Μια γυναίκα που ήταν γνωστή για την καλλιέργειά της, για τους ευγενείς της τρόπους και την βαθιά αγάπη της για την τέχνη και τον πολιτισμό. Τομείς στους οποίους έχει προσφέρει και τομείς στους οποίους έχει αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα της.

Έχοντας δει το τελευταίο της μεγάλο εγχείρημα, τη διοργάνωση «Ελευσίς 2023 – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» της οποίας ήταν Πρόεδρος, να εκκινεί εντυπωσιακά και να και πορεύεται με επιτυχία, όχι όμως και να ολοκληρώνεται, αλλά και έχοντας αφήσει ανεξίτηλη την υπογραφή της στα Πωλητήρια του Μουσείου Μπενάκη, η Δέσποινα Γερουλάνου υπήρξε η ήρεμη δύναμη στο εγχώριο πολιτιστικό γίγνεσθαι.

Ποια ήταν η Δέσποινα Γερουλάνου

Ήταν το ένα από τα τρία παιδιά του Μαρίνου Γερουλάνου και της αρχαιολόγου – βυζαντινολόγου Αιμιλίας Γερουλάνου-Καλλιγά, η οποία υπήρξε εγγονή του Αντώνη Μπενάκη. Υφυπουργού Οικονομικών του Ελευθερίου Βενιζέλου και ιδρυτή του Μουσείου Μπενάκη. Είχε τρία αδέλφια, την Ειρήνη τον Παύλο και την Μαρίνα.

Η ίδια της η μητέρα οργάνωσε τα πρώτα εκπαιδευτικά προγράμματα στο Μουσείο Μπενάκη καθώς και το φωτογραφικό του αρχείο. Από την μητέρα τηγς λοιπόν και τις δύο γιαγιάδες της που λάτρευε πήρε ερεθίσματα σαν παιδί τα οποία την οδήγησαν να ασχοληθεί με την τέχνη, που τόσο αγαπούσε.

Σπούδασε στην Φιλοσοφική Σχολή της Θεσσαλονίκης και στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κουν. Η επαγγελματική της ενασχόληση με τον χώρο του θεάτρου κράτησε 7 χρόνια, από 1983 έως και το 1990. Στην συνέχεια ασχολήθηκε με την ζωγραφική, την δημιουργία κοσμημάτων και την γλυπτική. Έτσι πήρε και την απόφαση να κάνει την πρώτη έκθεση κοσμημάτων στην Αθήνα ,συνέχεια της οποίας υπήρξαν πολλές άλλες.

H οικογένεια Γερουλάνου

Όλα ξεκίνησαν από την Κεφαλονιά και τον γάμο του γιου του Νικόλαου Γερουλάνου, Γιάννη, με την Ελένη Δελλαπόρτα η οποία ήταν γόνος εύπορης και αρχοντικής οικογένειας. Οι δυο τους απέκτησαν τον Μαρίνο Γερουλάνο ο οποίος ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες γιατρούς.
Οι σεισμοί της Κεφαλονιάς ανάγκασαν την οικογένεια να εγκαταλείψει το νησί οπότε ο Μαρίνος Γερουλάνος έζησε τα παιδικά του χρόνια στην Πάτρα, στο Ληξούρι και το Αργοστόλι. Σπούδασε ιατρική στο πανεπιστήμιο του Μονάχου και το 1892 έγινε διδάκτορας. Ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα και το 1897 έγινε καθηγητής στο πανεπιστήμιο Γκράιφσβαλντ της Γερμανίας. ύστερα από πρόσκληση της βασίλισσας Όλγας, διορίστηκε διευθυντής του Χειρουργικού Τμήματος του Ευαγγελισμού.

Οι σχέσεις με το παλάτι

Από τότε ίσως ξεκίνησαν και οι σχέσεις της οικογένειας με το Παλάτι που όπως θα δούμε στη συνέχεια ήταν πολύ στενές. Ο Μαρίνος Γερουλάνος συνεργάστηκε με τον Πέτρο Κόκκαλη (πατέρα του Σωκράτη) ο οποίος υπήρξε δημοφιλής γιατρός του μεσοπολέμου. Το Λαϊκού Νοσοκομείου της Αθήνας ιδρύθηκε από τον πρώτο.

