Αποπροσωποίηση: Νιώθω ότι χάνω τον έλεγχο μήπως τρελαίνομαι;

<p style="text-align: justify;"><strong>Το βασανο</strong><strong></strong></p>
<p class="normal" style="text-align: justify;"><strong>Ενα παλιο αγγλοσαξωνικο ονομα για τον ψυχιατρο ειναι "alienist" – αυτος που σχετιζεται με το alien: το ξενικο, το αλλοτριο, το αποκοσμο. (Και εδω σκεφτομαι εναν στιχο του αυστριακου ποιητη <a href="http://www.biblionet.gr/book/22466/Trakl,_Georg,_1887-1914/Georg_Trakl:_%CE%9F_Sebastian_%CF%83%CF%84%CE%BF_%CF%8C%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%BF._%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%83%CE%B9%CE%B5%CF%8D%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%BF_">Georg Trakl</a>: <em>Η ψυχη ειναι ενα ξενο επι γης</em>…) Αν τετοια φαινομενα αφορουν τον ψυχιατρο, ισως το πλεον ξενικο, αλλοτριο, αποκοσμο, ειναι εμπειριες που υπεισηλθαν στην ψυχοπαθολογια με τους τιτλους "αποπροσωποιηση" και "αποπραγματοποιηση". Συμπεριλαμβανονται στη διαγνωστικη κατηγορια "Διασχιση" – ελευθερη μεταφραση του αγγλικου "Dissociation".</strong></p>
<p class="normal" style="text-align: justify;"><strong>Γράφει ο Ψυχίατρος – Ψυχαναλυτής, Κωνσταντίνος Γεμενετζής</strong></p>
<p class="normal" style="text-align: justify;"><strong><img src="/thumbnail?filepath=/uploads/2012/12/gemenetzis1.jpg&amp;width=248" alt="Κώστας Γεμενετζής" width="99" /></strong></p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Η λεξη "αποπροσωποποιηση" χρησιμοποιηθηκε πρωτη φορα περι τα μεσα του 19ου αιωνα απο τον ελβετο φιλοσοφο Henri Frederic Amiel. Γραφει στο προσωπικο του ημερολογιο:</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">… βρισκω τον εαυτο μου να βλεπει την υπαρξη σαν περα απο τον ταφο, απο εναν αλλο κοσμο· τα παντα μου ειναι ξενα· ειμαι σαν εξω απο το ιδιο μου το σωμα και την ατομικοτητα μου· ειμαι αποπροσωποιημενος [depersonalizé], αποκομμενος, φτερο στον ανεμο.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Παρομοιες εμπειριες, συνηθως σε ηπιες μορφες, συμβαινουν στο περιπου 50% των εφηβων και παραμενουν, σε αλλοτε αλλον βαθμο βαρυτητας, στο 1% του ενηλικα πληθυσμου. Καταρχην καποιες περιγραφες<a title="" href="file:///C:/Users/user112/Downloads/%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B7%CF%83%CE%B7,%20Boro.docx#_ftn1">[1]</a>:</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Νοιωθω σε καποιον βαθμο συνεχως 'εξω απ' αυτο', ομως πλεον καταντησε να ειναι ο τροπος που ειμαι. Εχω ωρες που νοιωθω πολυ εξω απο το σωμα μου. Κοιταζω τον κοσμο, ξερω ποιοι ειναι, αλλα δεν μπορω να τοποθετησω τον εαυτο μου εκει. Θυμαμαι γεγονοτα του παρελθοντος αλλα δεν μπορω παντα να 'με' δω εκει. Ακομα και δικες μου φωτογραφιες φαινονται αλλιως. Δεν μου αρεσει το ατομο που θυμαμαι να ημουν. Να κοιταζομαι στον καθρεφτη γινεται δυσκολο καθως δεν αναγνωριζω παντα το προσωπο που με κοιταζει.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;"> </p>
