Βία στην εφηβεία. Τα 15+1 προειδοποιητικά σημάδια της κακοποιητικής σχέσης

29/02/2020
Ομάδα Σύνταξης
Teens, Ψυχολογία

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η βία στις εφηβικές σχέσεις είναι πολύ πιο συχνή από όσο η κοινή γνώμη εκτιμά, με 1 στις 5 μαθήτριες λυκείου να έχει πέσει θύμα σωματικής, ή σεξουαλικής βίας από τον σύντροφό της. Σύμφωνα με επίσημα στατιστικά δεδομένα, η πιο ευάλωτη ηλικιακή ομάδα είναι αυτή των νέων γυναικών 16 – 24.

Γράφει ο Ουρολόγος – Ανδρολόγος Θανάσης Παλλαντζάς

Αν και σχεδόν τα 2/3 των εφήβων δηλώνουν ότι ένα φιλικό τους πρόσωπο κακοποιείται στο πλαίσιο μιας ερωτικής σχέσης, λιγότερο από τους μισούς γονείς αναφέρουν ότι έχουν μιλήσει στα παιδιά τους για τη βία και τις υγιείς σχέσεις.

Οι ειδικοί θέλουν να αφυπνίσουν τους γονείς τονίζοντας πως θύματα αυτού του τύπου βίας μπορεί να είναι τα παιδιά τους και ότι δεν υπάρχει πόλη, κοινότητα, ή οικογένεια που έχει ανοσία σε αυτή. Δυστυχώς, μια γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο μπορεί να αποκαλύψει τα ονόματα των όμορφων νεαρών γυναικών που έχασαν τη ζωή τους από τους βίαιους σεξουαλικούς συντρόφους τους.

Η βία στις σχέσεις πλήττει τους πάντες

Παράλληλα, η βία στις σχέσεις, όπως και όλοι οι τύποι ενδοοικογενειακής βίας, πλήττει όλα τα κοινωνικοοικονομικά στρώματα και τις φυλετικές ομάδες . Η χρήση της βίας λειτουργεί ως μέσο απόκτησης ισχύος και ελέγχου πάνω στο θύμα και τη σχέση. Συνήθως, οι βίαιες συμπεριφορές προκύπτουν όταν ο σύντροφος που κακοποιεί, αισθάνεται ότι χάνει τον έλεγχο.

Αυτό σημαίνει ότι η πιο επικίνδυνη φάση στις σχέσεις αυτές, είναι όταν το θύμα τελικά προσπαθήσει να φύγει από τη σχέση. Τότε είναι που λαμβάνουν χώρα οι πιο ακραίες μορφές άσκησης της βίας που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στο φόνο. Είναι ενδεχομένως η έλλειψη εμπειρίας στις σχέσεις, αυτή που κάνει την ηλικιακή ομάδα των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων πιο ευάλωτη.

Παράλληλα, η πίεση που δέχονται από το περιβάλλον των συνομηλίκων τους να είναι σε μια σχέση, σε συνδυασμό με τις μη ρεαλιστικές πεποιθήσεις που έχουν πολλές νεαρές γυναίκες αναφορικά με τη ρομαντική αγάπη, μπορεί να δημιουργήσουν στα θύματα το αίσθημα ότι ευθύνονται για ότι τους συμβαίνει.

Τα προειδοποιητικά σημάδια μιας κακοποιητικής σχέσης

Πολύ συχνά, για παράδειγμα, συγχέουν τα ενδεικτικά προειδοποιητικά σημάδια μιας κακοποιητικής σχέσης, όπως είναι η εμμονική ζήλια και η κτητικότατα, με ρομαντικές χειρονομίες και ενδείξεις αγάπης και αφοσίωσης του συντρόφου τους. Από την άλλη, πολύ συχνά οι νεαροί άνδρες μπορεί να αισθάνονται την πίεση να ελέγχουν τις συντρόφους τους και να είναι επιθετικοί σαν απόδειξη της αρρενωπότητας τους.

Οι ειδικοί αναφέρονται επίσης, στα σημάδια που πρέπει να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου στους γονείς, καθώς είναι ενδεικτικά της συμμετοχής του παιδιού τους σε μια κακοποιητική σχέση. Κάποια από αυτά είναι η κατάθλιψη και οι εναλλαγές στη διάθεση, οι απουσίες και τα προβλήματα στο σχολείο, η απομόνωση από φίλους και οικογένεια, η χρήση αλκοόλ και ουσιών, καθώς και οποιαδήποτε ένδειξη σωματικού τραυματισμού.

Μπορεί επίσης, να υπάρχουν ενδείξεις ότι ένας έφηβος αναπτύσσει βίαιες συμπεριφορές στις σχέσεις του, όπως είναι η υπερβολική ζήλια, οι εκρήξεις θυμού, η λεκτική κακοποίηση, η κατηγορία άλλων για διάφορα προβλήματα, καθώς και οι απειλές βίας. Πολλοί είναι οι γονείς που εύχονται να γνώριζαν τα σημάδια αυτά πριν να είναι αργά.

Ο ρόλος των γονιών

Είναι σημαντικό οι γονείς να προσέχουν, να παρατηρούν και να συμμετέχουν στη ζωή των εφήβων. Η αρχή της εφηβείας είναι η κατάλληλη στιγμή για να συζητήσουν με τα παιδιά το ζήτημα των σχέσεων και το τι συνιστά μια υγιή σχέση.

Εάν υπάρχει ανησυχία οι γονείς μπορούν να απευθυνθούν στους επαγγελματίες υγείας που παρακολουθούν το παιδί, οι οποίοι ενδεχομένως θα τους φέρουν σε επαφή με τους τοπικούς φορείς που διαχειρίζονται τα προβλήματα της ενδοοικογενειακής βίας και της βίας στις σχέσεις.

Απαραίτητο, επίσης, είναι να υπάρχει μεριμνά τόσο για τη βία στις σχέσεις, όσο και για το σχολικό εκφοβισμό μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Η ενημέρωση για τα φλέγοντα αυτά ζητήματα πρέπει επίσης να γίνει σε επίπεδο κοινότητας.

Τα παιδιά, συνήθως, φοβούνται να μιλήσουν για τη βία, ιδιαίτερα όταν είναι αποδέκτες της. Οι γονείς όμως, δεν πρέπει να φοβούνται να ρωτήσουν και να συζητήσουν για αυτή. Ακόμα και εάν στην αρχή οι έφηβοι δείχνουν να μην ακούν, στην πραγματικότητα το κάνουν. Σε κάθε περίπτωση, άλλωστε, χρειάζεται ομαδική προσπάθεια για να «σπάσει» ο κύκλος της βίας.