Οι πρόσφατες συστάσεις από τη Συμμαχία Έρευνας για τον Καρκίνο των Ωοθηκών (OCRA), που έχουν εγκριθεί από την Εταιρεία Γυναικολογικής Ογκολογίας, ενθαρρύνουν την επιλογή της αφαίρεσης των σαλπίγγων για την μείωση του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου των ωοθηκών, εάν οι γυναίκες τελειώσουν την τεκνοποίηση και ούτως ή άλλως υποβάλλονται σε γυναικολογική επέμβαση για άλλους λόγους.

Γιατί προσφέρεται αυτή η νέα καθοδήγηση;

Ο καρκίνος των ωοθηκών στοιχίζει περίπου 13.000 ζωές κάθε χρόνο, σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία. Η νέα καθοδήγηση βασίζεται σε καθιερωμένες συμβουλές για γυναίκες με γενετικές μεταλλάξεις υψηλού κινδύνου ή ισχυρό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών.

Ένας ειδικός του Χάρβαρντ συμφωνεί ότι η προσέγγιση είναι ορθή, λαμβάνοντας υπόψη τις τεκμηριωμένες ενδείξεις ότι πολλές περιπτώσεις επιθετικών καρκίνων των ωοθηκών προκύπτουν από κύτταρα στις σάλπιγγες.

«Γνωρίζουμε εδώ και πολύ καιρό ότι πολλές κληρονομικές περιπτώσεις καρκίνου των ωοθηκών πιθανότατα προέρχονται από βλάβες στις σάλπιγγες», λέει η Δρ Katharine Esselen, γυναικολόγος -ογκολόγος στο Beth Israel Deaconess Medical Center. «Παρόλο που ομαδοποιούμε όλους αυτούς τους καρκίνους μαζί και τους ονομάζουμε καρκίνο των ωοθηκών, στην πραγματικότητα πολλά ξεκινούν από τις σάλπιγγες».

Μπορεί ο καρκίνος των ωοθηκών να ανιχνευθεί έγκαιρα μέσω συμπτωμάτων ή προσυμπτωματικού ελέγχου;

Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι εμφανώς δύσκολο να εντοπιστεί. Τα συμπτώματα τείνουν να είναι ασαφή και θα μπορούσαν να σχετίζονται με πολλά άλλα προβλήματα υγείας. Τα σημάδια περιλαμβάνουν φούσκωμα, πυελικό πόνο ή δυσφορία, αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης, αίσθημα κορεσμού νωρίτερα όταν τρώτε, κόπωση, ασυνήθιστη έκκριση ή αιμορραγία και πόνο κατά τη διάρκεια του σεξ.

Τα απογοητευτικά αποτελέσματα μιας μεγάλης μελέτης του 2021 στο Ηνωμένο Βασίλειο που αναφέρθηκε στο The Lancet δείχνουν ότι η μείωση των κινδύνων μιας διάγνωσης σε τελευταίο στάδιο δεν είναι εύκολη. Η δοκιμή παρακολούθησε περισσότερες από 200.000 γυναίκες για 16 χρόνια κατά μέσο όρο. Διαπίστωσε ότι ο έλεγχος των γυναικών μέσου κινδύνου με υπερηχογράφημα και εξέταση αίματος CA-125 δεν μειώνει τους θανάτους από τη νόσο. Από μόνη της, η εξέταση αίματος CA-125 δεν θεωρείται αξιόπιστη για προσυμπτωματικό έλεγχο, επειδή δεν είναι αρκετά ακριβής για να ανιχνεύσει τον καρκίνο των ωοθηκών.

Μόνο το 10% έως το 20% των ασθενών διαγιγνώσκονται σε πρώιμα στάδια καρκίνου των ωοθηκών, προτού εξαπλωθεί ένας όγκος, σημειώνει ο Δρ Esselen. «Δεν υπήρξε ποτέ ένας συνδυασμός προληπτικών εξετάσεων που να εντόπισε αξιόπιστα την πλειονότητα αυτών των καρκίνων νωρίς, όταν είναι πιο θεραπεύσιμοι», λέει.

Τι σημαίνει να διατρέχουμε υψηλότερο κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου των ωοθηκών;

Το οικογενειακό ιστορικό είναι ο κορυφαίος παράγοντας κινδύνου για τη νόσο, η οποία διαγιγνώσκεται σε σχεδόν 20.000 Αμερικανίδες ετησίως. Μια γυναίκα θεωρείται ότι διατρέχει υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο των ωοθηκών εάν η μητέρα, η αδερφή, η γιαγιά, η θεία ή η κόρη της είχαν την ασθένεια. Επιπλέον, οι κληρονομικές μεταλλάξεις στο γονίδιο BRCA1 ή BRCA2 αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου.

Πόσο μπορεί η χειρουργική επέμβαση να μειώσει τις πιθανότητες καρκίνου των ωοθηκών;

Δεν είναι ξεκάθαρο ότι όλες οι γυναίκες – ακόμη και εκείνες που δεν έχουν προγραμματιστεί για χειρουργική επέμβαση – θα πρέπει να υποβληθούν σε αφαίρεση των σαλπίγγων τους για να μειώσουν αυτόν τον κίνδυνο μόλις τελειώσουν την απόκτηση παιδιών, λέει ο Δρ Έσελεν. Αυτή η χειρουργική επέμβαση δεν μπορεί να εξαλείψει εντελώς την πιθανότητα καρκίνου των ωοθηκών — και η χειρουργική επέμβαση ενέχει τους δικούς της κινδύνους.

