Πώς χειριζόμαστε ένα περιστατικό απιστίας; Μια αληθινή ιστορία…

<p style="text-align: justify;"><strong><em>Στο βιβλίο που κυκλοφόρησε το 1983 με τον τίτλο</em> American Couples <em>οι κοινωνιολόγοι </em><em>Philip Blumstein </em><em>και </em><em>Pepper Schwartz </em><em>εκτιμούν πως τουλάχιστον το 21% των γυναικών και το 37% των αντρών είχαν μια εξωσυζυγική σχέση στα δέκα χρόνια γάμου.</em>Οι συγγραφείς τονίζουν, ωστόσο, πως ακόμη και οι σύζυγοι που εί­χαν τέτοιου είδους σχέσεις θεωρούν τη μονογαμία ως ένα ιδανικό. Παρά το γεγονός ότι οι εξωσυζυγικές σχέσεις φαίνονται να εί- ναι αρκετά συχνές, μπορεί να έχουν καταστροφική επίδραση στον άλλο σύντροφο -και στον ίδιο το γάμο- αν αποκαλυφτούν.</strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Από τον θεραπευτή Ρόμπερτ Αλμπέρτι. Επιστημονική επιμέλεια κειμένου, ψυχίατρος- ψυχοθεραπευτής, Δρ Γρηγόρης Σίμος.</strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><img src="/contentfiles/eidikoi/psyxiatroi/grigoris-simos.jpg" alt="" width="88" height="88" /></strong></p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Φυσικά, αυτές οι σχέσεις δεν υπονομεύουν έναν ήδη κλονισμένο γάμο, αλλά μπορούν κάλλιστα να αποτελούν σύμπτωμά του. Οι θεραπευτές που κάνουν συμβουλευτική ζευγαριών και οι δικηγόροι που αναλαμβάνουν διαζύγια αναφέρουν πως η πλειοψηφία των πελατών τους παραδέχεται πως είχαν σχέσεις πριν ή κατά τη διάρ- κεια διάλυσης της σχέσης τους.</p>
<p style="text-align: justify;">Γιατί άραγε μια εξωσυζυγική σχέση ασκεί μια τόσο τραυματική επίδραση στον/στην απατημένο/η σύζυγο, ιδιαίτερα όταν το γεγονός περιγράφεται από τον/την άπιστο/η σύντροφο ως ασήμαντο;</p>
<p style="text-align: justify;">Η απάντηση βρίσκεται στο συμβολικό μήνυμα της σχέσης. Πουθενά αλλού η σκέψη του όλα-ή-τίποτα δε γίνεται πιο έντονη απ’ ό,τι σε θέματα που έχουν σχέση με τη συζυγική πίστη: ένας σύζυγος εί- ναι είτε πιστός είτε άπιστος. Δεν υπάρχει τίποτα ενδιάμεσα. Μια και μόνο σχέση αρκεί για να χαρακτηριστεί ως άπιστος ή άπιστη, όπως κάποιος που έχει κλέψει μια μόνο φορά στη ζωή του και στιγματίζεται ως κλέφτης ή κάποιος που έχει πει μια φορά ψέμα­τα και θεωρείται παντοτινά ως ψεύτης.</p>
<p style="text-align: justify;">Ακριβώς όπως ο δεσμός του γάμου αντιπροσωπεύει την αγά­πη, αποκτούμε ένα αίσθημα του συμβολικού μηνύματος μιας εξω συζυγικής σχέσης από την περιγραφή που δίνει ο/η απατημένος/η σύζυγος: <em>προδοσία, απιστία, απάτη.</em></p>
<p style="text-align: justify;">Ακόμη κι αυτές οι λέξεις δεν εκφράζουν απόλυτα την απελπισία που νιώθουν κάποιοι πληγω­μένοι σύζυγοι – αισθάνονται σαν ολόκληρο το νήμα της ζωής τους να κόπηκε ανεπανόρθωτα.</p>