<p class="normal"><img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="/contentfiles/photos/apopros2.JPG" alt="" width="617" height="317" /></p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Οταν στη διαρκεια ενος κακου επεισοδιου κοιταζω οικεια πραγματα, αυτα απλα δεν μοιαζουν πραγματικα, δεν φανταζουν τα ιδια και πια δεν φανταζουν οικεια, αν και κατα βαθος ξερω το πως ειναι. Βλεπω τα πραγματα διαφορετικα απ' ο,τι συνηθιζα, σχεδον σαν να βλεπω κατι που ξερω, ομως αυτο πια σαν να μην μοιαζει μ' αυτο που ξερω. Νοιωθω σαν να κοιταζω με τα ματια ενος αλλου. Μιλω και οι λεξεις απλα βγαινουν εξω. Δεν νοιωθω να ελεγχω τι λεω. Σαν να μπηκε ο αυτοματος πιλοτος. Η φωνη μου, οταν βγαινει, δεν ακουγεται σαν 'εγω'. Καποιες φορες απορω, πως μενω μεσα σε συζητησεις, αισθανομαι πως δεν ειμαι καθολου εκει.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Μπορω να καθομαι και να κοιταζω το ποδι μου, το χερι μου και δεν νοιωθω να ειναι δικα μου. Αυτο μπορει να συμβει οταν γραφω, γραφει μονο το χερι μου, αλλα δεν του λεω εγω να το κανει. Ειναι η αισθηση σαν να εχω πεθανει, αλλα κανεις να μην σκεφτηκε να μου το πει. Ετσι μενω να ζω μεσα σ' ενα κελυφος που πια δεν αναγνωριζω.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Μπορει να νοιωθω τα συναισθηματα αποναρκωμενα, σχεδον αδειος μεσα μου. Μισω το οτι δεν μπορω να νοιωθω τα πραγματα οπως συνηθιζα. Ειναι σκληρο στην καθημερινη ζωη, οπου πολλη ωρα παλευω να διακρινω τι ειναι ονειρο και τι πραγματικη ζωη και τι πραγματικα εγινε.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">——————-</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Δεν νοιωθω το πως ειναι να εχω σωμα. Οταν κοιταζω κατω, βλεπω τα ποδια μου και το σωμα, αλλα η αισθηση ειναι πως δεν ημουν εκει. Οταν κινουμαι, βλεπω τις κινησεις καθως κινουμαι, αλλα δεν ειμαι εκει μαζι με τις κινησεις. Ανεβαινω τα σκαλοπατια, βλεπω τα ποδια μου, ακουω βηματα και αισθανομαι τους μυες, αλλα η αισθηση ειναι οτι δεν εχω σωμα, δεν ειμαι εκει. Αισθανομαι οτι το προσωπο και το σωμα μου δεν ειναι εκει καθολου – σχεδον ειναι αορατα. Βλεπω τα χερια μου και το σωμα μου να κανουν πραγματα, αλλα δεν μοιαζει να ειμαι εγω και δεν ειμαι καθολου συνδεδεμενος μ' αυτα. Με κανεναν τροπο δεν αισθανομαι ζωντανος. Δεν αισθανομαι ενα πραγμα εκτος απο το αν ειναι κρυο, η ζεστο· ισως πεινα. Ακομα κι αν αγγιξω το προσωπο μου, εχω την αισθηση απο κατι, ομως το προσωπο μου δεν ειναι εκει. Καθως το νοιωθω, εχω την αναγκη να βεβαιωθω και τριβω, αγγιζω και χτυπω τον εαυτο μου για να αισθανθω κατι. Για παραδειγμα αγγιζω τον λαιμο μου με το χερι μου, αλλα η αισθηση δεν ειναι οτι το χερι μου αγγιζει τον λαιμο μου. Δεν μπορω να νοιωσω οτι εγω αγγιζω το δικο μου το σωμα … Οταν κινουμαι και περπατω και μιλαω, δεν αισθανομαι απολυτως τιποτα. Κανω γυμναστικη, αλλα δεν αισθανομαι να κανω κατι, κινουνται οι μυες μου αλλα οχι το σωμα μου, ειναι μια τρελλα να μην νοιωθω τον εαυτο μου να κινειται, να μιλαει…</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">——————-</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Ειναι σαν να σας μιλαει μια μηχανη. Διολου ενας ανθρωπος, μονο ενα μηχανικο πραγμα, η αντικειμενο. Μπορω να καταλαβω οτι κινουνται τα χερια μου και τα ποδια μου, αλλα ειναι σαν να μην μου ανηκουν, και κινουνται αυτοματα.