Η φροντίδα για τη λήψη τροφής αποτελεί μια από τις κυριότερες καθημερινές ασχολίες στην ιστορία του ανθρώπου. Όσο σημαντική είναι για τον άνθρωπο η τροφή το ίδιο σημαντική είναι η έλλειψη μέτρου στην πρόσληψή της όπως συμβαίνει στην επεισοδιακή υπερφαγία. 

Παρά τη μεγάλη πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια στην αντιμετώπιση διαφόρων σοβαρών ασθενειών, η σύγχρονη κοινωνία φαίνεται να έρχεται σε επαφή με μία δυσεπίλυτη επιδημία, αυτή τωνδιαταραχών πρόσληψης τροφής.

Γενετικοί, ψυχολογικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλουν στην εμφάνιση των διαταραχών πρόσληψης τροφής. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι ορμονικοί και νευροβιολογικοί παράγοντες πιθανώς να συμβάλλουν στην εξέλιξη των διαταραχών αυτών. Η δομή της οικογένειας, στοιχεία της προσωπικότητας, το στρες, η εφηβεία και κοινωνικοπολιτισμικοί παράγοντες επίσης ενοχοποιούνται.

Τι είναι η επεισοδιακή πολυφαγία ή αλλιώς binge eating;

Η κατάσταση αυτή σχετικά πρόσφατα αναγνωρίστηκε ως μια ξεχωριστή κατηγορία. Χαρακτηρίζεται από επεισόδια ανεξέλεγκτης και παρορμητικής υπερφαγίας (binge eating), πέρα από το σημείο του να αισθανθείς «ικανοποιητικά χορτάτος». Όχι σπάνια, τα επεισόδια αυτά συνοδεύονται από ενοχές και δυσαρέσκεια για το γεγονός.

Διαφέρει όμως από τη ψυχογενή βουλιμία στο ότι δεν υπάρχουν επεισόδια προκλητού εμετού.

Υπάρχουν όμως περίοδοι επαναλαμβανόμενων διαιτών, για αυτό και σε κάποιες περιπτώσεις το βάρος αυτών των ανθρώπων μπορεί να κυμαίνεται υπερβολικά. Κατά καιρούς, σε πολλούς ανθρώπους, παρατηρούνται επεισόδια πολυφαγίας.

Συνήθως τα επεισόδια αυτά, εμφανίζονται μετά από μια περίοδο κατά την οποία τα άτομα κάνουν αυστηρή δίαιτα, η οποία μόλις τελειώσει δίνει τη θέση της στην πολυφαγία.

Μέχρι στιγμής δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε την ακριβή αιτία για την οποία οι άνθρωποι τρώνε υπερβολικά • έχουν γίνει πολλές εικασίες για τα αίτια του προβλήματος τα οποία έρχονται να προστεθούν στο ιστορικό της αυστηρής δίαιτας που ακολούθησαν κάποιοι άνθρωποι στο παρελθόν.

Ποια είναι τα ψυχολογικά αίτιά της;

Τα συνήθη αίτια είναι το άγχος, η ανησυχία για την πορεία μιας σχέσης, τα οικογενειακά προβλήματα, η κατάθλιψη και η ανία. Έως τώρα η έρευνα δεν έχει δώσει μια ικανοποιητική εξήγηση, μολονότι όπως προαναφέρθηκε οι ψυχοφυσιολογικές αλλαγές που προκύπτουν από μια αυστηρή δίαιτα ή οι ψυχολογικές μεταπτώσεις που συνδέονται με την αρνητική –καταθλιπτική διάθεση, μπορούν να προκαλέσουν την αλλαγή της ισορροπίας των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο που καταλήγουν στην επεισοδιακή πολυφαγία. Επειδή στη συντριπτική πλειοψηφία των πασχόντων η πολυφαγία δεν επηρεάζει την ποιότητα της ζωής τους, σπάνια επιδιώκεται η βοήθεια από κάποιον ειδικό.