<p style="text-align: justify;">Εκτός απ’ αυτό το αίσθημα απελπι­σίας, αμφιβολίες για το πόσο άξιοι, επιθυμητοί ή επαρκείς είναι αρχίζουν να τους κατατρύχουν:</p>
<p style="text-align: justify;">“Όπως φαίνεται, απέτυχα κατά κάποιον τρόπο… Φαντάζομαι πως κανείς δε με θέλει” μου είπε με δάκρυα μια απατημένη σύζυγος. Επιπλέον, συχνά νιώθουν να πληγώνεται βαθιά η αξιοπρέπειά τους ή να χάνουν από την κατο­χή τους ένα πραγματικό τους απόκτημα.Χωρίς να παραβλέψει ή να δεχτεί την απιστία ο/η απατημέ­νος/η σύζυγος, μπορεί να προσπαθήσει να δει πιο αποστασιοποι- ημένα αυτό το γεγονός.</p>
<p style="text-align: justify;"> Η σκέψη του όλα-ή-τίποτα κάνει τον/την “προδομένο/η” σύζυγο πιο επιρρεπή στο να θεωρήσει την κατά­σταση ως μια πολύ μεγαλύτερη απειλή για το γάμο απ’ ό,τι πραγ­ματικά είναι. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στις περιπτώσεις εκείνες που ο/η σύζυγος είχε διάφορες περιπέτειες της μιας βραδιάς.</p>
<p style="text-align: justify;">Φυσικά, η αναγνώριση ότι η απειλή δεν είναι φανταστική είναι ιδιαίτερα σημαντική: μια μεμονωμένη εξωσυζυγική σχέση μπορεί να αναπτυχθεί σε κάτι πολύ πιο μόνιμο και να δημιουργήσει μια σοβαρή απειλή στο γάμο.</p>
<p style="text-align: justify;">Ωστόσο, ο/η προδομένος/η σύζυγος μπο­ρεί να αντιδράσει σε οποιαδήποτε τέτοια κατάσταση σαν να είναι πράγματι μια τεράστια απειλή.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Mια αληθινή ιστορία.</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Πολλά ζευγάρια καταφεύγουν στη συμβουλευτική αφού αποκαλυφθεί η απιστία. Όταν μια τέτοια συμπεριφορά αποτελεί σύμπτω­μα κλονισμού του γάμου, ο θεραπευτής συχνά μπορεί να βοηθήσει τους συζύγους να λύσουν τα προβλήματά τους και συνεπώς να μει­ώσουν την πιθανότητα επανεμφάνισης αυτής της κατάστασης.</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Για παράδειγμα, ο Νταν ήταν ένας πολυάσχολος έμπορος που περνούσε τις περισσότερες ώρες του στη δουλειά. Συνήθως έφευ­γε από το σπίτι στις 6:00 το πρωί και δε γύριζε ποτέ πριν τις 8:00 ή τις 9:00 το βράδυ. Η σύζυγός του η Μπάρμπαρα δούλευε λιγότε- ρες ώρες και ήταν ιδιαίτερα δυσαρεστημένη με το πρόγραμμα του Νταν, που τους στερούσε από το χρόνο που έπρεπε να περνούν μαζί. Οι σεξουαλικές επαφές τους μειώθηκαν σημαντικά, κάνοντάς τη να νιώθει κενό και πλήξη και να ποθεί την ικανοποίηση.