Μεγάλο ήταν το φιλανθρωπικό του έργο. Παραχώρησε δωρεάν γη προς εγκατάσταση στους πρόσφυγες, δώρισε την ιδιωτική του κλινική δημιουργώντας έτσι το «Γερουλάνειο Ίδρυμα» αλλά δώρισε και ρευστό στο πολεμικό ναυτικό και στην εκκλησία. Η περιουσία της οικογένειας ωστόσο ήταν αρκετά μεγάλη αν αναλογιστεί κανείς ότι της άνηκαν οι περιοχές που βρίσκεται σήμερα η Αργυρούπολη και η Λεωφόρος Βουλιαγμένης.

Ο Μαρίνος Γερουλάνος παντρεύτηκε τη Μαργαρίτα Μίτζλαφ και απέκτησαν μαζί το Ιωάννη, τη Κλειώ, τη Μαριάνθη, την Έρρικα και την Ειρήνη.

Από το 1961 ξεκίνησαν οι σχέσεις του Μαρίνου Γερουλάνου με το παλάτι όταν και διορίστηκε ιδιαίτερος γραμματέας του Βασιλέως Παύλου. Για τρία χρόνια έμεινε στην ίδια θέση μέχρι να γίνει τελετάρχης του Βασιλέως Κωνσταντίνου μέχρι το 1967. Πολύτιμος φαίνεται ότι έγινε από την βασιλική οικογένεια αφού από το 1967 έως το 1974 διετέλεσε αυλάρχης της Βασίλισσας Άννας Μαρίας. Μεταπολιτευτικά υπήρξε γενικός γραμματέας του υπουργείου Συντονισμού επί υπουργίας Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Το 1975 ανέλαβε τη γενική γραμματεία Χωροταξίας και Περιβάλλοντος του τότε υπουργείου Συντονισμού. Έγινε σύμβουλος για θέματα περιβάλλοντος στο περιβαλλοντικό πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών από το 1981 ως το 1986. Το 1981 έκανε την επιχειρηματική του απόπειρα και ίδρυσε επιχείρηση ιχθυοτροφείων στην Κεφαλονιά. Παντρεύτηκε την Αιμιλία Καλλιγά και έκανε τέσσερα παιδιά: την Ειρήνη, τη Δέσποινα, τον Παύλο και τη Μαρίνα.

Η ζωή της ήταν και θα είναι ταυτισμένη με το μουσείο Μπενάκη

Η Δέσποινα Γερουλάνου είχε μόλις χάσει το πρώτο της παιδί, όταν της προτάθηκε το 1994 να αναλάβει το Πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη. Αφού με χαρά αποδέχτηκε την τότε πρόκληση και πρόσκληση διετέλεσε διευθύντρια του μουσείου πραγματοποιώντας ένα φιλόδοξο σχέδιο, το οποίο εξώθησε την δημιουργικότητά της, αφήνοντας ένα μεγαλειώδες αποτέλεσμα.

Από την στιγμή που ανέλαβε τα έσοδα του μουσείου εκτοξεύθηκαν, αφού είχε φροντίσει να εμπλουτίσει τις αίθουσες του μουσείου με καλαίσθητα και ποιοτικά έργα ακόμα και νέων καλλιτεχνών. Φεύγοντας από την ζωή ήταν μέλος της Διοικητικής Επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη αλλά και εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Πολιτιστικό Συμβούλιο του Michaelangelo Foundation for Creativity and Craftsmanship, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού στην Ιταλία.

