Εφηβική κατάθλιψη. «Φάση είναι και θα περάσει;» – Πώς μπορεί να βοηθήσει ο γονιός;

Μην πείτε: «φάση είναι, θα περάσει» καθώς είναι η κατάθλιψη είναι ένα πραγματικό πρόβλημα και θεωρείται η ασθένεια του 21ου αιώνα.

Γράφει η Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Δρ. Λίζα Βάρβογλη

Τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τις ψυχικές διαταραχές στην εφηβική ηλικία είναι συγκλονιστικά, αφού δείχνουν ότι περισσότερο από 20% των εφήβων στον γενικό πληθυσμό έχουν συναισθηματικά προβλήματα, ενώ το 1/3 των εφήβων που χρήζουν ψυχιατρικής παρακολούθησης πάσχουν από κατάθλιψη.

Η εφηβεία χαρακτηρίζεται από συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα, διάθεση που αλλάζει γρήγορα, κατηφή ενδοσκόπηση, πολύ δραματικές εξάρσεις στη συμπεριφορά και ιδιαίτερη ευαισθησία. Η κατάθλιψη έχει συμπτώματα που είναι πάνω και πέρα από την αναμενόμενη εξελικτική… θύελλα της εφηβείας.

Για τη διάγνωση, πέρα από τη συνέντευξη με τον έφηβο, χρειάζονται πληροφορίες από τους γονείς και καθηγητές του, πληροφορίε για την προσωπικότητά του πριν το επεισόδιο αυτό, και για πιθανούς στρεσσογόνους παράγοντες στη ζωή τους.

Τα συμπτώματα της εφηβικής κατάθλιψης

Η εφηβική κατάθλιψη μπορεί να παρουσιαστεί αρχικά και σαν προβλήματα συμπεριφοράς, κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών ή ως εξέγερση στην οικογένεια.. Και τα συμπτώματα είναι παρόμοια με αυτά της κατάθλιψης των ενηλίκων, μόνο που σε μερικές περιπτώσεις είναι συγκαλυμμένα.

Για παράδειγμα, η σε βάθος θλίψη του εφήβου μπορεί να μεταφράζεται στις ενδυματολογικές του επιλογές, όταν φοράει μόνο μαύρα, ή στη συγγραφή ποιημάτων με μακάβρια θέματα ή εμμονή με μουσική που έχει μηδενιστικά θέματα.

Επίσης, η διαταραχή του ύπνου μπορεί να εμφανίζεται ως εμμονή με το να κάθεται όλο το βράδυ μπροστά στην τηλεόραση ή με το να κοιμάται στη διάρκεια της ημέρας. Αναλυτικά:

  • η κακή απόδοση στο σχολείο,
  • η απόσυρση από φίλους και δραστηριότητες,
  • η λύπη και η απελπισία,
  • η έλλειψη ενθουσιασμού, ενέργειας, κινήτρων,
  • ο θυμός,
  • η υπερβολική αντίδραση στην κριτική,
  • το αίσθηση ανικανότητας να ικανοποιήσει τα ιδανικά του,
  • η χαμηλή αυτοπεποίθηση ή ενοχές,
  • η αναποφασιστικότητα,
  • η έλλειψη προσοχής και συγκέντρωσης,
  • η ανησυχία και ο εκνευρισμός,
  • οι αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου και του φαγητού,
  • η χρήση ουσιών,
  • τα προβλήματα με τα άτομα που έχουν εξουσία,
  • οι σκέψεις ή πράξεις που σχετίζονται με αυτοκτονία.

Η αξιολόγηση μέσω ψυχολογικών τεστ και η δοκιμή με κάποιο αντικαταθλιπτικό μπορεί να βοηθήσει στη σωστή διάγνωση, διασαφηνίζοντας αν πρόκειται για κατάθλιψη ή για άλλη διαταραχή.

Πώς καθορίζεται ο κίνδυνος της αυτοκτονίας;

Συχνά τα νέα άτομα εμφανίζουν μια εμμονή σχετικά με το θέμα του θανάτου και αναλογίζονται τον αντίκτυπο που θα έχει ο θάνατός τους στην οικογένεια και τους φίλους τους. Ευτυχώς όμως, αυτές είναι απλώς σκέψεις που σπάνια γίνονται πραγματικότητα.  Οι χειρονομίες αυτοκτονίας συνήθως συνδέονται με κάποια οξεία κρίση στη ζωή του εφήβου και παράλληλα συνδέονται με την κατάθλιψη.

Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η «κρίση» μπορεί να είναι κάτι ασήμαντο για τους ενήλικες, αλλά για τον έφηβο να είναι πάρα πολύ σημαντικό ζήτημα, όπως ο χωρισμός από τον φίλο ή τη φίλη, η διένεξη με παρέες, η πτώση βαθμών και ο καβγάς με αγαπητό ενήλικα, μπορεί να αποτελούν την αφορμή για την αυτοκτονική χειρονομία.

Οι έφηβοι που τελικά κάνουν τέτοιες χειρονομίες είναι άτομα που έχουν ήδη υποστεί στρεσογόνους παράγοντες στη ζωή τους, όπως για παράδειγμα διαζύγιο των γονιών τους, φυσική, συναισθηματική ή σεξουαλική κακοποίηση, κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών.  Η αυτοκτονία φίλου ή συγγενή μπορεί επίσης, να συμβάλει στην απόφαση των εφήβων που βρίσκονται σε υψηλή ομάδα κινδύνου.

Πώς μπορεί να διαχειριστεί ένας έφηβος την πίεση;

Όταν οι έφηβοι δεν αισθάνονται ψυχικά όμορφα, υπάρχουν τρόποι για να χειριστούν αυτά τα συναισθήματα και να αποφύγουν την κατάθλιψη. Οι παρακάτω ιδέες βοηθούν στην ανάπτυξη της αίσθησης της αποδοχής και της συμμετοχής σε μια ομάδα, που είναι τόσο σημαντικό στην εφηβεία:

  • οι νέες φιλίες,
  • τα χόμπι και
  • η συζήτηση με ενήλικα της εμπιστοσύνης του.

Πώς αντιμετωπίζεται η εφηβική κατάθλιψη;

Το σημαντικότερο είναι να γίνει έγκαιρη διάγνωση από ειδικό, ώστε να ακολουθήσει η κατάλληλη θεραπεία.  Η κατάθλιψη είναι σοβαρή διαταραχή και μπορεί να χειροτερέψει και να απειλήσει την ίδια τη ζωή του ατόμου, αν δεν θεραπευτεί. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τον έφηβο να καταλάβει τι του προκάλεσε κατάθλιψη.

Έτσι, θα μάθει νέους τρόπους να χειρίζεται τα αρνητικά του συναισθήματα και τις διάφορες δύσκολες καταστάσεις. Η φαρμακοθεραπεία μπορεί επίσης να βοηθήσει στο να αρθούν κάποια από τα συμπτώματα και σε συνδυασμό με την ψυχοθεραπεία να αλλάξει ο έφηβος τις αρνητικές ιδέες και συμπεριφορές του.

Δρ. Λίζα Βάρβογλη
Ph.D. Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Νευροψυχολόγος
greekpsychologypages.blogspot.gr

Διαβάστε σχετικά άρθρα:

Πανελλήνιες: Μήπως μου έχουν προκαλέσει εφηβική κατάθλιψη;

Γίνεται να έχω καταθλιπτικά συμπτώματα χωρίς να έχω κατάθλιψη;

Κατάθλιψη: Πώς η ψυχική υγεία επηρεάζει το σώμα;

Σχετικά άρθρα