</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Η Μπάρμπαρα συμμετείχε σε πολλές οργανώσεις. Με τον καιρό, γνώρισε ένα άλλο μέλος μιας οργάνωσης που είχε πρόσφατα χωρίσει από τη σύζυγό του. Καθώς αναπτυσσόταν η σχέση τους, ο νέος της φίλος άρχισε να της κάνει σεξουαλικές προτάσεις. Στο σημείο αυτό, οι βαθύτερες ανάγκες της Μπάρμπαρα για τρυφερό- τητα και επαφή, τις οποίες δεν εκπλήρωνε ο Νταν, βγήκαν στο προσκήνιο. Επιπλέον, η Μπάρμπαρα ήταν ένα υπάκουο άτομο που χαρακτηριζόταν από μια υπερβολική ανάγκη να ικανοποιεί τους άλλους ανθρώπους. Αυτοί οι παράγοντες υπερίσχυσαν της ηθικής της: προχώρησε σε μια μόνο σεξουαλική επαφή με το φίλο της, μετά την οποία ένιωσε πολύ ένοχη.</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Ο Νταν άρχισε να υποψιάζεται πως η Μπάρμπαρα είχε κάτι παραπάνω από μια πλατωνική σχέση μ’ αυτό τον άλλο άντρα. Τη ρώτησε, και κείνη ένιωσε τόσο ένοχη, που ξέσπασε σε δάκρυα και του είπε ακριβώς τι είχε συμβεί. Ο Νταν ένιωσε ολότελα απογοη­τευμένος και της είπε ότι δεν μπορούσε να συνεχίσει σ’ ένα γάμο από τη στιγμή που δεν μπορούσε πια να εμπιστευτεί τη σύζυγό του. Ωστόσο, αφού η οργή και η απελπισία του υποχώρησαν κά­πως, αποφάσισαν να καταφύγουν σε συμβουλευτική γάμου.</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Όταν ήρθαν σ’ επαφή μαζί μου, ήταν ξεκάθαρο πως μια ουσια­στική αλλαγή στις προτεραιότητες και στα σχέδιά τους ήταν ανα­γκαία προκειμένου να απαλύνουν κάπως το πλήγμα που είχε επέλθει στη σχέση τους. Ο Νταν συμφώνησε να μειώσει τις ώρες που περνούσε στη δουλειά του. Η Μπάρμπαρα, στο μεταξύ, εν- θαρρύνθηκε να βρει άλλες πηγές ικανοποίησης. Άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα σ’ ένα τοπικό κολέγιο – κάτι που ήθελε να κά­νει εδώ και πολύ καιρό.</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Η αντίδραση του Νταν ήταν χαρακτηριστική των απατημένων εκείνων συζύγων που αλλάζουν αυτόματα οπτική γωνιά ώστε να κάνουν τον/την άπιστο/η σύζυγό τους να φαίνεται κακός/ή (βλ. Κεφάλαιο 8). Η κάθε πράξη του “προδότη” συντρόφου εξετάζεται τώρα κάτω απ’ αυτό το νέο πρίσμα. Ξαφνικά, χαρακτηριστικά τα οποία προηγουμένως ήταν άξια θαυμασμού τώρα γίνονται αντι­ληπτά ως αρνητικά, επιφανειακά ή απατηλά.</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;">Ένα από τα πρώτα διορθωτικά βήματα είναι η προσπάθεια αναπλαισίωσης της οπτικής γωνιάς του/της απατημένου/ης συζύ- γου. Η απιστία είναι πράγματι μια ασυγχώρητη αμαρτία; Στην αρ- χή τουλάχιστον, έτσι φαινόταν στον Νταν. Όταν όμως προσπάθη- σε να τη δει διαφορετικά, έπρεπε να παραδεχτεί πως δεν ήταν κάτι τόσο τρομερό όσο του είχε φανεί αρχικά.</p>
<p style="text-align: justify;">Συνειδητοποίησε πως κά- ποιοι παντρεμένοι φίλοι του είχαν διάφορες τέτοιες τυχαίες σχέ- σεις τις οποίες ο ίδιος δεν αποδοκίμαζε – εφόσον δεν αποκαλύ- πτονταν. Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις είχε μπει και ο ίδιος στον πειρασμό να κάνει μια τέτοια σχέση, αν και τελικά δεν το επέτρεψαν οι συνθήκες. Παραδέχτηκε μάλιστα πως κάποτε, χαριτολο- γώντας, είχε πει στην Μπάρμπαρα πως είχε μια άλλη σχέση – σαν έναν τρόπο να εξασφαλίσει μια “προκαταβολική συγκατάθεση” από κείνη σε περίπτωση που προέκυπτε κάτι τέτοιο στο μέλλον. <em>Δεν είχε όμως ποτέ υποψιαστεί πως αντή η συζήτηση μπορεί να άνοιγε σ’ εκείνη την πόρτα για μια τέτοια σχέση.*</em></p>
