«Η μητέρα μου είναι 70 κι εγώ 45. Θέλω να αρχίσω πια να κάνω τη δική μου ζωή και συνεχώς βρίσκει δικαιολογίες για να πρέπει να είμαι κοντά της και δεν νιώθω ελεύθερος για να κάνω τη ζωή μου».
Όταν η μητέρα βλέπει τον γιο ως υποκατάστατο συντρόφου
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η σχέση μητέρας–γιου ξεπερνά τα όρια της υγιούς φροντίδας και εξελίσσεται σε μια ψυχολογική εξάρτηση που θυμίζει συντροφική σχέση. Δεν μιλάμε φυσικά για ερωτική διάσταση, αλλά για το συναισθηματικό «δέσιμο» όπου ο γιος γίνεται το κέντρο της ζωής της μητέρας, σαν να καλύπτει τον ρόλο του άνδρα που εκείνη δεν έχει ή έχει χάσει.
Όταν η μητέρα στηρίζεται υπερβολικά στον γιο για παρέα
Σε τέτοιες περιπτώσεις, η μητέρα στηρίζεται υπερβολικά στον γιο για παρέα, για υποστήριξη και για την κάλυψη συναισθηματικών της αναγκών. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει ένα ασφυκτικό περιβάλλον, όπου ο γιος νιώθει υποχρεωμένος να είναι πάντα διαθέσιμος και να βάζει σε δεύτερη μοίρα τη δική του ζωή.
Οι ρίζες του φαινομένου
Στην ψυχολογία και την ψυχανάλυση, αυτό συχνά συνδέεται με συμβιωτικές σχέσεις που ξεκινούν από την παιδική ηλικία.
Μια μητέρα που έχει βιώσει την εγκατάλειψη, την απώλεια ή μια δύσκολη σχέση με τον σύντροφό της, μπορεί, συνειδητά ή ασυνείδητα, να «επενδύσει» όλη της την αγάπη και τις προσδοκίες που έχει στον γιο της.
Ο γιος, από την άλλη, μαθαίνει να είναι «καλός» και «υποστηρικτικός» για να μην τη στενοχωρήσει, δημιουργώντας έτσι έναν κύκλο ενοχής και υποχρέωσης.
Αυτό το έντονο δέσιμο με τη μητέρα δημιουργεί ένα ψυχολογικό δίλημμα όπου η ανάγκη για προσωπική ελευθερία συγκρούεται με την αίσθηση καθήκοντος και την ενοχή. Το αποτέλεσμα; Ο άνδρας μένει στάσιμος, φοβούμενος ότι η οποιαδήποτε κίνησή του προς ανεξαρτησία θα πληγώσει τη μητέρα του.
Τι γίνεται με τις σχέσεις ενός τέτοιου άνδρα – Πώς λειτουργεί με τις γυναίκες
Πολλοί άνδρες που βρίσκονται σε μία τέτοια συναισθηματική εξάρτηση, καταλήγουν να αποφεύγουν σοβαρές σχέσεις ή να τις διακόπτουν γρήγορα, γιατί η μητέρα μπαίνει, συνειδητά ή όχι, ανάμεσα.
- Μπορεί να κρατούν τη σύντροφό τους σε «αναμονή» και να μην κάνουν βήματα για κοινή ζωή.
- Άλλοι προτιμούν ευκαιριακές ή επιφανειακές σχέσεις, για να μη χρειαστεί να συγκρουστούν με τη μητέρα τους ή να αναγκαστούν να διαλέξουν τη μάνα ή τη γυναίκα.
- Σε πιο ακραίες περιπτώσεις, δεν μπαίνουν καθόλου σε σχέση, γιατί νιώθουν οτι η ζωή τους είναι ήδη «πιασμένη» από τη μητέρα τους.
Γιατί κολλάνε οι γιοι με τη μάνα και δεν φεύγουν
Οι γιοι συχνά «κολλάνε» με τη μητέρα τους όταν απο μικροί έχουν μάθει να καλύπτουν τα συναισθηματικά της κενά και να φοβούνται μήπως την πληγώσουν αν απομακρυνθούν.
Ακριβώς επειδή νιώθει υποχρεωμένος να φροντίζει τη μητέρα του, αισθάνεται ενοχές αν αλλάξει τροπάριο και απομακρυνθεί για να ζήσει μόνος. Είναι λες και βλέπει την ανεξαρτησία σαν κάτι κακό ή επικίνδυνο, αντί για κάτι φυσιολογικό.
Οι συνέπειες για τον γιο
Όσο ο γιος μεγαλώνει, αυτή η εξάρτηση μπορεί να μετατραπεί σε εμπόδιο για την αυτονομία του. Μπορεί να δυσκολευτεί να δημιουργήσει δικές του σχέσεις, να βάλει όρια ή να πάρει αποφάσεις χωρίς να σκέφτεται πώς θα το εκλάβει η μητέρα του.
Κατά συνέπεια, μένει συναισθηματικά «δεμένος» μαζί της, ακόμη κι αν τα χρόνια περνάνε. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που βλέπουμε πολλές περιπτώσεις γύρω μας, όπου άντρες 50-60 ετών ζουν ακόμα με τη μητέρα τους.
Τι μπορεί να γίνει
Η λύση δεν είναι να αποκοπεί απότομα η σχέση, αλλά να μπουν υγιή όρια. Αυτό σημαίνει:
- Να αναγνωρίσει ο γιος τις δικές του ανάγκες και επιθυμίες.
- Να μιλήσει ανοιχτά και με ειλικρίνεια στη μητέρα για το ότι θέλει να χτίσει τη δική του ζωή.
- Η μητέρα καλό θα είναι να ενισχύσει τον κοινωνικό της κύκλο, να συνδεθεί με φίλους, ομάδες ή να κάνει δραστηριότητες, ώστε να μειώσει την εξάρτηση από τον γιο.
- Αν χρειαστεί, να ζητηθεί βοήθεια από ψυχολόγο, ώστε να δουλευτούν οι ενοχές, ο φόβος απομάκρυνσης και η συναισθηματική εξάρτηση.
Μια σχέση που χρειάζεται μεταμόρφωση, όχι διάλυση
Η αγάπη μητέρας-γιου είναι πολύτιμη και αναντικατάστατη. Όμως, για να παραμείνει υγιής, πρέπει να υπάρχει χώρος για ανεξαρτησία και προσωπική εξέλιξη. Όταν η μητέρα κατανοήσει ότι η ευτυχία του γιου της δεν την απειλεί αλλά την τιμά, τότε η σχέση μπορεί να γίνει πιο ελεύθερη και ουσιαστική, χωρίς να πνίγει κανέναν.