Ωστόσο σε μερικές περιπτώσεις η ζωή του ατόμου επηρεάζεται, η ψυχική του υγεία αποδιοργανώνεται, η διαταραχή επεισοδιακής πολυφαγίας γίνεται κυρίαρχη στη διατροφική του συμπεριφορά και τότε ο πάσχων ζητά βοήθεια από εδικούς. Κάποιοι άνθρωποι, θεωρώντας πως αυτό από το οποίο πάσχουν είναι πρωτίστως η παχυσαρκία, και όχι η διαταραχή επεισοδιακής πολυφαγίας, απευθύνονται σε γιατρούς με στόχο την καταπολέμηση της παχυσαρκίας τους. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινίσουμε πως οι άνθρωποι που πάσχουν από επεισοδιακή πολυφαγία δεν έχουν συμπτώματα ψυχογενούς ανορεξίας, καθώς ο Δείκτης Σωματικής Μάζας είναι μεγαλύτερος του 17.5.Ούτε έχουν ψυχογενή βουλιμία, επειδή δεν χρησιμοποιούν επικίνδυνες μεθόδους ελέγχου του σωματικού βάρους, όπως ασιτία, εμετό, χρήση καθαρτικών φαρμάκων.

Πότε ο δείκτης μάζας μας προειδοποιεί για επεισοδιακή υπερφαγία; 

Ποσοστό που κυμαίνεται από το 10-30% των παχύσαρκων ανθρώπων που έχουν αρκετά συχνά επεισόδια πολυφαγίας, θεωρείται ότι πάσχουν από διαταραχή επεισοδιακής πολυφαγίας. Οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούν πως η διάγνωση της επεισοδιακής πολυφαγίας, θα πρέπει να γίνεται μόνο όταν ο ασθενής είναι υπέρβαρος (ΔΜΣ>25) ή παχύσαρκος (ΔΜΔ >30).Ωστόσο, κάποιοι άλλοι δεν αποδέχονται ότι πρόκειται για μια διακριτή διαταραχή πρόσληψης τροφής και θεωρούν ότι όλες οι περιπτώσεις θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στην κατηγορία. των Άτυπων Διαταραχών Πρόσληψης τροφής (EDNOS).

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Επεισοδιακής Πολυφαγίας

• Επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας π.χ. καταναλώνεται μια σημαντικά μεγάλη ποσότητα φαγητού σε σύντομο χρονικό διάστημα, συνήθως μέσα σε 2 ώρες. Η ποσότητα του φαγητού που καταναλώνεται είναι σαφώς περισσότερη από αυτή που θα έτρωγαν οι υπόλοιποι άνθρωποι το ίδιο χρονικό διάστημα.
• Κατά τη διάρκεια της επεισοδιακής πολυφαγίας, χάνεται ο έλεγχος του φαγητού π.χ. αισθάνεται ότι δεν μπορεί να σταματήσει να τρώει ή ότι έχει χάσει τον έλεγχο στον πώς και στο τι τρώει. Η επεισοδιακή πολυφαγία συνδέεται με τουλάχιστον τρία από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

  • Τρώει πιο γρήγορα από ότι συνήθως
  • Τρώει μέχρι να νιώσει άβολα
  • Τρώει μεγάλες ποσότητες φαγητού, ακόμη και όταν δεν πεινάει
  • Τρώει μόνος του επειδή ντρέπεται σχετικά με το πόσο τρώει
  • Αισθάνεται αηδία για τον εαυτό του κατάθλιψη και ενοχές για την υπερφαγία

• Είναι πολύ αγχωμένος σε σχέση με την επεισοδιακή πολυφαγία
• Τα επεισόδια πολυφαγίας συμβαίνουν κατά μέσο όρο 2 μέρες την εβδομάδα για διάστημα 6 μηνών ή και περισσότερο

 

Τα στοιχεία προέρχονται από την μη κερδοσκοπική εταιρία για τις Διαταραχές Πρόσληψης Διατροφής ΑΝΑΣΑ.