<p style="text-align: justify;">Στην πραγματικότητα, αυτού του είδους οι συζητήσεις είναι συχνές ανάμεσα στους συζύγους. Οι Blumstein και Schwartz πα­ρατηρούν από διάφορα ιστορικά πως οι σύντροφοι συχνά ερμη­νεύουν αυτές τις συζητήσεις τελείως διαφορετικά· οι άντρες συ­μπεραίνουν πως έχουν πάρει συγκατάθεση από τις συζύγους τους, ενώ οι γυναίκες πιστεύουν πως έχουν κάνει γνωστή την αντίθεσή τους για μια εξωσυζυγική σχέση του συζύγου τους.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Ο Νταν συνειδητοποίησε πως, αν ο ίδιος είχε μια άλλη σχέση, δε θα ένιωθε πως ήταν πράγματι άπιστος ή υποκριτής. Συνεπώς, λογικά δεν είχε δικαίωμα ν’ αποδώσει αυτούς τους χαρακτηρισμούς στην Μπάρμπαρα. Αυτή η αναγνώριση τον βοήθησε να θεωρήσει το γεγονός λιγότερο φοβερό: οι πράξεις της Μπάρμπαρα δεν ήταν τόσο “φριχτές”. Αν και πίστευε πως η Μπάρμπαρα τον είχε διαψεύσει σοβαρά -είχε προδώσει την εμπιστοσύνη του-, παραδέχτηκε πως η συμπεριφορά της εκείνη ήταν δικαιολογημένη, καθώς ο γάμος τους περνούσε πράγματι μια κρίση. Όταν κατάλαβε την αιτία της πράξης της Μπάρμπαρα, ο Νταν ανακουφίστηκε κάπως – δε σήμαινε απαραίτητα πως δεν τον αγαπούσε.</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Αυτό που επίσης είναι σημαντικό είναι η “αποκαταστροφοποίηση” του γεγονότος. Ο Νταν είχε πει: “Δε θα μπορέσω ποτέ να την εμπιστευτώ ξανά”. Πίστευε πως από τη στιγμή που εκείνη είχε ξεπε- ράσει τα όρια της πίστης και της αφοσίωσης μπορούσε να το ξανα­κάνει. Ευτυχώς, όμως, μπόρεσε να δει τα πράγματα πιο λογικά: αν εκείνη είχε την ειλικρινή πρόθεση ν’ αφοσιωθεί στη βελτίωση της σχέσης, δε θα είχε λόγο να ψάχνει έξω από το γάμο για ικανοποίηση.</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Καθώς ο Νταν άρχισε ν’ αναθεωρεί την αρνητική αντίληψή του για την Μπάρμπαρα, σταμάτησε να τη θεωρεί ανεύθυνη, αναξιό­πιστη και εγωίστρια, ενώ αντιθέτως άρχισε να την αντιμετωπίζει ως ένα άτομο που είχε κάνει ένα λάθος και το είχε μετανιώσει αλη­θινά. Αποφάσισε πως μπορούσε να συνεχίσει να ζει μαζί της – αν και δε θα ξεχνούσε ποτέ το ολίσθημά της. Πριν όμως φτάσει σ’ αυ­τό το σημείο, έπρεπε ν’ ανακαλύψει τα βαθύτερα μηνύματα της απιστίας της και να ξεπεράσει την ανάγκη του για εκδίκηση. Κα­θώς εξέτασε προσεκτικά το συμβολικό νόημα, συνειδητοποίησε πως η σχέση της τον έκανε να νιώθει ανήμπορος, σαν να βρισκό­ταν τελείως εκτός ελέγχου, και πως, αν εκείνη αποφάσιζε να κάνει κάτι, αυτός δεν ασκούσε καμιά επίδραση στις πράξεις της.