Οι διαφορές στην ανδρική και γυναικεία κατάθλιψη;

Κατάθλιψη και φύλο.

Η κατάθλιψη είναι στις μέρες μας μια πολύ συχνή -oι έρευνες δείχνουν ότι 10% του πληθυσμού παρουσιάζει τουλάχιστον ένα καταθλιπτικό επεισόδιο στη διάρκεια της ζωής του- αλλά και σοβαρή ψυχική διαταραχή καθώς διαταράσσει σημαντικά τη φυσιολογική λειτουργικότητα του ατόμου, προκαλώντας του ψυχικό πόνο και αρνητικά συναισθήματα, ενώ επηρεάζει σημαντικά και τον κοινωνικό του περίγυρο.

Από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής και το Πρόγραμμα κατά του Στίγματος των Ψυχικών Διαταραχών,  “ΑΝΤΙ-ΣΤΙΓΜΑ”. Mε την επιστημονική ευθύνη της Mαρίνας Οικονόµου-Λαλιώτη. Επικ. Καθηγήτρια Ψυχιατρικής.

Τι εννοούμε με τον όρο κατάθλιψη

Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική ασθένεια που επηρεάζει το σώμα, το συναίσθημα και τη σκέψη. Έτσι, μπορεί για παράδειγμα αρχικά να διαταραχτεί ο ύπνος και η όρεξη, το άτομο να είναι λυπημένο, ανήσυχο, εκνευρισμένο, να σκέφτεται αρνητικά για τον εαυτό του και τον κόσμο. Στη συνέχεια μπορεί να επηρεαστεί  η λειτουργικότητά του. Tότε το άτομο αδυνατεί να ανταποκριθεί στις καθημερινές του ασχολίες, να ξεκινήσει δραστηριότητες ή να πάρει αποφάσεις.

Καταθλιπτικά συναισθήματα μπορεί να νοιώσει ο καθένας μας σε περιόδους έντονης απογοήτευσης ή σαν αντίδραση μετά από ένα έντονα στρεσογόνο ερέθισμα, π.χ. ένα χωρισμό ή ένα θάνατο. Στην κατάθλιψη όμως όλα αυτά είναι σταθερά, επιμένουν και διαρκούν για αρκετές εβδομάδες. Το άτομο μοιάζει να έχει «βουλιάξει» στο καταθλιπτικό συναίσθημα, δηλώνει αδυναμία να προχωρήσει μπροστά και συχνά αδιαφορεί για την κατάστασή του.

Ποια είναι τα συμπτώματα της κατάθλιψης;

Η κατάθλιψη δεν εμφανίζεται σε όλους τους ασθενείς με τα ίδια συμπτώματα. Άλλοι είναι θλιμμένοι, απελπισμένοι, απογοητευμένοι και κατακλύζονται από τύψεις και ενοχές, άλλοι παρουσιάζουν έντονη ανησυχία και άγχος, άλλοι παραπονιούνται για πλήθος σωματικών ενοχλημάτων. Σε κάθε περίπτωση πάντως το άτομο υποφέρει πολύ και αυτό περνά στην καθημερινότητά του. Συγκινείται εύκολα, ακόμα και με ασήμαντα ερεθίσματα (π.χ. μια εκπομπή στην τηλεόραση). Άλλες φορές όμως η λύπη που τον καταπλακώνει δεν μπορεί να εκφραστεί. «Δεν μπορώ ούτε να κλάψω» αναφέρει.

Δραστηριότητες, ασχολίες, ενδιαφέροντα με τα οποία χαιρόταν στο παρελθόν και τα απολάμβανε τον αφήνουν αδιάφορο, τον κουράζουν.

Τα ευχάριστα γεγονότα τα παρακάμπτει, ενώ μεγεθύνει τα δυσάρεστα. Όλα φαντάζουν μάταια, παντού αναδύονται εμπόδια και δυσκολίες.

Νοιώθει κουρασμένος, δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί, να θυμηθεί, να σκεφτεί και να αποφασίσει.

Διαρκώς αναβάλλει.

Παραμελεί την εμφάνισή του, αδιαφορεί για τη δουλειά του, απομακρύνεται από γνωστούς και φίλους.

