<p class="ListParagraph" style="text-align: justify;">Αναγνώστριά μας ρωτά: </p>
<p class="ListParagraph" style="text-align: justify;"><strong><em>Καλησπέρα σας, μεγάλωσα σε μια πολύ αυταρχική οικογένεια με τη μητέρα μου να είναι πολύ καταπιεστική όσον αφορά το διάβασμα, τις εξόδους και τις παρέες μου. Σήμερα, είμαι η μητέρα ενός 11χρονου κοριτσιού και ενός αγοριού στα δώδεκα. Φοβάμαι από τη μια μη γίνω και εγώ καταπιεστική και από την άλλη μήπως τα αφήνω πολύ ελεύθερα όσο μεγαλώνουν. Πόσο αυστηρές πρέπει να είμαστε με ένα παιδί; Να το αφήνω να γυρνά πιο αργά στο σπίτι για παράδειγμα από ότι είναι προκαθορισμένο; Δε θέλω να νιώθουν καταπιεσμένα. Τι να κάνω για να μην επαναλάβω τα λάθη της δικής μου μητέρας; Ευχαριστώ, Μαρίνα. </em></strong></p>
<p class="ListParagraph" style="text-align: justify;">Αγαπητή αναγνώστρια στο ερώτημά σας απαντά η ψυχολόγος, <strong>Μαριάννα Μιχαλάκη.</strong>  </p>
<p class="ListParagraph" style="text-align: justify;"><img src="/thumbnail?filepath=/contentfiles/photos/eidikoi/mixalaki.jpg&amp;width=248" alt="Μαριάνα Μιχαλάκη" width="99" /> </p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Απάντηση:</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Σύμφωνα με τους Maccoby &amp; Martin (1983), υπάρχουν τέσσερις τύποι γονέων:</p>
<p class="ListParagraphCxSpΠρώτο" style="text-align: justify;">-         <strong>Ο αυταρχικός γονέας</strong> ο οποίος ασκεί σημαντικό έλεγχο στο παιδί, είναι απαιτητικός και απορριπτικός και δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του.</p>
<p class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="text-align: justify;">-         <strong>Ο ανεκτικός-επιεικής γονέας</strong> ο οποίος εμπλέκεται σε υπερβολικό βαθμό στη ζωή του παιδιού, του αφήνει μεγάλη ελευθερία και δεν ελέγχει τις αρνητικές του συμπεριφορές.</p>
<p class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="text-align: justify;">-         <strong>Ο ανεκτικός-αδιάφορος γονέας</strong> ο οποίος δεν εμπλέκεται στη ζωή του παιδιού και αλληλεπιδρά με αυτό όσο το δυνατόν λιγότερο.</p>
<p class="ListParagraphCxSpΤελευταίο" style="text-align: justify;">-         <strong>Ο δημοκρατικός-ανταποδοτικός γονέας</strong> ο οποίος είναι απαιτητικός και ασκεί έλεγχο, αλλά επίσης αποδέχεται το παιδί και ανταποκρίνεται στις ανάγκες του.</p>
<p style="text-align: justify;">Καθένας από αυτούς τους τύπους αντανακλά διαφορετικές γονικές αξίες, πρακτικές, στάσεις και συμπεριφορές των γονέων. Ωστόσο, οι περισσότεροι γονείς δεν ανήκουν σε μία μόνο κατηγορία, αλλά κάπου στο μέσον, εκδηλώνοντας χαρακτηριστικά από περισσότερους του ενός γονικού τύπου. Θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι οι παραπάνω τύποι γονέων εξελίσσονται και διαφοροποιούνται καθώς εξελίσσεται και διαφοροποιείται κάθε γονέας στο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο ζει.</p>
<p style="text-align: justify;">Πιο συγκεκριμένα, <strong>οι γονείς διαμορφώνουν, αλλάζουν ή προσαρμόζουν τον τύπο τους ανάλογα με:</strong></p>
<p class="ListParagraphCxSpΠρώτο" style="text-align: justify;">-         τις οικογενειακές αξίες και τους οικογενειακούς κανόνες στην πρότερη δική τους οικογένεια</p>
<p class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="text-align: justify;">-         τα προσωπικά τους βιώματα και εμπειρίες</p>
<p class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="text-align: justify;">-         την ηλικία και το επίπεδο ωριμότητας του παιδιού</p>
<p class="ListParagraphCxSpΤελευταίο" style="text-align: justify;">-         την εκάστοτε περίσταση λαμβάνοντας υπόψη και το κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο ζουν.</p>
<p style="text-align: justify;">Είναι γεγονός ότι υπάρχουν αρκετοί γονείς οι οποίοι αναπαράγουν τα γονικά πρότυπα και τις μεθόδους διαπαιδαγώγησης που εφαρμόζονταν στην δική τους πρότερη οικογένεια. Ωστόσο, είναι αρκετά συχνό το φαινόμενο να συναντάμε και γονείς, οι οποίοι έχουν μεγαλώσει σε αυταρχικές και καταπιεστικές οικογένειες, και λόγω των πιθανών αρνητικών εμπειριών που έχουν βιώσει, να επιθυμούν να υιοθετήσουν ένα πιο επιτρεπτικό και χαλαρό τρόπο διαπαιδαγώγησης από φόβο μήπως επαναλάβουν τα λάθη των δικών τους γονέων.</p>
