1 στα 2 παιδιά έχουν Τερηδόνα. Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα κινδύνου

05/02/2014
Ομάδα Σύνταξης
Παιδί

Ανησυχία προκαλούν οι δείκτες στοματικής υγείας στον ελληνικό πληθυσμό. Η χώρα μας εξακολουθεί να εμφανίζει υψηλά ποσοστά αναφορικά με την έκταση και τη βαρύτητα εμφάνισης της τερηδόνας.
• Η Ελλάδα βρίσκεται στη χειρότερη ευρωπαϊκή θέση σε εμφάνιση τερηδόνας στον παιδικό πληθυσμό.
• Το 42,8% των παιδιών ηλικίας 5 ετών έχουν τερηδονισμένα ή σφραγισμένα δόντια, ενώ
• Το 71% των εφήβων 15 ετών έχουν εμπειρία τερηδόνας με περίπου δύο σφραγισμένα δόντια.
 
Τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσαν σε χθεσινή Συνέντευξη Τύπου παρουσιάζοντας τον φορέα Συμμαχία για ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα (Alliance for a Cavity Free Future – ACFF), Παράρτημα Ελλάδος, οι κ.κ. Svante Twetman – Καθηγητής στο τμήμα Επιστημών Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Παραρτήματος του φορέα ACFF, ο Συντονιστής της Διοικητικής Επιτροπής του παραρτήματος ACFF Ελλάδος Κωνσταντίνος Ουλής – Καθηγητής Παιδοδοντιατρικής, Οδοντιατρική Σχολή ΕΚΠΑ και τα Μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής του ACFF Ελλάδος Χ. Κουνάρη – Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Προληπτικής και Κοινωνικής Οδοντιατρικής, Οδοντιατρική Σχολή ΕΚΠΑ και Α. Βιέρρου – Ειδικευμένη στην Παιδοδοντιατρική, Πρόεδρος Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας.
Αναφερόμενος στη διεθνή εμπειρία, ο κ. Twetman μίλησε για τον παγκόσμιο χαρακτήρα του Alliance for a Cavity-Free Future (ACFF – Συμμαχία για Ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα), του κοινωφελούς μη κερδοσκοπικού οργανισμού, στο πλαίσιο του οποίου δραστηριοποιούνται ειδικοί από ολόκληρο τον κόσμο. Στόχος του ACFF είναι να δρομολογήσει αλλαγές στην οδοντιατρική πολιτική, οι οποίες θα συνδράμουν στη βελτίωση της στοματικής υγείας του πληθυσμού και στην εξάλειψη της τερηδόνας. «Για την επίτευξη αυτού του στόχου, θεωρείται αναγκαία η συλλογική δράση, ώστε να χαραχθούν οι αναγκαίες πολιτικές δημόσιας υγείας και, επίσης, να επηρεαστούν θετικά οι συνήθειες του πληθυσμού ώστε να σταματήσουμε την τερηδόνα» ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Σιωπηλή Νόσος»: Επιδημιολογία και κοινωνικές ανισότητες 
Η κ.Κουνάρη αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η τερηδόνα έχει πάρει χαρακτηριστικά επιδημίας σε πολλές χώρες, καθώς είναι μία «σιωπηλή νόσος» αφού η εμφάνισή της στα αρχικά στάδια δεν συνδέεται με πόνο ή άλλου είδους ενόχληση για τον ασθενή. Τα αρχικά της σημεία εντοπίζονται έως και στο 80% του διεθνούς πληθυσμού, ενώ τα μεγαλύτερα ποσοστά προβλημάτων και αθεράπευτων αναγκών από τη συγκεκριμένη πάθηση παρουσιάζονται διεθνώς σε ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες όπως τα παιδιά και οι υπερήλικες, αλλά και στα άτομα αγροτικών περιοχών και χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου. «Η τερηδόνα» – είπε – «συνδέεται με κοινωνικές ανισότητες, καθώς το 80% των σοβαρών προβλημάτων εντοπίζονται στο 20% του πληθυσμού».
Εξίσου σημαντικά είναι τα προβλήματα και στον ελληνικό πληθυσμό, με βάση τα ευρήματα μελέτης της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας αφού οι ενήλικες 35-44 ετών έχουν κατά μέσο όρο 7 σφραγισμένα δόντια και 5 εξαχθέντα δόντια.
Σοβαρό είναι το πρόβλημα και στα παιδιά, με 43% των παιδιών 5 ετών και 63% των παιδιών 12 ετών να έχουν εμπειρία τερηδόνας. Η κ.Βιέρρου εξήγησε ότι «τα παιδιά που έχουν τερηδόνα από πολύ μικρή ηλικία είναι πιο ευπαθή στην εμφάνιση τερηδόνας και αργότερα στην ζωή, ενώ υπάρχουν και άλλα σοβαρά προβλήματα όπως πόνος, υποσιτισμός λόγω αδυναμίας μάσησης, και, σαν αποτέλεσμα όλων αυτών, ελλιπής ανάπτυξη του παιδιού».
 