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">——————-</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Διασχισαμε τον δρομο και, αν και τα ποδια μου κινουνταν καθως περπατουσαμε, ειχα την αισθηση οτι ο νους μου ηταν αλλου, και με παρατηρουσε απο εκει … Δεν μπορουσα να ξερω αν ημουν εκει, η αν ημουν το μερος που ειχε φυγει.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">——————-</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">[Ακουω μουσικη] αλλα μεσα μου δεν υπαρχει αντιδραση. Συνηθως η μουσικη με συγκινει, αλλα τωρα θα μπορουσε να ειναι και καποιος που καθαριζει πατατες … Νοιωθω να τριγυριζω σ' εναν κοσμο που αναγνωριζω, αλλα δεν αισθανομαι. Χθες βραδυ ειδα το Big Ben φωτισμενο, κανονικα ειναι ενα θεαμα που με συγκινει, αλλα ενοιωσα οτι θα μπορουσε να ειναι κι ενα ξυπνητηρι. … Ο αντρας μου κι εγω ημασταν παντα ευτυχισμενοι, αλλα τωρα καθεται εκει και θα μπορουσε να ειναι καποιος τελειως ξενος. Ξερω πως ειναι ο αντρας μου μονο απο την εμφανιση του – απο το τι νοιωθω γι' αυτον, θα μπορουσε να ειναι ενας οποιοσδηποτε.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">——————-</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Οταν καποιος υποφερει, η ποναει, δεν μπορω να αισθανθω τιποτα. Πριν μερικους μηνες διαγνωστηκε καρκινος στον καλυτερο μου φιλο. Ολοι του λεγαμε ποσο στεναχωρεθηκαμε, ομως εγω δεν νοιωθω απολυτως τιποτα, και επρεπε να υποκριθω και να πω ολα τα σωστα λογια … Ηταν το ιδιο οπως οταν πεθανε η γιαγια μου …</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">——————-</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Ειναι σκληρο στην καθημερινη ζωη, οπου πολλη ωρα παλευω να διακρινω τι ειναι ονειρο και τι πραγματικη ζωη και τι πραγματικα εγινε.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">——————-</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Ενας αντρας, γυρω στα τριαντα πεντε, στην πρωτη μας συναντηση, μου μιλησε για μια "μεμβρανη" που υπαρχει συνεχως αναμεσα σ' αυτον και τον κοσμο. Η πρωτη κριση συνεβη στα επτα του. Ηταν ενα "αγχος", οπως το ονομαζε, ενα "κενο", οπου για πρωτη φορα διαπιστωσε οτι η μητερα του, η αγκαλια της "δεν μπορουσε να τον παρηγορησει". Στα επομενα χρονια το "κενο" παρεμενε με διαφορες μορφες: "Ποιος ειμαι;" Καποιες φορες κοιτουσε μια καρεκλα απορωντας. Αυτο που εβλεπε ηταν ενα πραγμα, και ελεγε στον εαυτο του: "Αυτο ειναι καρεκλα …" Για μεγαλα διαστηματα ενοιωθε την καθημερινοτητα του στοιχειωμενη απο αυτο το αποκοσμο κενο, ακομα και χωρις να του συμβαινουν συγκεκριμενες εμπειριες αποπροσωποποιησης / αποπραγματοποιησης.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;"><strong>Το κλεισιμο</strong></p>