<p style="text-align: justify;">Άραγε ποια μπορεί να είναι η «χρυσή τομή»; «Πρέπει τα όριά μου να είναι αυστηρά ή χαλαρά στη σχέση μου με τα παιδιά»; Αυτά είναι ερωτήματα που προβληματίζουν τόσο την αναγνώστριά μας όσο και ένα σημαντικό ποσοστό γονέων. Κι όχι άδικα…</p>
<p style="text-align: justify;">Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι <strong><em>η διαδικασία της οριοθέτησης</em></strong> είναι δυναμική, με επαναδιαπραγματεύσεις, πισωγυρίσματα, αναθεωρήσεις και πειραματισμούς. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαρκώς εξελισσόμενης διαδικασίας, η αναγνώστριά μας θα πρέπει να λάβει υπόψη της τα εξής:</p>
<ul style="text-align: justify;">
<li><strong>Θα πρέπει να υπάρχει κοινή γραμμή διαπαιδαγώγησης και διαμόρφωσης των οικογενειακών κανόνων με το σύζυγό της</strong>. Η σταθερότητα και η συνέπεια στον τρόπο διαπαιδαγώγησης και από τους δύο γονείς είναι προαπαιτούμενα για την αποτελεσματικότερη οριοθέτηση της συμπεριφοράς των παιδιών. Οτιδήποτε την απασχολεί και την προβληματίζει, είναι χρήσιμο να το συζητάει με το σύζυγό της και να αποφασίζουν από κοινού για τον τρόπο που θα χειριστούν την εκάστοτε κατάσταση με τα παιδιά τους.</li>
<li><strong>Η αναγνώριση των ορίων των γονιών στην κάθε περίσταση</strong>. Αξιολογώντας τις συνθήκες της εκάστοτε περίστασης, θα πρέπει να καθορίσουν και οι δύο γονείς <strong><em>ποια είναι εκείνα τα πράγματα που για εκείνους είναι σημαντικά και αδιαπραγμάτευτα και ποια λιγότερο</em></strong>. Ας σκεφτούν τον εαυτό τους σε διαφορετικές περιστάσεις και συνθήκες. <strong><em>Για παράδειγμα:</em></strong> <em>«Τα παιδιά τους θέλουν και ζητάνε να δουν μια ταινία στην τηλεόραση ή να πάνε σε φίλους τους έως αργά το βράδυ, ενώ έχουν να ξυπνήσουν την επόμενη μέρα νωρίς για το σχολείο».</em> Πιθανότατα, μια τέτοια συμπεριφορά, ιδιαίτερα μεσοβδόμαδα να μην είναι αποδεκτή, μιας και τα παιδιά την επόμενη μέρα έχουν σχολείο και πρέπει να κοιμηθούν νωρίς και να ξεκουραστούν. Σε αυτή την περίπτωση, θα χρειαστεί να είναι πιο αυστηροί και ενδεχομένως να μην επιτρέψουν τη συγκεκριμένη συμπεριφορά. <strong><em>Υπό άλλες συνθήκες</em></strong>, όπως για παράδειγμα σε περίοδο διακοπών ή το Σάββατο που οι ρυθμοί για όλη την οικογένεια είναι πιο χαλαροί, μπορεί οι ίδιοι να είναι πιο ευέλικτοι και να επιτρέψουν στα παιδιά τους να έχουν ένα πιο χαλαρό πρόγραμμα.</li>
</ul>
<p class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="text-align: justify;"><em>Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι τα όρια πρέπει να είναι ευέλικτα και να εφαρμόζονται ανάλογα με τις συνθήκες.</em></p>
<ul style="text-align: justify;">
<li>Είναι πολύ σημαντικό <strong><em>οι γονείς να συζητούν με τα παιδιά</em></strong> και σε περίπτωση αντικρουόμενων απόψεων, να βρίσκουν συμβιβαστικές λύσεις. <strong><em>Στο παραπάνω παράδειγμα</em></strong>, οι γονείς θα μπορούσαν να εξηγήσουν στα παιδιά ότι μεσοβδόμαδα δεν θα πάνε στους φίλους τους αλλά το Σάββατο θα μπορούσαν να πάνε και να κάτσουν μέχρι αργά το βράδυ ή μια ώρα που θα συμφωνήσετε από κοινού και θα ικανοποιεί και τις δύο πλευρές.</li>
</ul>
<p class="ListParagraphCxSpΤελευταίο" style="text-align: justify;">Ιδιαίτερα στην προεφηβική και εφηβική ηλικία που τα παιδιά πλέον εκφράζουν και υπερασπίζονται τη δική τους άποψη και αρχίζουν και διεκδικούν πράγματα για τον εαυτό τους, είναι πολύ σημαντικό να τα ακούμε αλλά και να τους εξηγούμε με σταθερότητα αυτά που θέλουμε.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Η παροχή υπέρμετρης ελευθερίας στα παιδιά οποιασδήποτε ηλικίας και η συνεχής ικανοποίηση των επιθυμιών τους δεν συνιστάται καθώς δεν τα μαθαίνει να λειτουργούν υπεύθυνα και με σεβασμό τόσο προς τον εαυτό τους όσο και απέναντι στους άλλους.</em></strong> Αντιθέτως η υιοθέτηση ενός πιο δημοκρατικού τύπου γονέα ο οποίος έχει απαιτήσεις, ασκεί έλεγχο, βάζει όρια αλλά αποδέχεται και ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παιδιού είναι το ζητούμενο. </p>