Ο Χορν, το θέατρο και ο κινηματογράφος

Ο Δημήτρης Χορν, ο αξέχαστος φίλος της οικογένειάς της και ηθοποιός της πρότεινε να παίξει μαζί του στην παράσταση «Αρχιμάστορας Σόλνες», σε σκηνοθεσία του Αλέξη Σολομού.
Ωστόσο μέχρι να καταλάβει την κλίση της και τι πραγματικά ήθελε να κάνει έπαιξε στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη, συμμετείχε στον Χορό , αλλά και στα πρώτα γυρίσματα στο «Ταξίδι στα Κύθηρα» του Θόδωρου Αγγελόπουλου.
Έτσι εκεί που δεν το περίμενε βρέθηκε να ασχολείται με την υποκριτική, συνειδητοποιώντας λίγο αργότερα πως δεν ήταν η δουλειά που είχε ονειρευτεί να κάνει. Έτσι πήρε και την απόφαση να φύγει για το Παρίσι, όπου και έζησε λίγους μήνες κάνοντας μαθήματα χειροτεχνίας.

Ο γάμος, η απώλεια του παιδιού και η υιοθεσία

Τότε έμελλε να γνωρίσει και τον άντρα που θα γινόταν ο σύντροφός της στην ζωή λίγο αργότερα. Ο λόγος για τον Αντρέα που ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε λίγο αργότερα. Οι δυο τους παρά τις δυσκολίες έμειναν μαζί μέχρι το τέλος. Ισχυρό χτύπημα για τους δυο τους ήταν η τραγική απώλεια του πρώτου τους παιδιού.

Χωρίς να χάσουν την πίστη τους και επιβεβαιώνοντας το μεγαλείο της ψυχής τους και την αγάπη για τα παιδιά αποφάσισαν να υιοθετήσουν ένα παιδί. Ακολούθησαν έναν δρόμο δύσκολο, που όμως απέφερε καρπούς και έφερε τελικά στην αγκαλιά τους δύο παιδιά, τον Σωτήρη και την Αιμιλία. Δύο αδέρφια που ήδη είχαν ζήσει λίγα χρόνια σε ίδρυμα.

Στην πορεία της ζωής τους είχαν να αντιμετωπίσουν την διάγνωση της κόρης τους σε μία εποχή που ο αυτισμός με τον οποίο είχε διαγνωστεί η κόρη τους, αποτελούσε ένα άγνωστο μονοπάτι και για την ιατρική αλλά και για την κοινωνία. Αυτό τους οδήγησε να ταξιδέψουν στην Αμερική με στόχο να καταλάβουν την κόρη τους και να την βοηθήσουν να είναι όσο το δυνατόν πιο λειτουργική γίνεται. Σε αυτόν τον αγώνα γνώρισαν και άλλους γονείς που αντιμετώπιζαν τα ίδια προβλήματα.

Όταν ο σύζυγός της φεύγει από την ζωή

Ο επί χρόνια αγαπημένος της Αντρέας έφυγε από την ζωή το 2018 σκορπίζοντας βαθιά την θλίψη στην ίδια. Η υγεία της μάλιστα κλονίστηκε, και τότε ήταν που άρχισε να ταλαιπωρείται από την ιδιοπαθή πνευμονική ίνωση από την οποία έπασχε. Μία ασθένεια που κατέστησε τον οργανισμό της ευάλωτο.

Παρόλα αυτά δεν ήταν αρκετό ούτε και ανατρεπτικό ώστε να μην αναλάβει άλλο ένα σημαντικό έργο.
Ανέλαβε τη θέση της Προέδρου στο Δ.Σ της Ελευσίνας Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, σε μια περίοδο που η προετοιμασία είχε μείνει πολύ πίσω λόγω της πανδημίας. Ήταν κάτι που την ενέπνεε και με χαρά αποφάσισε να το κάνει, παρά το ρίσκο που πολλοί την προειδοποίησαν πως έπαιρνε.

Συνεργάστηκε στενά με τον καλλιτεχνικό διευθυντή της διοργάνωσης, Μιχαήλ Μαρμαρινό, και τελικά έστησε μια μεγάλη γιορτή πολιτισμού, με μπόλικα στοιχεία παράδοσης που συνδυάζονταν εξαιρετικά με το σήμερα.

Το απρόσμενο τέλος

Τις τελευταίες ημέρες νοσηλευόταν με λοίμωξη του αναπνευστικού σε μονάδα εντατικής θεραπείας, ενώ η κατάσταση της υγείας της επιδεινώθηκε ραγδαία, όντας επιβαρυμένη από το αυτοάνοσο νόσημα από το οποίο έπασχε.