<p><strong>ΨΥΧΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ</strong></p>
<p><strong><em>Ο σύζυγος της Αμαλίας, ο Γιάννης, που όπως είπαμε έμοιαζε με τον πατέρα της, έχει τον ακριβώς αντίθετο τύπο προσωπικότητας, από τη γυναίκα του. Είναι πολιτικός μηχανικός. Όταν τον γνώρισε η Αμαλία ήταν ακόμα στο πολυτεχνείο. Τελείωνε τη σχολή πολιτικών-μηχανικών και η Αμαλία, που ήταν όπως πάντα φιλόδοξη, σχεδίαζε μελλοντικές συνεργασίες. Ο Γιάννης θα κατασκεύαζε σπίτια και η Αμαλία, που θα γινόταν συμβολαιογράφος, θα έκανε τα συμβόλαια.</em></strong></p>
<p><strong>Γράφει ο Ψυχίατρος Παύλος Σακκάς στο βιβλίο «Η Ψυχιατρική Αλλιώς» από τις Ιατρικές εκδόσεις ΒΗΤΑ</strong></p>
<p><strong><img src="/thumbnail?filepath=/uploads/2013/01/sakkas.jpg&amp;width=248" alt="Παύλος Ν. Σακκάς " width="99" /></strong></p>
<p style="text-align: justify;">Και η μεν Αμαλία έγινε συμβολαιογράφος, ο Γιάννης όμως, ενώ ήταν καλός φοιτητής, όταν τελείωσε τις σπουδές του, κατάλαβε ότι δεν μπορούσε να κάνει τον κατασκευαστή. Του ήταν αδύνατον να ρισκάρει. Παρά τις προτροπές της Αμαλίας, που εν τω μεταξύ, είχε προλάβει και τον είχε παντρευτεί, κατάλαβε ότι ήταν πάνω από τις δυνάμεις του, να διαπραγματευτεί με οικοπεδούχους και να πάρει δάνειο από την τράπεζα. Στην πρώτη και μοναδική απόπειρα που έκανε, δεν μπορούσε να παζαρέψει τα ποσοστά της αντιπαροχής. Επιπλέον όταν άκουσε τους όρους του δανείου, δεν μπόρεσε να κοιμηθεί δυο βραδιές. Όλη τη νύχτα στριφογύριζε και σκεφτόταν αν θα μπορούσε να αποπληρώσει το δάνειο.</p>
<p style="text-align: justify;">Έφτιαχνε στο μυαλό του όλα τα αρνητικά σενάρια, έστω και αν ήταν τελείως απίθανα: «Και αν δεν πουλήσω κανένα διαμέρισμα; Και αν αυτοί στους οποίους πουλήσω, αποδειχτούν αναξιόπιστοι και δεν μου δώσουν τα λεφτά;» Όσο μάλιστα προχώραγε η νύχτα, τα σενάρια επεκτείνονταν: «Και αν κάνω κάποια πολεοδομική παρανομία και με πιάσουν; Και αν με πιέσει ο οικοπεδούχος, ή κάποιος πελάτης, να κάνω πολεοδομική παρανομία;</p>
<p style="text-align: justify;">Το πρωί όπως καταλαβαίνετε ήταν πτώμα και ανακοίνωσε στην Αμαλία ότι αυτός δεν ήταν για τέτοια.</p>
<p style="text-align: justify;">Προτίμησε λοιπόν να γίνει μελετητής. Άνοιξε μελετητικό γραφείο και έκανε μελέτες μεγάλων έργων. Επειδή ήταν πολύ καλός και συνεπής στη δουλειά του, το γραφείο πήγαινε εξαιρετικά καλά. Ο Γιάννης ήταν στο στοιχείο του. Όλα στη δουλειά αυτή, ήταν προϋπολογισμένα και μέσα σε κανόνες και πλαίσια. Τίποτε δεν ήταν στην τύχη του. Δεν χρειαζόταν φαντασία. Δεν θα μπορούσε ποτέ να κάνει μια δουλειά, που να στηρίζεται στη φαντασία και στην πρωτοβουλία. Του αρκούσε ότι ένα και ένα κάνουν δύο. Δεν μπορούσε να ανεχτεί την απροσδιοριστία Από το λύκειο ενώ τα μαθηματικά και η άλγεβρα ήταν οι αγάπες του εντούτοις ποτέ του δεν χώνεψε τους μιγαδικούς αριθμούς και τη θεωρία του χάους.</p>
<p style="text-align: justify;">Πάντα η έκθεση ήταν το αδύνατο σημείο του. Δεν μπορούσε να αφήσει τη φαντασία του, να τον πάει σε εικονικές καταστάσεις. Είναι πραγματιστής μέχρι εκεί που δεν παίρνει. Είναι πολύ καλός στις περιγραφές και μπορεί να αποτυπώσει λεπτομέρειες. Όμως του είναι αδύνατο να βάλει συναίσθημα, ακόμα και στις περιγραφές του. Οι υστερικοί γίνονται το επίκεντρο της παρέας, ενώ οι ψυχαναγκαστικοί, συνήθως μένουν στα παρασκήνια. Δεν τολμούν να πουν ένα ανέκδοτο, ή όταν το λένε, το καταστρέφουν. Αντίθετα οι υστερικοί παίζουν τους ρόλους που απαιτεί η εξιστόρηση. Ζουν τους χαρακτήρες της ιστορίας που διηγούνται. Έχουν γλαφυρό λόγο. Με λίγα λόγια οι υστερικοί κλέβουν την παράσταση, ενώ οι ψυχαναγκαστικοί ακόμα αναλογίζονται και προσπαθούν να υπολογίσουν, τα υπέρ και τα κατά της συμμετοχής τους στην παράσταση.</p>