</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Η απεγνωσμένη αντίδραση του Νταν δεν είναι τόσο υπερβολι­κή όσο πιθανώς φαίνεται. Οι παντρεμένοι άνθρωποι πρέπει να έχουν την αίσθηση όχι μόνο ότι ο/η σύντροφός τους δε θα ξεπεράσει ορισμένα όρια αλλά ότι έχουν στα χέρια τους κάποιον έλεγχο- ότι μπορούν να επηρεάσουν το/τη σύζυγό τους να μην κάνει κά­τι που θα τους πληγώσει. Η βασική εμπιστοσύνη που περιγράφεται στο Κεφάλαιο 11 δίνει σ’ ένα σύζυγο την ασφάλεια ότι η σχέ­ση έχει πρωταρχική σημασία και δε θα θυσιαστεί για ένα καπρί­τσιο ή μια επιπόλαιη παρόρμηση.</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Ο Νταν ακόμη αναγνώρισε πως η σχέση της Μπάρμπαρα τον έκανε να αμφιβάλλει για τον εαυτό του. Ήταν άραγε τόσο επιθυμη­τός όσο πίστευε; Εφόσον μπορούσε να του το κάνει, σήμαινε πως ίσως δεν ήταν ωραίος· μάλλον δεν ήταν καθόλου ελκυστικός, δεν μπορούσε ποτέ να έχει μια υγιή σχέση και θα κατέληγε μόνος και εγκατελειμμένος. Συνειδητοποίησε πως ο πόνος του και η επιθυμία για εκδίκηση πήγαζαν κυρίως απ’ αυτά τα συναισθήματα αναξιότη- τας. Όταν μπόρεσε να καταπνίξει αυτές τις ανασφάλειες βλέπο­ντας πιο ρεαλιστικά τον εαυτό του, η επιθυμία του να τιμωρήσει την Μπάρμπαρα για την ψυχική οδύνη που του προκάλεσε μειώθηκε.</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Παρότρυνα τον Νταν να προσπαθήσει να καταλάβει την Μπάρ­μπαρα, να αντιληφθεί πως η μοναξιά στο γάμο την έκανε ευάλωτη. Καθώς μπόρεσε να ταυτιστεί μαζί της, έγινε πιο επιεικής. Αυτή η επιείκεια είναι ουσιαστική για τη συμφιλίωση. Ο Νταν, παρ’ όλα αυτά, παρέμεινε κάπως δύσπιστος απέναντι στην Μπάρμπαρα, αλλά συμφώνησαν ότι εκείνη θα προσπαθούσε να απαλύνει τις υποψίες του. Η Μπάρμπαρα συμφώνησε πως, όταν είχε κάποια δουλειά ή συνάντηση, θα του έλεγε ακριβώς πού θα πήγαινε και με ποιον και πως θα του τηλεφωνούσε αν επρόκειτο να αργήσει. Συγ­χρόνως, ο Νταν έπρεπε να μάθει να αντέχει την αβεβαιότητα του να μην ξέρει πού είναι η Μπάρμπαρα την κάθε στιγμή. Η Μπάρμπαρα και ο Νταν άρχισαν επίσης να σκέφτονται τρόπους με τους οποί­ους θα μπορούσαν να ικανοποιούν ο ένας τον άλλο και να εκφρά­ζουν το ενδιαφέρον τους. Για παράδειγμα, άρχισαν ν’ αγοράζουν ο ένας στον άλλο δώρα, να τρώνε συχνά πρωινό έξω και να κάνουν σχέδια για να βελτιώσουν το σπίτι τους. Ακόμη, συμφώνησαν τα Σαββατοκύριακα να πηγαίνουν μαζί εκδρομές. Αλλά το πιο σημαντικό είναι πως αποφάσισαν να προγραμματί­σουν συνεδρίες επίλυσης προβλημάτων που θα τους επέτρεπαν να ξεκαθαρίσουν και να επιλύσουν τις συγκρούσεις τους.</em></strong></p>

Σχετικά άρθρα