<p class="normal"><strong><img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="/contentfiles/photos/apopros1.JPG" alt="" width="616" height="488" /></strong></p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Τι κανει αυτους τους ανθρωπους ασθενεις; Οχι η ιδια η εμπειρια. Δεν υπαρχουν φυσιολογικες και παθολογικες εμπειριες. Τους αρρωσταινει η σταση που παιρνουν απεναντι σ' αυτην την εμπειρια.<a title="" href="file:///C:/Users/user112/Downloads/%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B7%CF%83%CE%B7,%20Boro.docx#_ftn2">[2]</a></p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Και τι χαρακτηριζει αυτον τον τροπο; Στις εμπειριες διασχισης τιναζεται κυριολεκτικα στον αερα η ταυτοτητα ανθρωπων, πραγματων, εαυτου. Ο ιδιος, η ενα πραγμα, δεν ειναι ταυτοσημο με τον εαυτο του:</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">- Αυτο ειναι το Big Ben – και δεν ειναι το Big Ben.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">- Αυτος ειναι ο αντρας μου – και δεν ειναι ο αντρας μου.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">- Αυτα ειναι τα χερια μου – και δεν ειναι τα χερια μου.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Ομως η ταυτοτητα δεν τιναζεται στον αερα για να αντικατασταθει απο μια αλλη, οπως π.χ. στον τρελλο που λεει πως ειναι ο Μεγας Ναπολεων, η στην παραισθηση, οπου π.χ. στα ματια της κορης η μητερα της εξαφνα παιρνει τη μορφη του διαβολου. Στη διασχιση τιναζεται στον αερα η ιδια η εννοια της ταυτοτητας!</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Για ποιον λοιπον ειναι μια τετοια εμπειρια βασανιστικη; Για εκεινον για τον οποιο η αρχη της ταυτοτητας ειναι θεμελιο της υπαρξης του. Γι' αυτον απο-προσωποποιηση και απο-πραγματοποιηση ειναι ο χειροτερος εφιαλτης. Εφιαλτης γιατι το τελειως αλλο, που δεν καν ενα <em>κατι</em> αλλο, το ριζικα ξενο, που δεν ειναι καν ενα <em>καποιο</em> ξενο, εισβαλλει στην περιοχη του, στον νου και στο σωμα του. Εισβαλλει, διαρρηκτης, γιατι δεν βρισκει φιλοξενια. Μενει το ξενο σωμα που, επειδη δεν αφομοιωθηκε, γινεται αγκαθι. Γι' αυτο η παραμονη του στον τοπο της εισβολης ειναι για τον οικοδεσποτη βασανιστικη.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;">Τοτε κανεις, ακριβως επειδη παραμενει κλειστος απεναντι στο αλλο, μενει και καθηλωμενος στο βασανο. Το κλεισιμο απεναντι στο ξενο κραταει την πληγη ανοιχτη. Γινεται ασθενης.</p>
<p class="normal" style="text-align: justify;"> </p>
<div><hr align="left" size="1" width="33%" />
<div>
<p><a title="" href="file:///C:/Users/user112/Downloads/%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B7%CF%83%CE%B7,%20Boro.docx#_ftnref1">[1]</a> Απο το: Mauricio Sierra, Depersonalization: A New Look at a Neglected Syndrome, Cambridge University Press 2009</p>
</div>
<div>
<p><a title="" href="file:///C:/Users/user112/Downloads/%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B7%CF%83%CE%B7,%20Boro.docx#_ftnref2">[2]</a> Επικουρος: Ταρασσει τους ανθρωπους ου τα πραγματα αλλα τα περι των πραγματων δογματα. [Αυτο που φερνει ταραχη στους ανθρωπους δεν ειναι τα πραγματα, αλλα οι γνωμες για τα πραγματα.]</p>
</div>
</div>

Σχετικά άρθρα