Αναστρέψιμη ασθένεια
Ο κ. Ουλής επεσήμανε ότι «η πάθηση δεν είναι αναπόφευκτη, καθώς μπορεί να προληφθεί και να σταματήσει η εξέλιξή της στα αρχικά στάδια». Η τερηδόνα προκαλείται από τα μικρόβια της οδοντικής μικροβιακής πλάκας που σχηματίζεται πάνω στα δόντια όταν δεν καθαρίζονται και η κακή διατροφή με πολλά σάκχαρα και η ανεπαρκής στοματική υγιεινή είναι οι πιο σημαντικές αιτίες εμφάνισής της.
Κάθε φορά που καταναλώνουμε ζαχαρούχες τροφές και ροφήματα ή γενικότερα υδατάνθρακες (μακαρόνια, πατάτες, δημητριακά), τα μικρόβια της οδοντικής πλάκας παράγουν οξέα που επιτίθενται στα δόντια και προκαλούν τη σταδιακή καταστροφή τους.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η τερηδόνα εξελίσσεται σταδιακά και στα προχωρημένα στάδια μπορεί να προκαλέσει κοιλότητες στο δόντι και να χρειαστεί σφράγισμα ή ακόμα και εξαγωγή του. Στα αρχικά της στάδια, η καταστροφή του δοντιού είναι αναστρέψιμη με την κατάλληλη αντιμετώπιση. Με τη βοήθεια του οδοντίατρου, με καλή στοματική υγιεινή με φθοριούχο οδοντόκρεμα και ισορροπημένη διατροφή, η τερηδόνα μπορεί να προληφθεί και να σταματήσει ήδη από τα αρχικά της στάδια πριν η βλάβη επεκταθεί και χρειαστεί σφράγισμα ή εξαγωγή του δοντιού!.
 
Η άγνοια του πληθυσμού
Έντονη ανησυχία σχετικά με το πρόβλημα της τερηδόνας προκύπτει από τα αποτελέσματα ευρωπαϊκής έρευνας σχετικά με τις γνώσεις και την άποψη των καταναλωτών για την τερηδόνα που πραγματοποιήθηκε σε 4.500 άτομα από τη Γερμανία, την Πολωνία, την Ισπανία, τη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ελλάδα. Με βάση τα στοιχεία, προκύπτει σαφώς η ανάγκη για περαιτέρω εκπαίδευση πάνω στο θέμα της τερηδόνας σε επίπεδο δημόσιας υγείας, αφού σχεδόν τα τρία τέταρτα (72%) συμφώνησαν ότι δεν πιστεύουν ότι κάνουν αρκετά για την πρόληψη της τερηδόνας και το ένα πέμπτο (18%) παραδέχθηκε ότι οι γνώσεις τους για την πρόληψη της τερηδόνας είναι ανεπαρκείς ή μηδαμινές. Επίσης, πάνω από το ένα τρίτο (38%) των συμμετεχόντων πιστεύουν ότι αργά ή γρήγορα ο καθένας θα εμφανίσει τερηδόνα.
Συγκεκριμένα για τη χώρα μας, μόνο το 16,8% του ελληνικού πληθυσμού θεωρεί ότι γνωρίζει πως μπορεί να την προλάβει, ενώ η μεγάλη πλειονότητα (83,2%) δεν γνωρίζει καθόλου ή έχει ανεπαρκείς γνώσεις για την πρόληψη της πάθησης.
Το 62,8% των Ελλήνων θεωρεί ότι πρόκειται για ένα νόσημα το οποίο απαιτεί το προβληματικό δόντι να τροχιστεί και μετά να σφραγιστεί. Δεν γνωρίζει ότι τα αρχικά στάδια δεν απαιτούν παρεμβατικές μεθόδους, όπως το σφράγισμα!
Περισσότεροι από τους μισούς (52,8%) θεωρούν ότι τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν τον υψηλότερο κίνδυνο και δεν γνωρίζουν ότι η τερηδόνα είναι μία απειλή και για τους ενηλίκους.
Τέσσερις στους πέντε αντιλαμβάνονται ότι δεν κάνουν αρκετά για την πρόληψή της και ως απόρροια της αδράνειας, το 31% – 41% των ενηλίκων έχουν χάσει όλα τα δόντια και φέρουν ολικές οδοντοστοιχίες.
 
Η Ελλάδα στο χάρτη της τερηδόνας
Από τα στοιχεία προκύπτει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στα παιδιά ηλικίας 5 ετών, κατέχει την ένατη θέση μεταξύ 15 χωρών – μελών, ενώ για τα παιδιά 12 ετών κατέχει την τελευταία θέση μαζί με την Ιταλία.
Καθοριστικό ρόλο στη διαφύλαξη της στοματικής υγείας διαδραματίζει και γεγονός ότι τα ασφαλιστικά ταμεία (ΕΟΠΥΥ) δεν παρέχουν καμία ασφαλιστική κάλυψη για Οδοντιατρική πρόληψη ή περίθαλψη καθώς και παράγοντες, όπως η οικονομική κατάσταση και η εκπαίδευση.
 