Συνιστά να συζητήσετε επιλογές με το γιατρό σας ανάλογα με το επίπεδο κινδύνου για αυτήν την ασθένεια:

Για όσους διατρέχουν μέσο κίνδυνο για καρκίνο των ωοθηκών:

Τα διαθέσιμα δεδομένα φαίνεται να υποστηρίζουν την ιδέα της αφαίρεσης των σαλπίγγων. Μελέτες σε γυναίκες που υποβλήθηκαν σε απολίνωση των σαλπίγγων («δέσιμο των σωλήνων») ή αφαίρεση για να αποφύγουν μελλοντικές εγκυμοσύνες δείχνουν ότι οι μελλοντικοί κίνδυνοι καρκίνου των ωοθηκών μειώθηκαν κατά 25% έως 65% σε σύγκριση με τις συνομήλικές τους. Και αν μια γυναίκα υποβάλλεται ήδη σε γυναικολογική χειρουργική επέμβαση, όπως υστερεκτομή, τα πιθανά οφέλη πιθανότατα υπερτερούν των κινδύνων.

Πριν από την εμμηνόπαυση, η αφαίρεση των σαλπίγγων αφήνοντας τις ωοθήκες στη θέση τους είναι προτιμότερη από την αφαίρεση και των δύο. Αυτό συμβαίνει επειδή τα οιστρογόνα που παράγονται από τις ωοθήκες μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία από προβλήματα υγείας όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις και η οστεοπόρωση. Η έξοδος από τις ωοθήκες αποτρέπει επίσης την ξαφνική εμφάνιση συμπτωμάτων εμμηνόπαυσης. «Οι σάλπιγγες δεν παράγουν ορμόνες και δεν χρειάζονται για τίποτα άλλο εκτός από τη μεταφορά του ωαρίου», λέει. «Έτσι, υπάρχει μικρό μειονέκτημα στην αφαίρεσή τους κατά τη στιγμή μιας άλλης γυναικολογικής επέμβασης, εάν μια γυναίκα δεν ενδιαφέρεται πλέον για τη γονιμότητα».

Για όσους διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για καρκίνο των ωοθηκών:

«Σε έναν κόσμο όπου δεν έχουμε καλά εργαλεία προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο των ωοθηκών, είναι λογικό να κάνουμε κάτι τόσο δραματικό όσο η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση τόσο των ωοθηκών όσο και των σαλπίγγων όταν είναι γνωστό ότι μια γυναίκα είναι σε υψηλότερο κίνδυνο λόγω ισχυρού οικογενειακού ιστορικού ή μεταλλάξεων γονιδίου BRCA», λέει ο Δρ Έσελεν. Επί του παρόντος, τα προκαταρκτικά στοιχεία υποδηλώνουν ότι μπορεί να είναι ασφαλές να αφαιρεθούν προληπτικά οι σάλπιγγες, ενώ καθυστερεί η αφαίρεση των ωοθηκών να πλησιάσει την ώρα της εμμηνόπαυσης για να αποφευχθεί η πρώιμη εμμηνόπαυση.

Ωστόσο, δεν είναι σαφές πόσο αυτή η διαδικασία μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών. «Γενικά, τα ευρήματα μέχρι στιγμής έχουν επικεντρωθεί στην ασφάλεια της ίδιας της επέμβασης και στην ποιότητα ζωής των γυναικών», λέει ο Δρ Έσελεν. “Τα μακροπρόθεσμα δεδομένα σε γυναίκες υψηλού κινδύνου χρειάζονται πολλά χρόνια για να συσσωρευτούν. Χρειαζόμαστε αυτά τα δεδομένα για να γνωρίζουμε εάν η αφαίρεση των σαλπίγγων από μόνη της είναι εξίσου αποτελεσματική στην πρόληψη του καρκίνου των ωοθηκών με την αφαίρεση των σωλήνων και των ωοθηκών.”

Η συζήτηση των επιλογών σας είναι το κλειδί

Τελικά, η Δρ Esselen λέει ότι υποστηρίζει τις νέες συστάσεις του OCRA. Αν μία γυναίκα δεν σκέφτεται πλέον την τεκνοποίηση, τότε είναι καλό και χρήσιμο να μιλήσει με τον γιατρό της, ο οποίος γνωρίζει το ακριβές ιατρικό της ιστορικό και κατ’ επέκταση είναι σε θέση να τις παράσχει εξειδικευμένες ιατρικές λύσεις.

Αυτή η σελίδα δεν παρέχει ιατρικές συμβουλές. Οι πληροφορίες που παρέχονται εδώ είναι συμβουλευτικές-ενημερωτικές και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστούν την ιατρική κλινική εξέταση, διάγνωση και την ενδεχόμενη θεραπευτική αγωγή. Αν παρατηρήσεις κάτι επείγον επικοινώνησε με το 166 ή κάλεσε άμεσα το γιατρό σου.

Πηγή: Ηarvard Health