Δυσκολεύεται να κοιμηθεί, άλλοτε ο ύπνος είναι διακεκομμένος και ταράζεται από εφιαλτικά όνειρα ή άλλες φορές ξυπνάει πολύ νωρίς το πρωί, νιώθοντας υπερβολικά κουρασμένος.

Η όρεξή του μειώνεται και χάνει βάρος.

Κάποιες φορές όμως, ιδιαίτερα στις γυναίκες, η όρεξη αυξάνει.

Η επιθυμία για σεξουαλική επαφή είναι μειωμένη ή ανύπαρκτη.

Μια υπερβολική ανησυχία για επικείμενους κινδύνους δεν τον αφήνει να ησυχάσει, ενώ ταχυκαρδίες, πόνοι, εφιδρώσεις, κεφαλαλγίες επιτείνουν αυτή την ανησυχία.

Στη σκέψη του λιμνάζουν διαρκώς οι ίδιες μελαγχολικές ιδέες.

Ανακαλώντας ασήμαντα γεγονότα και σφάλματα του παρελθόντος νοιώθει ενοχές και διακατέχεται από τύψεις, αισθάνεται άχρηστος, ανίκανος κι αποτυχημένος.

Υποτιμά τον εαυτό του, τον επικρίνει.

Έτσι οδηγείται συχνά σε αυτοκαταστροφικές σκέψεις. Τα 2/3 των ασθενών καταλαμβάνονται από ιδέες αυτοκτονίας και το 10-15% προβαίνει σε κάποια απόπειρα.

Κάποιες φορές το σύμπτωμα «κατάθλιψη» απουσιάζει από την κλινική εικόνα και η καταθλιπτική διάθεση καλύπτεται από μια μάσκα ευφορίας. Άλλοτε η καταθλιπτική διάθεση δεν είναι προφανής, αλλά αποτυπώνεται στη συμπεριφορά του ατόμου (παρορμητικές ενέργειες, χρήση ουσιών).

Η κατάθλιψη  δεν εμφανίζεται με τα ίδια συμπτώματα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Στα νήπια, ιδιαίτερα όταν έχει προηγηθεί αποχωρισμός από τη μητέρα, εκδηλώνεται με καθυστέρηση στη σωματική, τη νοητική και τη συναισθηματική ανάπτυξη. Στα μικρά παιδιά με διαταραχές του ύπνου, ενούρηση ή εγκόπριση και έντονο κλάμα. Στα παιδιά σχολικής ηλικίας με ενούρηση, ονυχοφαγία, ανυπακοή και σχολική φοβία. Στους εφήβους εμφανίζεται ευερεθιστότητα, κοινωνική απόσυρση, αντικοινωνική συμπεριφορά και χαμηλή επίδοση στο σχολείο. Στους ηλικιωμένους επικρατούν τα σωματικά ενοχλήματα όπως αϋπνία, κεφαλαλγία, ζάλη, ανορεξία και εύκολη κόπωση.

Η κατάθλιψη στις γυναίκες

Η κατάθλιψη στις γυναίκες είναι δυο φορές συχνότερη απ’ ό,τι στους άντρες και αυτό αποδίδεται σε ορμονικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Η κατάθλιψη στη γυναίκα συχνά καλύπτεται πίσω από βουλιμική συμπεριφορά ή παχυσαρκία. Οι περίοδοι της προεμμηνόπαυσης, της εμμηνόπαυσης και της εγκυμοσύνης καθιστούν τη γυναίκα πιο ευάλωτη οργανικά και ψυχολογικά και μπορούν να πυροδοτήσουν ένα καταθλιπτικό επεισόδιο. Επίσης, ισχυρό στρες αποτελεί για τη γυναίκα ο νέος ρόλος της στη σύγχρονη κοινωνία και οι αυξημένες ευθύνες στις οποίες καλείται να ανταποκριθεί.

Η κατάθλιψη στους άντρες.

Στους άντρες η κατάθλιψη είναι λιγότερο συχνή, συνήθως πιο σοβαρή, ενώ είναι πολύ πιο συχνές οι αυτοκτονίες απ’ ό,τι στις γυναίκες. Επίσης συχνά οι άντρες εκδηλώνουν την κατάθλιψη με έναν «καλυμμένο» τρόπο όπως π.χ. με τη χρήση ουσιών ή αλκοόλ ή με εργασιομανία και καταφεύγουν πιο δύσκολα για βοήθεια στους ειδικούς.

Σχετικά άρθρα