Ενδεικτικό είναι το στοιχείο ότι οι ανασφάλιστοι έχουν 2 έως και 5 φορές περισσότερες εξαγωγές και ανάγκες προσθετικής αντικατάστασης δοντιών από ότι έχουν οι ασφαλισμένοι.
 
Ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα: Ανάληψη δράσεων
Στο πλαίσιο της υιοθέτησης πρακτικών για την βελτίωση της στοματικής υγείας στη χώρα μας, ο φορέας ACFF – Συμμαχία για ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα, σχεδιάζει και υλοποιεί δράσεις τόσο σε επίπεδο εισήγησης προτάσεων βελτίωσης των θεσμικών πλαισίων που διέπουν την οδοντιατρική φροντίδα, όσο και σε επίπεδο ενημέρωσης και εκπαίδευσης για την πρόληψη της τερηδόνας.
Σε αυτή την κατεύθυνση, ο κ. Ουλής, ανακοίνωσε τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της δράσης «Βιωματική Μάθηση» – ένα πρόγραμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών των νηπιαγωγείων της χώρας, για την σημασία της φροντίδας της στοματικής υγείας. Παράλληλα θα εντατικοποιηθεί και ο Μήνας Στοματικής Υγείας που γίνεται κάθε Νοέμβριο στα πλαίσια του «Προγράμματος προαγωγής και καταγραφής της στοματικής υγείας του ελληνικού πληθυσμού» από την Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία για την ενημέρωση σε θέματα στοματικής υγείας και πρόληψης όλου του πληθυσμού. Το πρόγραμμα «Βιωματική Μάθηση» θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται στα σχολεία από τον Σεπτέμβριο 2014, ενώ είναι η πρώτη φορά που στην Ελλάδα υλοποιείται δράση αυτής της έκτασης, για παιδιά αυτής της ηλικιακής ομάδας.
Ο φορέας Alliance for a Cavity-Free Future είναι μια παγκόσμια πρωτοβουλία ειδικών που ενώσανε τις δυνάμεις τους για να προωθήσουν δράσεις τόσο σε κλινικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο δημόσιας υγείας με σκοπό να σταματήσουν την εμφάνιση και την εξέλιξη της τερηδόνας και να επιτευχθεί ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα για όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Η παγκόσμια κίνηση Alliance for a Cavity-Free Future ξεκίνησε το 2010 και τον Ιούλιο του 2013 ανακοινώθηκε η λειτουργία του Ευρωπαϊκού παραρτήματος. Μέχρι στιγμής υπάρχουν παραρτήματα στην Κίνα, την Κολομβία, το Μεξικό, τη Βραζιλία και τη Βενεζουέλα. Ο ACFF διεθνώς συνεργάζεται και υποστηρίζεται από το Global Child Dental Fund, το Kings College London και την Colgate.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον ACFF, επισκεφθείτε: http://family.allianceforacavityfreefuture.org
 
Για τον ACFF Ελλάς
Το Ελληνικό Παράρτημα του ACFF ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο 2013, με στόχο, μέσω της ανάληψης πρωτοβουλιών και δράσεων, να συμβάλλει στη μείωση της τερηδόνας στη χώρα μας. Ο ACFF Ελλάς, σχηματίστηκε με τη συμμετοχή και συνεργασία της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, της Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας καθώς και καταξιωμένων εκπροσώπων της Οδοντιατρικής κοινότητας.
Στη χώρα μας ξεκινά η λειτουργία του το πρώτου παραρτήματος σε Ευρωπαϊκή χώρα.
Η Διοικητική Επιτροπή του Ελληνικού Παραρτήματος ACFF αποτελείται από τους κ.κ.:
• Κ. Ουλής (Συντονιστής), Καθηγητής Παιδοδοντιατρικής (Οδοντιατρική Σχολή ΕΚΠΑ – Επιστημονικός Υπεύθυνος Προγράμματος «Προαγωγή και Καταγραφή της Στοματικής Υγείας του Ελληνικού Πληθυσμού» και Μέλος ΔΣ της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας).
• Χ. Κουνάρη, αναπληρώτρια Καθηγήτρια Προληπτικής και Κοινωνικής Οδοντιατρικής, Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.
• Α. Βιέρρου, ειδικευμένη στην Παιδοδοντιατρική, Πρόεδρος Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας.
Στην ευρύτερη επιστημονική επιτροπή συμμετέχουν εκπρόσωποι της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, της Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας, των μεγαλύτερων οδοντιατρικών συλλόγων της χώρας και άλλων επιστημονικών φορέων, όπως οι κ.κ.:
• Β. Τοπίτσογλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Προληπτικής Οδοντιατρικής, Οδοντιατρικής Σχολής ΑΠΘ.
• Β. Τσανίδης, μέλος της Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας και του συμβουλίου της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας.
• Ν. Λυγιδάκης, Ειδικευμένος στη Παιδοδοντιατρική, Συντονιστής Επιστημονικής Επιτροπής Οδοντιατρικού Συλλόγου Αθηνών.
<div>
• Ν. Μαρουφίδης, Συντονιστής Επιστημονικής Επιτροπής Οδοντιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.
</div>