<p style="text-align: justify;">Πράγματι ο Γιάννης έχει μεγάλη δυστοκία στη λήψη της οποιοσδήποτε απόφασης. Είναι το ακριβώς αντίθετο της γυναίκας του, η οποία λαμβάνει τις αποφάσεις, σχεδόν παρορμητικά. Έτσι στην πράξη κάνουν ό,τι θέλει η Αμαλία, γιατί απλώς ο Γιάννης δεν έχει προλάβει να αποφασίσει τι πρέπει να κάνουν. Ενώ ο Γιάννης εξετάζει ακόμα τις προτάσεις που έχει από φίλους τους για τις καλοκαιρινές διακοπές, η Αμαλία έχει ήδη βγάλει τα εισιτήρια.</p>
<p style="text-align: justify;">Μέσα του άλλωστε πιστεύει, ότι αυτός έχει πάντα δίκαιο και ότι η Αμαλία είναι απλώς, επιπόλαιη. Κάτι στο οποίο, δεν μπορώ να διαφωνήσω πλήρως. Επιπλέον ο Γιάννης ως συνεπής ψυχαναγκαστικός είναι εξαιρετικά δύσκαμπτος. Δεν αλλάζει εύκολα ιδέες και απόψεις για οτιδήποτε. Αν κάτι του μπει στο μυαλό, δεν μπορείς να τον μεταπείσεις. Το ίδιο ισχύει και για τα συναισθήματά του. Δεν διακινούνται εύκολα. Όταν συμπαθεί κάποιον, τον συμπαθεί συνέχεια, ενώ αν κάποιον από την αρχή τον αντιπαθήσει, είναι εξαιρετικά δύσκολο να αλλάξει γνώμη γι' αυτόν.</p>
<p style="text-align: justify;">Αυτή η δυσκαμψία του συναισθήματος, που έχουν οι ψυχαναγκαστικοί, είναι αποτέλεσμα της τεράστιας ανασφάλειας που έχουν στη διαχείριση του συναισθήματος. Ενώ οι υστερικοί είναι μαέστροι στη διαχείριση του συναισθήματος, οι ψυχαναγκαστικοί παίρνουν μηδέν σε αυτό το κεφάλαιο. Τους είναι εξαιρετικά δύσκολο τόσο να αποκτήσουν συναισθηματική επαφή, όσο και να εκφράσουν το δικό τους συναίσθημα. Γι' αυτό άλλωστε δίνουν την εντύπωση ότι δεν διαθέτουν συναίσθημα.</p>
<p style="text-align: justify;">Όμως, όπως και στους υστερικούς, έτσι και στους ψυχαναγκαστικούς, η επιφάνεια απατά. Όπως είπαμε οι υστερικοί επειδή γνωρίζουν ότι έχουν έναν παγωμένο πυρήνα, φτιάχνουν μια επιφάνεια γεμάτη με έντονα διακυμαινομένο συναίσθημα, προσπαθώντας να καμουφλάρουν το πρόβλημα που αισθάνονται ότι έχουν. Με τον αντίστοιχο τρόπο και οι ψυχαναγκαστικοί, προσπαθούν ουσιαστικά να καλύψουν το έντονο συναίσθημα που διαθέτουν, παγώνοντας την επιφάνειά του.</p>
<p style="text-align: justify;">Η ύπαρξη τόσου συναισθήματος στον πυρήνα της ύπαρξης των ψυχαναγκαστικών, τους φοβίζει. Αισθάνονται ευάλωτοι και προσπαθούν</p>
<p style="text-align: justify;">Έ, λοιπόν τώρα, μετά από τόσα χρόνια, πιστεύω ότι όποιον δρόμο και να είχα ακολουθήσει, θα είχα την ίδια πάνω-κάτω επιτυχία. Η επι¬τυχία και η ευτυχία δεν εξαρτώνται από μία απόφαση, αλλά από την αποφασιστικότητα του καθενός μας, να την κυνηγήσει και να παλέψει γι' αυτήν. Με τον τρόπο αυτόν προσπάθησα να δείξω στον Γιάννη, ότι δεν χρειάζεται να σπαταλάει χρόνο και φαιά ουσία στην επιλογή μιας απόφασης, αλλά στην υλοποίησή της.</p>
<p style="text-align: justify;">Ήξερα βέβαια ότι δεν αλλάζει εύκολα ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου. Η προσωπικότητα του ανθρώπου είναι σαν το πληκτρολόγιο του ηλεκτρονικού επεξεργαστή. Η διάταξη των πλήκτρων είναι ανάλογα με τη χρήση τους. Τα πλήκτρα που χρησιμοποιούμε συχνά βρίσκονται πρόχειρα στο κέντρο, ενώ εκείνα που σπάνια χρησιμοποιούμε, είναι τοποθετημένα στις γωνίες να προφυλαχτούν. Παγώνουν τόσο τις συναισθηματικές τους εκφράσεις και αντιδράσεις, ώστε δίνουν την εντύπωση ότι δεν διαθέτουν συναίσθημα. Αυτή όμως η τακτική, τους κάνει στο τέλος να χάσουν και τη δυνατότητα να διερευνούν και το συναίσθημα των άλλων. Έτσι μεγαλώνοντας οι ψυχαναγκαστικοί χάνουν τη δυνατότητα για κάθε συναισθηματική επαφή και συνομιλία. Η γλώσσα του συναισθήματος, προοδευτικά γίνεται μια άγνωστη και άχρηστη γλώσσα γι' αυτούς. Για να ξεφύγουν μάλιστα από τις δυσκολίες που φαντάζονται ότι έχει η συναισθηματική επικοινωνία, επικεντρώνονται με όλη τους τη δύναμη, στη γλώσσα της λογικής.</p>