγγιγμα ή μια αγκαλιά. Έτσι για να μπορέσουν οι άνθρωποι αυτοί που έμειναν πίσω να πενθήσουν, θα πρέπει πρώτα να έρθουν σε επαφή με το σώμα του δικού τους ανθρώπου, για αυτό και είναι βασικό οι οικογένειες να παραλάβουν τις σορούς. Αν αυτό δεν συμβεί, οι άνθρωποι δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν την απώλεια ούτε να αρχίσουν να πενθούν.

Για να μπορέσει ο ανθρώπινος νους να αντιληφθεί την απώλεια και να κατανοήσει πως ο άνθρωπος που κάποτε αγκάλιαζε, πια δεν υπάρχει, πρέπει να δει τα πειστήρια. Πρέπει δηλαδή να έρθει σε επαφή με το άψυχο σώμα του νεκρού, για να μπορέσει να εντυπώσει στο μυαλό του την απώλεια. Όπως είπε και ο κύριος Σαββόπουλος είναι σημαντικό να να λάβει η οικογένεια την σορό για να τιμήσει τον ίδιο τον άνθρωπο που χάθηκε και να μπορέσει να κάνει μια αξιοπρεπή κηδεία.

Το σώμα του νεκρού διηγείται την ιστορία του

Το σώμα είναι πολύ σημαντικό να περιέλθει στην οικογένεια, οπότε και πρέπει να είναι προτεραιότητα των αρχών να βρουν τις σορούς των ανθρώπων που χάθηκαν στο τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα. Έστω και ένα μέλος από το σώμα του θύματος, λέει ο ψυχίαταρος-ψυχαναλυτής, θα δώσει την ικανότητα στην οικογένεια να φτιάξει ένα περίγραμμα του σώματος. Το σώμα είναι η ζωή αυτού που έφυγε από την ζωή, είναι η ιστορία του. Είναι επίσης η κοινή ζωή με τα μέλη της οικογένειάς του. Βλέποντας τα σημάδια εκείνα που ήξερες να αναγνωρίζεις στο σώμα του αγαπημένου σου, από ένα χτύπημα ή από κάποιο εκ γενετής σημάδι, αποκαθίσταται έστω μία συνεκτική οντότητα του εκλιπόντος.

Τα λόγια είναι φτωχά για να περιγράψουν την οδύνη

Καθένας από εμάς θα μπορούσε να βρίσκεται στο μοιραίο βαγόνι, να είχε επιβιβαστεί στο τρένο. Έτσι με τον πιο απλό τρόπο μπορούμε να ταυτιστούμε μαζί τους και για λίγο να μπούμε στη θέση τους. Κατανοούμε πως η ασφάλεια είναι ελλιπής κα πόσο εύκολα θα μπορούσαμε και εμείς να είμαστε στη θέση αυτών των ανθρώπων. Όπως λέει ο κύριος Σαββόπουλος ένας μαζικός θάνατος έρχεται σαν καταιγίδα, σαν ένα απρόβλεπτο τσουνάμι από το πουθενά, χωρίς κανείς να το έχει προβλέψει.

Η θλίψη είναι ανείπωτη, όταν βλέπουμε πόσα νέα παιδιά χτυπήθηκαν, πάνω στο άνθος της ηλικίας τους. Όλες οι σταθερές που είχαμε αμφισβητούνται και χάνουμε τον προσανατολισμό μας. Το γεγονός ότι τα περισσότερα θύματα είναι νέοι το κάνουν ακόμα πιο οδυνηρό. «Σαν αμνοί επί σφαγή. Είναι τα καθαρά θύματα, τα αγνά παιδιά. Δεν έφταιγαν, δεν είχαν καν προλάβει να αμαρτήσουν. Παιδιά που πάνε να μάθουν μια δουλειά ή μια επιστήμη. Ο άσπιλος. Ελπίζεις το παιδί σου να πάει, να σπουδάσει και βλέπεις αυτή τη τραγωδία και λες που πάω»;

Ένα τραύμα που μπορεί να συνθλίψει την ψυχή

Όπως είπε ο κύριος Σαββόπουλος η επόμενη μέρα, χωρίζει τους ανθρώπους σε δύο κατηγορίες. Σε αυτούς που ταυτίζονται με τα θύματα και τους συγγενείς τους αλλά και σε αυτούς που ζουν από πρώτο χέρι την οδύνη του χαμού. Φυσικά αναφερόμαστε στην οικογένεια, στους συντρόφους και στους φίλους των θυμάτων. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι χάνουν την γη κάτω από τα πόδια τους, γίνεται ρήξη του ψυχισμού τους. Αυτό συνιστά και το μεγαλύτερο τραύμα, που είναι ικανό να συνθλίψει την ψυχή.

Όταν παγώνει το αίμα

Ο άνθρωπος κυριολεκτικά είναι σαν να παγώνει μπροστά σε ένα τέτοιο τραύμα, εξού και η φράση πάγωσε το αίμα μου. Η αγωνία για όλους αυτούς τους ξαφνικούς θανάτους αποσυντονίζει όλους τους μηχανισμούς της ψυχής που διαθέτουν οι άνθρωποι για να αμύνονται στα εξωτερικά ερεθίσματα που τους φέρνει η ζωή.

Οι ενοχές αυτών που μένουν πίσω

Οι άνθρωποι που μένουν πίσω έρχονται αντιμέτωποι με τις ενοχές και τις τα΄θψεις, με το γιατί δεν έκαναν κάτι για να αποτρέψουν το κακό. Σκέψεις όπως γιατί δεν το σκέφτηκα ή γιατί δεν το έκανα έτσι, αφού ήξερα… Το παραλήρημα, λέει ο κύριος Σαββόπουλος, μπορεί να επέλθει εάν τα άτομα έρθουν αντιμέτωπα με μία καταθλιπτική δυναμική, η οποία συνιστά και πλέον παθολογική κατάσταση

Πώς οι άνθρωποι χάνουν την ταυτότητά τους και γίνονται απλά οι συγγενείς του νεκρού

Είναι εξαιρετικά σημαντικό να ακούσουμε αυτούς τους ανθρώπους και να τους μιλήσουμε πολύ, χωρίς όμως να το ενοχλήσουμε. Εδώ αναφέρει ο κύριος Σαββόπουλος τον καταστροφικό πολλές φορές ρόλο των δημοσιογράφων, που κάνουν αρρωστημένα περίεργες ερωτήσεις , γεγονός που φέρνει σε πολύ δύσκολη θέση τους ανθρώπους που πενθούν. Αυτοί λοιπόν νιώθουν πως κάποιος τόσο ξένος διεισδύει στον ψυχισμό τους και ακυρώνουν την ταυτότητά τους. Δεν είναι πλέον ο άνθρωπος με την δική του ιστορία και καθημερινότητα, αλλά γίνεσαι απλά ο συγγενής του νεκρού.

Πώς ξεκινά η διαδικασία του πένθους

Ο κάθε άνθρωπος αντιμετωπίζει τον θάνατο αλλιώς. Σε κάθε περίπτωση ο θάνατος είναι η αρχή του τραύματος. Για κάποιους το πένθος κρατά και μια ολόκληρη ζωή, δεν παύει ποτέ. Άλλοι γίνονται επιθετικοί, άλλοι παραμένουν συγκρατημένοι, άλλοι αποδιοργανώνονται τελείως και κάνουν αλλόκοτα πράγματα. «Άλλοι είναι σαν παγωμένα ρομπότ».

Με πληροφορίες από το iefimerida